Σαβόρε, κεφτέδες και πατάτες


της Χριστίνας Μαστρογιωργάκη
Ένα εύκολο, μα και ιδιαίτερο, σε γεύση φαγητό. Δεν είναι τα συνηθισμένα κεφτεδάκια με τηγανιτές πατάτες αλλά, κεφτέδες (μεγάλοι) με πατάτες που (και τα δύο) γίνονται σαβόρε
Εκείνο το ρίξιμο του ξυδιού στο σκεύος που τηγάνιζε, ενώ καθόταν πάνω σε καλοφτιαγμένη παραστιά (ή ακόμη σε δύο πέτρες-πρόχειρα βαλμένες αντικριστά) το «παφφφ», που ακούγονταν κι ύστερα η επιδέξια κίνηση της γιαγιάς (ή της μάνας) να το ανακινήσει ίσα που ν’ αρπάξει φωτιά το αλκοόλ του, θαρρώ πως έρχεται συχνά στις μνήμες όλων μας, περισσότερο δε εκείνων που κάποια στιγμή στη ζωή τους ασχολήθηκαν ή δοκίμασαν αυτό που οι ειδικοί στα της κουζίνας ονομάζουν «φλαμπέ»!
Ναι, θα τολμήσουμε να πούμε πως το «ελληνικό» σαβόρε είναι μια μορφή φλαμπέ.
Το σαβόρε (Ιταλική προέλευση) συνήθως περιοριζόταν στα τηγανισμένα ψάρια, περισσότερο για να τους δώσει μια παράταση ζωής σε εποχές που τα νοικοκυριά δεν διέθεταν ψυγεία. Το ξύδι τα συντηρούσε, το μπόλικο δενδρολίβανο (αρισμαρί το λέμε στην Κρήτη) τα αρωμάτιζε μοναδικά αλλά και βοηθούσε στην συντήρησή τους.
Δεν μπορεί όμως να ισχυριστεί κανείς πως η τεχνική του σαβόρε δεν έδινε και νοστιμιά. Απόδειξη;
Οι μπουμπουριστοί χοχλιοί της Κρήτης!
Ακόμη και τις τηγανιτές πατάτες που (στην Κρήτη αλλά και σε άλλες περιοχές) έκαναν σαβόρε με προσθήκη σκόρδου, η τεχνική αυτή τις έκανε ξεχωριστά νόστιμες, αλλά και τέτοιες ώστε, κρύες να τρώγονται ευχάριστα. Φανταστείτε σκέτες τηγανιτές πατάτες στην εξοχή (για τους ξωμάχους) και συγκρίνετέ-τις με τις σαβόρε, ξινές, ζουμερές κι αρωματισμένες!
Το φαγητό της συνταγής μας είναι ένα εύκολο, μα και ιδιαίτερο, σε γεύση φαγητό. Δεν είναι τα συνηθισμένα κεφτεδάκια με τηγανιτές πατάτες αλλά, κεφτέδες (μεγάλοι) με πατάτες που (και τα δύο) γίνονται σαβόρε. Με μια ακόμη ιδιαιτερότητα: οι πατάτες δεν είναι τηγανιτές αλλά ψημένες με ελάχιστο λάδι στον φούρνο, (τηγανιτές φούρνου θα τις λέγαμε), αφού έτσι γίνονται λιγότερο «βαριές» για το στομάχι.
Οι κεφτέδες μπορούν να γίνουν με τα υλικά που σας αρέσουν, χωρίς όμως την προσθήκη ξυδιού ή ούζου αν έτσι συνηθίζετε, αφού όπως είναι εύκολο να καταλάβετε, το ξύδι δεν πρόκειται να τους λείψει.
Τα παρακάτω υλικά είναι απλά μια δική μας ενδεικτική πρόταση και το μόνο στο οποίο πιστεύουμε πως πρέπει να επιμείνουμε είναι η προσθήκη φρέσκιας ντομάτας η οποία κάνει τους κεφτέδες πιο ζουμερούς αλλά και πιο νόστιμους.
ΥΛΙΚΑ:
- 1 κιλό κιμάς ανάμεικτος
- 3-4 μικρές φρυγανιές
- 2 κουταλιές σούπας ξύδι βαλσαμικό
- 1 αυγό
- 1 μέτρια ντομάτα
- 1 μέτρια πράσινη πιπεριά
- 1 μέτριο κρεμμύδι
- 2-3 σκελίδες σκόρδο
- 1 χούφτα ψιλοκομμένος μαϊντανός
- 1/2 χούφτα ψιλοκομμένος δυόσμος
- Ελαιόλαδο για το τηγάνισμα
- Αλεύρι για το πανάρισμα
- Αλάτι
- Μπαχάρια: πιπέρι, κόλιανδρο, κύμινο, σουμάκ, γλυκιά πάπρικα (ή ότι άλλο προτιμάτε, αποφύγετε όμως το θυμάρι και τη ρίγανη διότι θα επισκιάσουν το άρωμα του δεντρολίβανου).
