"Ο Νότος είναι στο κύτταρο μου"
Ο ζωγράφος, Γιάννης Ζαχαράκης, μας μιλάει για τις "άκρες του ίδιου κόσμου" και την "αγριάδα" του Νότου
Ο Γιάννης Ζαχαράκης, γεννήθηκε στην Κρήτη το 1961. Η ζωή του χαρακτηρίστηκε από τις συνεχόμενες πορείες και αλλαγές από τόπο σε τόπο στην Ελλάδα, λόγω της δουλειάς του πατέρα του, ο οποίος γεννήθηκε στον Χόνδρο Βιάννου και ακολούθως, της δικής του σταδιοδρομίας στον Ελληνικό Στρατό, από όπου παραιτήθηκε το 2012.
Οι "πορείες" που τελείωσαν, έδωσαν το χώρο στο ταξίδι της ζωγραφικής, που ξεκίνησε την άνοιξη του 2012, με δάσκαλο τον ζωγράφο και καλό του φίλο, Νίκο Καρακωσταντή, όπου μαθήτευσε δίπλα του για μεγάλο χρονικό διάστημα. Παράλληλα, παρακολούθησε μαθήματα ελεύθερου σχεδίου, στο εργαστήρι ελευθέρων σπουδών «Πλάκα».
Το έτος 2013 πήρε μέρος στην πρώτη του ομαδική έκθεση, στο Πολεμικό Μουσείο, τον Σεπτέμβριο του 2014, παρουσιάσε την πρώτη ατομική του έκθεση με θέμα «Ποδηλάτου Εγκώμιο» στην γκαλερί Black Duck, ενώ αργότερα, το 2015, πήρε μέρος με άλλους καλλιτέχνες, σε ομαδική έκθεση στο Πολιτιστικό Κέντρο Δήμου Κηφισιάς. Το έτος 2018, συμμετείχε ξανά με άλλους καλλιτέχνες, σε ομαδική έκθεση στην Γκαλερί Depot art gallery στο Κολωνάκι, με το θέμα, «No Sugar Added».
Το διάστημα αυτό προετοιμάζει την δεύτερη ατομική του έκθεση με τίτλο «Άκρες του Νότου», εμπνευσμένη από τις ρίζες του, με τοπία της νότιας Κρήτης.
Ακολουθεί, συνέντευξη του Γιάννη Ζαχαράκη, στον Λευτέρη Σπανάκη.
Πολλοί θα έλεγαν, ότι ο Στρατός και η Τέχνη, δύσκολα πάνε μαζί. Έχουν δίκιο;
Επικρατεί αυτή η άποψη, η οποία είναι αποτέλεσμα της επιχειρηματολογίας που βασίζεται στην δομή του, διότι είναι ένας χώρος κανόνων, τυποποίησης και πειθαρχίας, στοιχεία ωστόσο που είναι απαραίτητα για τη λειτουργία του. Ίσως γι αυτό θεωρείται ότι δεν μπορεί να συμβαδίζει με την έννοια της τέχνης, που είναι μία έκφραση ελευθερίας, η οποία γαληνεύει, ευαισθητοποιεί και αν θέλετε, απελευθερώνει τον άνθρωπο. Όμως αποτελούν τις δύο άκρες του ίδιου κόσμου και σίγουρα η τέχνη παίρνει στοιχεία από κάθε ανθρώπινη εμπειρία, ακραία μεν, συνύπαρξη δε . Απόδειξη αυτού, αποτελεί ότι στη διάρκεια της πορείας μου συνάντησα πολλούς συναδέλφους οι οποίοι ασχολούνταν με τις τέχνες, είχαν εσωτερικές αναζητήσεις που μέσα από το περιβάλλον του Στρατού και της καριέρας τους, έγιναν πιο επίμονες και "βασανιστικές" θα έλεγα , βρίσκοντας λυτρωτική διέξοδο.
Πείτε μας λίγα λόγια για την τεχνική και την δουλειά σας.
Η χρωστική ύλη που χρησιμοποιώ είναι τα χρώματα λαδιού με τα οποία ζωγραφίζω πάνω σε καμβά, πανί ή κόντρα πλακέ. Δουλεύω με πινέλο, αρκετές φορές με σπάτουλα και πειραματίζομαι με τα υποστρώματα, πολλές φορές χρησιμοποιώ τον πίνακα σαν παλέτα, έτσι που το υπόστρωμα ουσιαστικά να συμμετέχει στο τελικό ζωγραφικό αποτέλεσμα. Χρησιμοποιώ περισσότερο γήινα χρώματα, τα μπλε της θάλασσας, τα γαλάζια του ουρανού και μου αρέσει ιδιαίτερα το παστωμένο χρώμα. Ο πειραματισμός με τα χρώματα αποτελεί για εμένα το πιο γοητευτικό μέρος της δουλειάς μου.
