Το φονικό πέρασμα των Γερμανών από τον Άγιο Αντώνιο

Την περίοδο της Γερμανικής Κατοχής, η Ιερά Μονή Αγίου Αντωνίου Άρβης, είχε πέντε μοναχούς. Τον Ανανία, τον Λουκά, τον Κύριλλο, τον Κοσμά και τον Γεννάδιο.

Στη διάρκεια της κατοχής υπήρξε το κρησφύγετο των καταδιωκομένων από τους Γερμανούς και ο τόπος συγκέντρωσης των αντιστασιακών επιτροπών της επαρχίας Βιάννου.

Όταν κηρύχθηκε από τους Γερμανούς «νεκρή ζώνη» όλη η περιοχή της Άρβης, έφυγαν όλοι οι μοναχοί και πήγαν στο μοναστήρι της Αγίας Μονής στην Άνω Βιάννο. Μόνο ο Κύριλλος δεν έφυγε αφού λόγω ηλικίας δεν πίστευε ότι κινδύνευε.
Στις 14-9-1943, ημέρα του Τιμίου Σταυρού, μια ομάδα των Γερμανών, από την Άνω Βιάννο πήγε προς την παραλία, πέρασε από τον Κερατόκαμπο, τους Καψάλους, τον Ξερόκαμπο και έφτασε στην Άρβη χωρίς να συναντήσει κανένα. Ανέβηκε ως τη Μονή του Αγίου Αντωνίου, όπου βρήκε τον μοναδικό κάτοικο της περιοχής, τον καλόγηρο της Μονής Κύριλλο Συναδινάκη, 75 ετών. Αφού τον βασάνισαν, για να τους δώσει πληροφορίες για τους αντάρτες, τον εκτέλεσαν μαζί με τον Εμμανουήλ Παξιμαδάκη, 56 ετών, από τον Άγιο Βασίλειο που βρέθηκε εκεί για την τέλεση της Θείας Λειτουργίας και για αγροτικές εργασίες. Στη συνέχεια έκαναν σκοποβολή με στόχο την καμπάνα της εκκλησίας, πήραν τις εικόνες, σύλησαν τα ιερά σκεύη… και έκαψαν τα κελιά και την εκκλησία.

Για αρκετές μέρες έμειναν άταφοι οι εκτελεσθέντες αφού δεν τολμούσε κανένας να πάει στην απαγορευμένη περιοχή. Οι Γερμανοί μετά την καταστροφή της επαρχίας Βιάννου, έδωσαν άδεια να ταφούν οι νεκροί.

Στον Άγιο Αντώνιο πήγε τότε ένας χωριανός του Κύριλλου, ο χωροφύλακας Δετοράκης Μιχάλης, που υπηρετούσε στη Βιάννο. Μάζεψε τα πτώματα τους και τα έθαψε πίσω από το ιερό της παλιάς εκκλησίας...

*Το κείμενο είναι του αείμνηστου Γιώργου Χ. Κονδυλάκη που πριν λίγες ημέρες συμπληρώθηκε ένας χρόνος από την αδόκητη αποδημία του.