Στις ΔΑΟΚ η ευθύνη της δακοκτονίας, λέει ο Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης, για την έξαρση της δακοκτονίας στην Κρήτη
Συγκεκριμένα, με έγγραφη απάντηση στη Βουλή, ο Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Γ. Γεωργαντάς επιρρίπτει στις Διευθύνσεις Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής των Περιφερειακών Ενοτήτων τυχόν ευθύνες για τη δακοκτονία!
Η δραματική κατάσταση με την έξαρση του δάκου στην Κρήτη έφτασε στη Βουλή, με το βουλευτή Ηρακλείου του ΠΑΣΟΚ, Βασίλη Κεγκέρογλου, να καταθέτει αναφορά την επιστολή του Συνδέσμου Ελαιοκομικών Δήμων Κρήτης με τις παρατηρήσεις και τις προτάσεις του για την έξαρση των δακοσυλλήψεων ενώ ζητεί απαντήσεις.
Όπως επισημαίνεται στην επιστολή οι πρόσφατες εξάρσεις δακοσυλλήψεων, που παρατηρήθηκαν σε πολλές περιοχές της Κρήτης, οι οποίες επιβεβαιώθηκαν και με ανακοινώσεις των ΔΑΟΚ και Αγροτικών Συνεταιρισμών Κρήτης αλλά και η εμφάνιση δακοπροσβολών διαφόρων σταδίων, προκαλούν σοβαρούς προβληματισμούς στους ελαιοπαραγωγούς για την παραπέρα εξέλιξη της πραγματικά εξαιρετικής φετινής ελαιοπαραγωγής.
«Σύμφωνα με τον ν.3852/2010 «Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης − Πρόγραμμα Καλλικράτης», άρθρο 186 «Αρμοδιότητες Περιφερειών» και τα Π.Δ. που αφορούν στους Οργανισμούς των Περιφερειών, η ευθύνη της εφαρμογής του προγράμματος δακοκτονίας ανήκει στις Διευθύνσεις Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής των Περιφερειών και των Περιφερειακών Ενοτήτων της χώρας», τονίζει μεταξύ των άλλων ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, κ. Γιώργος Γεωργαντάς στον βουλευτή Ηρακλείου.
Αναλυτικά η απάντηση έχει ως εξής:
"Σχετικά με την αναφορά που κατέθεσε ο Βουλευτής κ. Β. Κεγκέρογλου, για τα θέματα αρμοδιότητας του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, σας πληροφορούμε τα εξής:
Σύμφωνα με τον ν.3852/2010 (Α΄87) «Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης − Πρόγραμμα Καλλικράτης», άρθρο 186 «Αρμοδιότητες Περιφερειών» και τα Π.Δ. που αφορούν στους Οργανισμούς των Περιφερειών, η ευθύνη της εφαρμογής του προγράμματος δακοκτονίας ανήκει στις Διευθύνσεις Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής (ΔΑΟΚ) των Περιφερειών και των Περιφερειακών Ενοτήτων (Π.Ε.) της χώρας.
Συγκεκριμένα, στις αρμοδιότητές τους ανήκουν η κατάρτιση, ο συντονισμός, η εποπτεία και ο έλεγχος του εν λόγω προγράμματος. Το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (αρμόδια η Διεύθυνση Προστασίας Φυτικής Παραγωγής-Τμήμα Προστασίας Φυτών), στις δεκαετίες που εφαρμόζεται το πρόγραμμα δακοκτονίας, έχει εκδώσει, κατά καιρούς και όποτε κρίνει αναγκαίο, εγκυκλίους με πληροφορίες και οδηγίες προς τις ΔΑΟΚ των Π.Ε. της χώρας. Επίσης, έχει διατεθεί σε όλες η σχετική βιβλιογραφία που διέπει και την εφαρμογή του προγράμματος.