"Άσπες" - λάδια σε κόντρα πλακέ
Τι σημαίνει "τέχνη" για εσάς;
Είναι πάρα πολύ δύσκολο να ορίσει κάποιος την τέχνη, επειδή η τέχνη είναι αυτή που προκαλεί τα συναισθήματα και ο καθένας τα προσλαμβάνει και τα βιώνει διαφορετικά. Για μένα τέχνη είναι η ανάταση μέσα από την χαρά της δημιουργίας, που μπορεί να δώσει ερέθισμα σε κάθε άνθρωπο, να προβληματιστεί, να ονειρευτεί, να πλάσει μία δική του ιστορία στο δικό του σκηνικό, να ταξιδέψει μέσα από το βλέμμα, το άκουσμα, την ψυχή του .
H επόμενη έκθεση σας θα έχει το όνομα "Άκρες του Νότου" και θα είναι εμπνευσμένη από τις ρίζες σας. Τι σημαίνει ο Κρητικός Νότος για εσάς;
Ο Νότος του Νομού Ηρακλείου, είναι ένας άλλος κόσμος. Μια εντελώς διαφορετική Κρήτη, ανέγγιχτη και μυστηριώδης. Ένα συναρπαστικό τοπίο, που όμοιό του δεν θα συναντήσεις πουθενά αλλού στον ελλαδικό χώρο. Ξερή γη, χαμηλή βλάστηση, επιβλητικά βράχια, απάτητες παραλίες. Ιδιαίτερα τα ανατολικά Αστερούσια, κρύβουν ομορφιές που δύσκολα ανακαλύπτεις. Είναι πιο ορατές τους φθινοπωρινούς και χειμωνιάτικους μήνες. Το τοπίο είναι εντελώς διαφορετικό από αυτό που βλέπουμε όλοι μας το καλοκαίρι. Τα Αστερούσια, αναδεικνύονται στην ένταση της βροχής, της καταιγίδας, της τρικυμίας. Τότε οι ορεινοί όγκοι ξεπλένονται και φωτίζεται η επιβλητική ομορφιά τους και η αγριάδα τους. Ο Νότος είναι μοναδικός και με ιδιαίτερο τρόπο απόλυτα ενσωματωμένος μέσα στο κύτταρο μου.
Κερατόκαμπος, Βράχος του Ληστή(2018) - λάδια σε κόντρα πλακέ
Έχετε επαφή με το χωριό του πατέρα σας, τον Χόνδρο;
Ο Χονδρός ένας ιδιαίτερα όμορφος τόπος, έχει ξεχωριστή συναισθηματική αξία για μένα καθώς συνδέεται με τις αναμνήσεις από τη γιαγιά και τον παππού .Το πατρικό του πατέρα μου είναι στον Αποστολιανό, απέναντι από το καφενείο του Σεργάκη .Πέρασα εκεί μεγάλα διαστήματα στη διάρκεια των διακοπών, τόσο στα παιδικά όσο και στα εφηβικά μου χρόνια. Όταν ο παππούς και η γιαγιά έφυγαν από τη ζωή, εκεί στα μέσα της δεκαετίας του 80 αραίωσαν και οι επισκέψεις μου στο χωριό. Επισκέπτομαι όμως κατά διαστήματα το χωριό, στο οποίο ζουν ακόμα αρκετοί συγγενείς μου.
Πότε και πως αποφασίσατε ότι θέλετε να ασχοληθείτε με τη ζωγραφική;
Ήταν πρωί Κυριακής 20 Μάη του 2012, σε ένα καφενεδάκι στην Πλάκα με τον καλό μου φίλο και ζωγράφο Νίκο Καρακωνσταντή. Μοιραζόμαστε σκέψεις, ανησυχίες και κάπου ανάμεσα στις "φιλοσοφικές συζητήσεις μας" μου λέει ,"δοκίμασε να ζωγραφίσεις". Ξαφνιασμένος και γελώντας του λέω: "καλά-καλά πινέλο δεν έχω πιάσει, θα ζωγραφίσω;", όμως επιμένει .Ξεκινάμε για το σπίτι του, όπου μου δίνει τελάρα, πινέλα και χρώματα και αργότερα την ίδια μέρα ξεκίνησα προσπαθώντας ανεπιτυχώς να φτιάξω ένα μήλο. Έτσι, μπήκε η ζωγραφική στη ζωή μου. Το ξεκίνημα για αυτό το υπέροχο ταξίδι, το χρωστάω στο Νίκο που με παρότρυνε αλλά και μου στάθηκε φίλος και δάσκαλος !!!