ΥΛΙΚΑ για το σαβόρε:
- Δυο φουντίτσες δεντρολίβανο
- 1/2 ποτηριού (νερού) από λευκό ξύδι σταφυλιού
- και ακόμη:
- 4-5 μέτριες πατάτες
- Λάδι για τον φούρνο (1/2 ποτηριού νερού)
ΕΚΤΕΛΕΣΗ:
Καθαρίζουμε τις πατάτες και τις κόβουμε στρογγυλές σε πάχος 1 -1,5 εκατοστού.
Σε ένα ταψί φούρνου, πάνω σε αντικολλητικό χαρτί στρώνουμε τις πατάτες.
Ρίχνουμε το λάδι και με ένα πινέλο το απλώνουμε προσεκτικά σε όλη την επιφάνεια τους.
Τις πασπαλίζουμε με αλάτι, πιπέρι, κύμινο και πάπρικα.
Βάζουμε το ταψί στον φούρνο και τον ανάβουμε στους 175β.
Στο μισάωρο ελέγχουμε το ψήσιμό τους και, αν χρειαστεί, τις γυρίζουμε από την άλλη μεριά. Χρειάζονται περίπου μια (1) ώρα για να ψηθούν, δηλαδή τόσο χρόνο όσο θα χρειαστούμε για να ετοιμάσουμε και τους κεφτέδες.
Βάζουμε τον κιμά σ’ ένα σκεύος τον αλατίζουμε και του ρίχνουμε δύο κουταλιές βαλσαμικό.
Σε ένα μπλέντερ βάζουμε σε κομμάτια, όλα τα υπόλοιπα υλικά (εκτός από τον μαϊντανό και τον δυόσμο) και τα αλέθουμε.
Ρίχνουμε το μείγμα του μπλέντερ πάνω στον κιμά, ψιλοκόβουμε τον μαϊντανό και τον δυόσμο και ζυμώνουμε πολύ καλά τον κιμά.
Πλάθουμε τους κεφτέδες, αρκετά μεγάλους, δηλαδή μεγαλύτερους από ένα καρύδι (με το 1 κιλό κιμά θα φτιάξουμε 22-25 κεφτέδες).
Τους τυλίγουμε σε αλεύρι και τους τηγανίζουμε σε καυτό ελαιόλαδο.
Δεν βάζουμε πολλούς στο τηγάνι για να μην πέσει η θερμοκρασία κι αρχίσουν να αποβάλλουν τα υγρά τους, αλλά 10 - 12 κάθε φορά.
Όταν ψηθούν τους τοποθετούμε σ’ ένα σκεύος χωρίς να τους στραγγίξουμε.
Αποσύρουμε το τηγάνι από την εστία και το αφήνουμε να ηρεμήσει λίγο και να κατακαθίσει το καμένο αλεύρι.
Με μια κουταλιά σούπας, παίρνουμε μια κουταλιά από το καθαρό λάδι, το ρίχνουμε πάνω στους κεφτέδες και πλένουμε το τηγάνι.
Στο καθαρό πλέον τηγάνι τοποθετούμε όλους τους κεφτέδες μαζί με το λάδι τους (αν δεν χωρέσουν σε μια στρώση τους βάζουμε με κλίση ώστε να χωρέσουν), μαδούμε το δεντρολίβανο πάνω τους και ξαναβάζουμε το τηγάνι στην αναμμένη εστία.
Μόλις το λάδι κάψει πολύ (αρχίζει να τσιρίζει) ρίχνουμε το ξύδι με μια κίνηση, κλείνουμε την εστία και σκεπάζουμε το τηγάνι με το καπάκι του.
Αμέσως βγάζουμε τις πατάτες από τον φούρνο, τραβάμε, το αντικολλητικό χαρτί, ώστε αυτές να μείνουν πάνω στο ταψί, και ρίχνουμε με μια κίνηση αλλά προσεκτικά, όλο το περιεχόμενο του τηγανιού πάνω στις πατάτες.
Ξαναβάζουμε το ταψί στον φούρνο, τον κλείνουμε και αφήνουμε το φαγητό εκεί για ένα ως δύο λεπτά, πριν σερβίρουμε.
Σερβίρονται ιδανικά με κάποιο μη όξινο λαχανικό όπως π.χ. καρότο ή μια ποικιλία «γλυκιάς» ντομάτας.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
1) Επιμένουμε στο ότι ο μαϊντανός, ο δυόσμος (αλλά και όλα τα αρωματικά χορταρικά) δεν πρέπει να αλέθονται σε μπλέντερ προκειμένου να μαγειρευτούν. Η γεύση τους αλλοιώνεται. Είναι προτιμότερο (κι ας έχει παραπάνω κόπο) να ψιλοκόβονται με ένα μαχαίρι
2) Η προετοιμασία του κιμά είναι προτιμότερο να γίνει μερικές ώρες πριν ή και από το προηγούμενο βράδυ. Δένουν καλύτερα τα αρώματα με αυτό τον τρόπο
3) Αν δεν έχετε ξύδι βαλσαμικό για το μείγμα του κιμά, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε ρακή ή λευκό κρασί. Γνώμη μας είναι ότι το βαλσαμικό, «σκοτώνει» τις άσχημες μυρουδιές των κρεάτων, γι’ αυτό άλλωστε το χρησιμοποιούμε πολύ στο μαρινάρισμα.