Σύμφωνα με τα ανωτέρω, επί των προτάσεων του ΣΕΔΗΚ, αναφέρονται τα εξής:
1) Ο χρόνος εφαρμογής του πρώτου ψεκασμού αποτελεί βασικό παράγοντα επιτυχίας της καταπολέμησης του δάκου. Εάν η εφαρμογή του πρώτου ψεκασμού γίνει νωρίτερα απ’ ό,τι πρέπει, τότε η αποτελεσματικότητα του ψεκασμού θα είναι μειωμένη, με αποτέλεσμα να απαιτείται επανάληψη του ψεκασμού σε μικρό χρονικό διάστημα. Εάν η εφαρμογή του πρώτου ψεκασμού γίνει αργότερα απ’ ό,τι πρέπει, τότε πάλι η αποτελεσματικότητα είναι μειωμένη, δεδομένου ότι θα έχουν λάβει χώρα εναποθέσεις στον ελαιόκαρπο. Ανάμεσα στις παραμέτρους που λαμβάνονται υπόψη για τον προσδιορισμό του σωστού χρόνου εφαρμογής του πρώτου ψεκασμού, είναι η κατάσταση του ελαιοκάρπου (το μέσο βάρος του να είναι μεγαλύτερο από 0,20 gr και να έχει αρχίσει η πήξη του πυρήνα, καθώς αυτή, σύμφωνα με μελέτες, ταυτίζεται με την έναρξη δημιουργίας αμινοξέων στον ελαιόκαρπο, τα οποία είναι αναγκαία για την ανάπτυξη της νεαρής προνύμφης του δάκου).
2) Οι Περιφέρειες και οι Π.Ε. της χώρας, με βάση την αρμοδιότητά τους επί του προγράμματος της δακοκτονίας, από τον νόμο του Καλλικράτη, όπως προαναφέρθηκε, μπορούν να ορίζουν αρμόδια συντονιστικά όργανα κατά τη βούλησή τους.
3) Συνιστάται η εφαρμογή ψεκασμών κάλυψης μέχρι απορροής με την εγκεκριμένη δοσολογία σε δραστική ουσία, όταν δεν ελέγχεται ο δακοπληθυσμός με δολωματικούς ψεκασμούς και όταν το ποσοστό δακοπροσβολής είναι μεγαλύτερο από 5% στις ελαιοποιήσιμες και από 2% στις βρώσιμες ελιές. Οι ψεκασμοί αυτοί πραγματοποιούνται μόνο από τους παραγωγούς μετά από την έκδοση σχετικού Δελτίου Τύπου από την αρμόδια για την περιοχή ΔΑΟΚ και δεν αποτελούν μέρος του εθνικού προγράμματος. Σημειώνεται φυσικά ότι ο κάθε παραγωγός έχει αναφαίρετο δικαίωμα να προβαίνει σε κάθε ενέργεια φυτοπροστασίας του ελαιώνα που αυτός κρίνει αναγκαία. Βάσει των ανωτέρω, είναι εμφανές ότι στο εθνικό πρόγραμμα δακοκτονίας εφαρμόζονται μόνο δολωματικοί ψεκασμοί και όχι συνδυασμός δολωματικών και ψεκασμών κάλυψης και γίνεται χρήση αποκλειστικά και μόνο των εγκεκριμένων φυτοπροστατευτικών προϊόντων για δολωματικούς ψεκασμούς.
