Η τέχνη του Καλαθά και η Βιάννος


Στην Άνω Βιάννο άνθισε για πολλά χρόνια η τέχνη του καλαθά και υπάρχει μια πλειάδα σπουδαίων καλαθάδων
Δυστυχώς, όπως τόσες άλλες λαϊκές τέχνες, και η καλαθοπλεκτική πάει να σβήσει, αφού τα νέα παιδιά δεν δείχνουν κανένα ενδιαφέρον για να την μάθουν
Μια τέχνη που είχε τεράστιο ενδιαφέρον και ταυτόχρονα ήταν ιδιαίτερα χρήσιμη στον άνθρωπο. Ακόμη και σήμερα χρησιμοποιούμε τα καλάθια και τα κοφίνια, τα τουπιά και τις κοφινίδες. Με τα καλάθια πηγαίναμε στα χόρτα και στις ελιές, με τα καλάθια μεταφέραμε το φαγητό στο χωράφι και στο λιόφυτο. Με τα καλάθια πηγαίναμε στα μαγαζιά για να ψωνίσουμε. Στα κοφίνια βάζαμε τα ρούχα μας. Στις κοφινίδες βάζαμε το ψωμί, ενώ με τις κόφες μεταφέραμε τα σταφύλια από τα αμπέλια για να τα εναποθέσουμε στα πατητήρια. Τα τουπιά ήταν βασικό εργαλείο της τυροκομικής. Τις νταλμιτζάνες που βάζαμε τη ρακί ή το κρασί, οι καλαθοπλέκτες τις έντυναν με καλάμι για να τις προστατεύουν και να μην σπάνε εύκολα.
Στην Άνω Βιάννο άνθισε για πολλά χρόνια η τέχνη του καλαθά και υπάρχει μια πλειάδα σπουδαίων καλαθάδων. Στην συνοικία της Πλάκας, πρωτομάστορας ήταν ο Γιώργης Κολιοραδάκης (Φιόγκος). Γενικότερα η οικογένεια των Κολιοραδάδων έχει να παρουσιάσει σπουδαίους καλαθοπλέκτες. Στην συνοικία της Πλάκας ήταν επίσης και ο Νίκος Νεραντζάκης και ο Γεώργιος Παπαγιαννάκης (Κουνενός), που έπλεκαν μαζί, όπως μαζί πήγαιναν και στις βίτσες από τις λυγιές, αλλά και στα καλάμια. Ό,τι έπλεκαν ήταν ιδιαίτερης ομορφιάς και προπάντων τα μικρά καλαθάκια που τα ονόμαζαν «Φαραώ» και «Κοφινάκια». Στη συνοικία Σωρός, σπουδαίος καλαθοπλέκτης ήταν ο Μιχάλης Κολιοραδάκης, που έπλεκε όλα τα είδη, όπως τα πετροκόφινα, με τα οποία οι προυγοί, δηλαδή οι βοηθοί των κτιστάδων, μετέφεραν τις πέτρες και τα χαλίκια. Έφτιαχνε επίσης κοφινίδες, που αφού τις έχριζαν εξωτερικά με πηλό, τους χρησίμευαν στην μεταφορά των διαφόρων δημητριακών και των οσπρίων. Έφτιαχνε ακόμη τις μουστούχες, που τις φορούσαν στο στόμα των βοδιών και των γαϊδουριών, ώστε όταν τα έζευναν για να σπείρουν ή να αλωνέψουν να μην τρώνε τη σοδειά. Μουστούχες όμως έβαζαν ακόμη και στα οικόσιτα αιγοπρόβατα. Έφτιαχνε επίσης πλεκτές καρέκλες, αλλά και τουπιά κάθε μεγέθους. Τα μικρά τουπιά τα έλεγαν «μοδάρες». Ο ίδιος αυτός σπουδαίος καλαθοπλαίκτης είχε μαγαζί στην Ιεράπετρα και πουλούσε την πραμάτεια του. Την τέχνη του την δίδαξε στον γιο του, Αποστόλη Κολιοραδάκη, έναν ιδιαίτερα προικισμένο καλαθοπλαίκτη, που επί σειρά ετών ασκούσε με επιτυχία το επάγγελμα. Σημαντικός καλαθοπλαίκτης ήταν και ο Γιάννης Κολιοραδάκης (Μοσκιός), ο οποίος έμενε στο Λουτράκι της Βιάννου. Μια άλλη οικογένεια καλαθοπλεκτάδων ήταν του Νικόλαου Μπριντάκη (Κολυβά). Αυτός όμως που άσκησε για πολλά χρόνια το επάγγελμα ήταν ο γιος του, Γιώργης Μπριντάκης, ο οποίος είχε το «εργαστήριό» του στη περιοχή «Καγιαρού» στα Λιβάδια της Άνω Βιάννου. Πρέπει επίσης να αναφέρω τον Γιάννη Κυριακάκη που έπλεκε πανέμορφα ξομπλιαστά καλάθια και πανέρια.
Δυστυχώς, όπως προανέφερα, δεν υπάρχουν πια τεχνίτες του είδους και έτσι σβήνει κι αυτό το πανέμορφο επάγγελμα…
*Έχει δημοσιευτεί, στην "Ηχώ της Βιάννου"