"Συνάντηση" (2014) - λάδια σε καμβά
Κάποιοι καλλιτέχνες ταξιδεύουν, κάποιοι απομονώνονται, κάποιοι "προκαλούν" την έμπνευση με διάφορα τεχνάσματα. Από που εμπνέεστε τα δικά σας έργα;
Στην πορεία της ζωής μου οι μετακινήσεις ήταν πολλές κυρίως στον Ελλαδικό χώρο , μέσα από αυτές απολάμβανα την παρατήρηση των ανθρώπων που περνάγανε από το καραβάνι της δικής μου ζωής. Παρόλη αυτή τη συνεχή μετακίνηση η απομόνωση ήταν πάντα αυτή που έδινε χώρο στα συναισθήματα και με τροφοδοτούσε από δημιουργική ενέργεια , στους χρόνους αυτής της απομόνωσης μπορούσα να τα ακούσω , να δω πιο καθαρά τα τοπία , τους ανθρώπους , τις αλλαγές , να χρωματίσω την θλίψη και την χαρά μου, τον χωρισμό και την επανασύνδεση, το πένθος και την γέννηση. Μετά από κάθε άνοιγμα στον έξω κόσμο η απομόνωση ωθεί πιο πιεστικά την ανάγκη μου να αποτυπώσω με μεγαλύτερη ένταση το προφανές με τον δικό μου τρόπο.
Βλέπουμε ότι ο άνθρωπος απουσιάζει από τα περισσότερα έργα σας. Υπάρχει εξήγηση γι αυτό;
Ο άνθρωπος στα έργα μου είναι ωσεί παρών, είναι εκεί και παρακολουθεί από απόσταση, έχει περάσει, έχει ζήσει την στιγμή του , έχει αφήσει το σημάδι του . Είναι ένα παιχνίδι που μου αρέσει, έχει να κάνει με τις εμπειρίες μου , την εξωτερική μοναξιά και την αποχώρηση του ανθρώπου από το πρώτο πλάνο.
Πλέοντας Νότια (2018) - λάδια σε κόντρα πλακέ
Είναι δυσκολότερο το καλλιτεχνικό έργο σε περίοδο οικονομικής και κοινωνικής κρίσης;
Αν ομιλούμε για βιοπορισμό η τέχνη ήταν πάντα ένας τομέας που ουδείς – τουλάχιστον στην σύγχρονη εποχή - επένδυσε για να πλουτίσει ή έστω να βιοπορισθεί εν ζωή εκτός ολίγων εξαιρέσεων. Στην δική μου περίπτωση δεν τέθηκε ως βιοπορισμός αφού δεν αποτέλεσε ουδέποτε επαγγελματική ενασχόληση. Αν ομιλούμε για καλλιτεχνική δράση σε περιόδους ‘κρίσης’ όποια μορφή ή χαρακτηρισμό κι αν λαμβάνει ‘η κρίση’ θεωρώ ότι αποτελεί ένα ισχυρό ερέθισμα με το οποίο επαναδραστηριοποιείται και επανενεργοποιείται η δυναμική της καλλιτεχνικής δημιουργίας , όπως ένα ισχυρό σοκ, αποτέλεσμα του οποίου είναι να ξαναμπεί στις ράγες η δημιουργικότητα ως αντίδραση στην παρελθούσα και παρούσα παρακμή, γεγονός που επιβεβαιώνεται από μία αναδρομή στην νεώτερη ιστορία. Στην περίπτωση της ‘πραγματικής τέχνης’ το έργο αυτό είναι αντικειμενικά δυσκολότερο αλλά δημιουργικότερο, αντιστέκεται στην ευτέλεια και μπορεί ενίοτε να λειτουργήσει ιαματικά στην όποια κρίση.
Έχει να δώσει απαντήσεις η τέχνη στους σύγχρονους προβληματισμούς των Ελλήνων;
Η τέχνη έχει κατά την δική μου άποψη στόχο να δώσει ερεθίσματα, αν είχε τις απαντήσεις, πραγματικά, θα ήταν μάλλον ένα επιστημονικό πεδίο. Τα ερεθίσματα με την σειρά τους είναι πηγή προβληματισμού, σκέψης, αμφισβήτησης, εσωτερικής μάχης και εξαγωγής συμπερασμάτων. Η τέχνη μπορεί επίσης να δώσει μία λυτρωτική διέξοδο μέσα από την έκφρασή της αρκεί να θελήσει κάποιος να την κατανοήσει. Όπως ήδη σας είπα μπορεί να δώσει το έναυσμα για να αντιδράσει ο καθένας μας στην παρακμή, την φτήνια και την ισοπέδωση και αυτό είναι μία λύτρωση από τους προβληματισμούς στους οποίους έχουμε ‘υποβληθεί’. Υπό αυτή την έννοια θα μπορούσε να υλοποιήσει και αυτό τον άχαρο ρόλο…
Αστερούσια, Καπετανιανά (2017) - λάδια σε καμβά
Κεντρική Φωτογραφία: Αρμενόπετρα(2017) - λάδια σε κόντρα πλακέ