4) Για τον καθορισμό των ελαιοκομικών περιοχών που εντάσσονται στο πρόγραμμα, πρέπει να πληρούνται οι εξής προϋποθέσεις: α) Να υπάρχει απόφαση αποδοχής του προγράμματος από τους Δήμους, η οποία ανταποκρίνεται στην επιθυμία των ελαιοπαραγωγών που κατέχουν πάνω από το 50% των ελαιοδέντρων της υπό ένταξης περιοχής. β) Στην ίδια απόφαση να δηλώνεται η αποδοχή της πληρωμής της εισφοράς δακοκτονίας. γ) Το ποσοστό καρποφορίας των ελαιοδέντρων της υπό ένταξης ελαιοκομικής περιοχής να είναι ανώτερο του 25% και 20% μίας πλήρους εσοδείας για τις ελαιοποιήσιμες και βρώσιμες ελιές αντίστοιχα. Οι ελαιώνες που εντάσσονται πρέπει: - Να είναι συγκροτημένοι, συνεχόμενοι και αμιγείς. - Να βρίσκονται μακριά από κατοικημένες περιοχές. - Χωρίς την παρεμβολή βιολογικής καλλιέργειας ελαιώνων (όπου υπάρχουν παράπονα ή ότι δεν εφαρμόζουν βιολογική αντιμετώπιση του εχθρού) ή ακαλλιέργητων και κλειστών ελαιώνων. -Τα ποσοστά καρποφορίας τους να είναι πάνω από το 25% μίας πλήρους καρποφορίας για τις ελαιοποιήσιμες ελιές και πάνω από 20% για τις βρώσιμες. Μικρές κηλίδες της τάξεως των 1.000 έως 10.000 ελαιοδέντρων, έστω και με μικρό ποσοστό καρποφορίας, θα πρέπει να εντάσσονται λόγω του προληπτικού χαρακτήρα της εφαρμοζόμενης μεθόδου. Για τις περιοχές που δεν θα συμπεριληφθούν στο πρόγραμμα, θα πρέπει να ενημερώνονται οι Δήμοι – Κοινότητες καθώς και οι Συνεταιρισμοί, προκειμένου να μεριμνούν οι ίδιοι με δικές τους δαπάνες για την προστασία της ελαιοπαραγωγής υπό την τεχνική καθοδήγηση των ΔΑΟΚ. Οι παραγωγοί, επίσης, που είναι ενταγμένοι σε προγράμματα Βιολογικής Γεωργίας, είναι υποχρεωμένοι να ασκούν φυτοπροστασία οι ίδιοι, σύμφωνα με τους κανόνες της Βιολογικής Γεωργίας, και να ελέγχονται από τους αρμόδιους Οργανισμούς Πιστοποίησης και τις αρμόδιες Υπηρεσίες Ελέγχου.
5) Για την καλύτερη αποτελεσματικότητα των δολωματικών ψεκασμών αυτοί πρέπει να αρχίζουν νωρίς το πρωί και να διακόπτονται, όταν η θερμοκρασία φθάνει τους 28ο C ή όταν η σχετική υγρασία είναι μικρότερη από 25%, όταν βρέχει ή όταν πρόκειται να βρέξει. Σε υψηλές κατά τη διάρκεια της ημέρας θερμοκρασίες η φυσιολογική δραστηριότητα του εντόμου διαταράσσεται και οι προσβολές μειώνονται.
6) Η εφαρμογή δολωματικών ψεκασμών από το έδαφος γίνεται με ψεκαστικό υγρό, το οποίο περιέχει εντομοκτόνο ουσία και ελκυστική ουσία στη δοσολογία που αναφέρεται στην έγκρισή τους. Ψεκάζονται 300-350 κυβικά εκατοστά ψεκαστικού υγρού ανά δένδρο στο εσωτερικό της κόμης, σε μορφή χονδρών σταγονιδίων, διαμέτρου πάνω από 1.000 μm (Μικρομέτρα). Ψεκάζεται κάθε δένδρο ή κάθε δεύτερο ή κάθε τρίτο ανάλογα με την πυκνότητα των ελαιοδένδρων.
7) Στους δολωματικούς ψεκασμούς του προγράμματος δακοκτονίας πρέπει να τηρούνται όλα τα αναγραφόμενα στις εγκρίσεις των εγκεκριμένων φυτοπροστατευτικών προϊόντων που χρησιμοποιούνται σε αυτούς. Τα μεσοδιαστήματα ανάμεσα στις εφαρμογές είναι ανάμεσα στα αναγραφόμενα επί της εγκρίσεως.
8) Στο πλαίσιο του προγράμματος δακοκτονίας, εφαρμόζεται ετήσιο Πρόγραμμα Συγκριτικών και Πειραματικών εργασιών για την καταπολέμηση του δάκου της ελιάς. Κάθε καινοτόμα πρακτική εξετάζεται σε μικρή έκταση και, αφού η έρευνα των επιστημόνων των Ινστιτούτων και των Πανεπιστημίων καταλήξει σε ασφαλή συμπεράσματα, με τη σύμφωνη γνώμη τους κατόπιν συσκέψεως, εισάγεται στο πρόγραμμα σε ευρεία εφαρμογή. Η αποτελεσματικότητα των φυτοπροστατευτικών προϊόντων και η ανθεκτικότητα του δάκου σε αυτά είναι από τις ερευνητικές εργασίες του προγράμματος των Πειραματικών εργασιών. Σύμφωνα με την ανωτέρω περιγραφόμενη διαχείριση των αποτελεσμάτων, διαχειριστήκαμε και το θέμα της ανθεκτικότητας του δάκου στα πυρεθροειδή εντομοκτόνα και έτσι για 3η συνεχόμενη δακική περίοδο φέτος, δεν εφαρμόζουμε πυρεθροειδή εντομοκτόνα στην Περιφέρεια Κρήτης.
9) Οι ΔΑΟΚ που εφαρμόζουν πρόγραμμα δακοκτονίας, είναι αρμόδιες επί όλων των θεμάτων της εφαρμογής των δολωματικών ψεκασμών. Ενημερωτικά, αναφέρεται ότι η Περιφέρεια Κρήτης, για 3η συνεχόμενη χρονιά, διεξάγει διαγωνισμό προμήθειας υλικών παράλληλα με την κεντρική προμήθεια υλικών δακοκτονίας του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, εξαιτίας της μη χρήσης πυρεθροειδών στο πρόγραμμα δακοκτονίας που εφαρμόζεται σε όλη την Περιφέρειά της, προκειμένου να προμηθευτεί ταχύτερα και περισσότερες ποσότητες του φυτοπροστατευτικού προϊόντος spinosad. Η φετινή της διακήρυξη προβλέπει, επίσης, και την προμήθεια μίας μικρής ποσότητας ενός νέου φυτοπροστατευτικού προϊόντος, του cyantraniliprole, το οποίο θα δοκιμαστεί περιορισμένα την τρέχουσα δακική περίοδο και αναμένεται εκτίμηση της αποτελεσματικότητάς του.
Στις 27 Ιουλίου 2022 διεξήχθη διαδικτυακό σεμινάριο τομεαρχών του προγράμματος δακοκτονίας όλης της χώρας, τη διοργάνωση του οποίου ανέλαβε το Ελληνικό Μεσογειακό Πανεπιστήμιο με την υποστήριξη του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, κατά τη διάρκεια του οποίου έγινε αναφορά και στην εξέλιξη των δακοπληθυσμών στην Περιφέρεια Κρήτης.
Τα ερευνητικά Ινστιτούτα και εκπαιδευτικά Ιδρύματα, καθώς και οι αρμόδιοι Φορείς της εφαρμογής του προγράμματος δακοκτονίας, είναι σε διαρκή επαγρύπνηση και συνεργάζονται τόσο για την παρακολούθηση των δακοπληθυσμών όσο και για την αποτελεσματική καταπολέμησή τους.
Επισημαίνεται ότι το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων βρίσκεται σε συνεχή συνεργασία με όλους τους αρμόδιους Φορείς για την επίλυση όλων των προβλημάτων που ανακύπτουν κατά τη διάρκεια της δακικής περιόδου".
Ωστόσο, το πρόβλημα παραμένει. Οι παραγωγοί βρίσκονται σε εξαιρετικά δύσκολη θέση και μετρούν τις πληγές τους. Με την ελπίδα ότι θα βρέξει το συντομότερο και η κατάσταση θα είναι διαχειρίσιμη παρά τις προβλέψεις για υψηλές θερμοκρασίες, οι ελαιοπαραγωγοί εύχονται η σημερινή εικόνα να αλλάξει και να σταματήσει το "μπαλάκι" των ευθυνών.
