«Πότε θα ξεστραβωθεί η γελοία πολιτεία»;
Ένα δημοσίευμα για τη Βιάννο 95 ετών!
Στις αρχές Σεπτεμβρίου 1927 ένας δημοσιογράφος της Ηρακλειώτικης Εβδομαδιαίας Εφημερίδας «Αγροτική Κρήτη» επισκέπτεται τη Βιάννο.
Ιδιοκτήτης ο Ηλίας Εμμ. Διαλυνάς και διευθυντής μια εξέχουσα προσωπικότητα της Βιάννου, ο Ανδρέας Εμμ. Παπαδάκης ο οποίος υπόγραφε και ως «Βιαννίτης».
Στις σελίδες της εν λόγω εφημερίδας έχουν καταγραφεί σημαντικά στοιχεία για τη ζωή στην Άνω Βιάννο και την Επαρχία, που δείχνουν πολλά και ενδιαφέροντα. Ο συντάκτης, Ιωάννης Πύργος, εκθειάζει με τρόπο αριστοτεχνικό τις ασύλληπτες φυσικές ομορφιές της Κωμόπολης, ενώ εγκωμιαστικότατη είναι η αναφορά του στις δραστηριότητες των νέων, οι οποίοι, αναπτύσσουν ποικίλες και ενδιαφέρουσες πολιτιστικές δράσεις. Θεατρικές παραστάσεις, χοροί, διαλέξεις, δεξιώσεις και πλείστες άλλες δραστηριότητες που αποδεικνύουν μια ανθούσα κοινωνική πραγματικότητα.
Αναπόφευκτες και οδυνηρά θλιβερές οι συγκρίσεις…
Εκατόν είκοσι πέντε νέοι, παράγουν πολιτισμό στη Βιάννο 95 χρόνια πριν!!!
«Το σήμερα χειρότερο απ’ το χτες
και τ’ αύριο απ’ το σήμερα θε να ’ναι...», αποφαίνεται εύστοχα η Γαλάτεια Καζαντζάκη στο «Αμαρτωλό» της… και ταιριάζει γάντι στη ζοφερή πραγματικότητα του παρόντος…
Ταυτόχρονα όμως, ο δημοσιογράφος επικρίνει δριμύτατα την κρατική αδιαφορία που αγνοεί προκλητικά το φυσικό πλούτο, την πολυκλιματικότητα, την βιοποικιλότητα και τις παραγωγικές δυνατότητες του τόπου. «Θλιβερό κράτος ηλιθίων αφήκε εγκαταλελειμμένο τον πλουτοφόρο αυτόν μαστό», αναφέρει χαρακτηριστικά.
Να σημειωθεί ότι το 1927 δεν είχε ακόμη ολοκληρωθεί η οδική σύνδεση της Βιάννου με το Ηράκλειο!!!!
Για την ιστορία να πούμε ότι το πρώτο αυτοκίνητο έφτασε στη Βιάννο την Άνοιξη του 1937, δηλαδή μια δεκαετία αργότερα!
Όσοι έχετε μελετήσει τα τελευταία χρονογραφήματα του Ιωάννη Κονδυλάκη με τον γενικό τίτλο «Εκ Βιάννου», θυμηθείτε τι έγγραφε ο μεγάλος Βιαννίτης χρονογράφος για την στερνή-τραυματική του εμπειρία να κατέλθει έφιππος την περίφημη «Κουτσούρα»!
Ας επανέλθουμε όμως στο δημοσίευμα της εφημερίδας «Αγροτική Κρήτη» στην πρώτη σελίδα, του 2ου φύλλου της και με ημερομηνία 12 Σεπτεμβρίου 1927 με τίτλο «Βιάννος» αναφέρονται τα ακόλουθα:
«Ένας κάμπος ολοπράσινος με χίλιες δυο αποχρώσεις και βουνά γύρω μαλακά που δέχουνται στα πλευρά τους σκορπισμένα δέντρα σα νάναι κουρασμένα στ’ ανέβασμά τους. Και στη βορειανατολική πλευρά σε τρεις ανηφορές ανεβασμένο το μεγάλο χωριό της Βιάννου. Το ένα σπίτι πάνω στ’ άλλο σαν σε θέσεις θεάτρου που το ένα δεν εμποδίζει την αναπνοή και το μάτι του άλλου. Και στη ρίζα του χωριού ο τεράστιος παμπάλαιος πλάτανος που ξαπλώνει γιγάντιους τους κλώνους του σφιχτά αγκαλιασμένους με τα κλίματα. Τα σταφύλια κρέμουνται παντού και μια στιγμή σου γεννά την απάτη πως ο γέρικος κορμός είναι γεννήτοράς τους. Κοντά στη ρίζα του γεμίζει θόρυβος το ζουργιό του τελευταίου υδρόμυλου της Βιάννου. Από ψηλά με το χιονάτο κρυστάλλινο νερό του Γαμπριγιέλε ξεκινούν εφτά μύλοι. Ο τελευταίος είναι τούτος που μιλεί νύχτα μέρα με τα φύλλα του πλατάνου και ερωτοτροπεί με τις ρίζες του.
Κάτω απ’ τους γέρικους κλώνους του περίφημου πλατάνου ένας όμιλος νέων με ξαφνιάζει! Τι είναι αυτό; Πώς βρέθηκε το προοδευτικό αυτό πνεύμα εδώ στην απόμακρη γωνιά του νησιού μας; Τα μάτια τους ξεπατούν δύναμη, ορμή, ελπίδα. Είναι εκατόν είκοσι πέντε νέοι του Συλλόγου «Ο Φερραίος», που πρόκειται-και πρέπει- να μετονομαστεί σε «Διαβάτη» για τιμή στον αξέχαστο λογογράφο Κονδυλάκη. Ο Όμιλος αυτός με την ακατάβλητη δύναμή του παρουσιάζει τη Βιάννο σα μέρος άρτια πολιτισμένο. Σε κάθε περίσταση αναλαμβάνει την πρωτοβουλία για θεατρικάς παραστάσεις, διαλέξεις, χορούς, δεξιώσεις. Το συμβούλιο του ομίλου αποτελείται από τους κ.κ. Γ. Κ. Τζαμουζάκην πρόεδρον, Ι. Παπαμαστοράκην Γεν. Γραμματέαν, Ι. Τζαγκουρνήν ταμίαν, και τους συμβούλους Ν. Ε. Συμβουλάκην, Λ. Ραπτάκην, Π. Ν. Βλαχάκην, Εμμ. Παπαδομανωλάκην, Ε.Χ. Κονδυλάκην, Εμμ. Ηρ. Παπαδογιαννάκην.
Μεταξύ του συμβουλίου και των μελών υπάρχουν επιστήμονες φοιτηταί, επαγγελματίαι. Κάθε ενέργειά τους ρυθμισμένη, σοφή, ορμητική, που αναπλάσει και εκπολιτίζει την απόμακρη αυτή παραδεισένια γωνιά του νησιού μας με τα κρυστάλλινα νερά.
Το κράτος, θλιβερό κράτος των ηλιθίων, αφήκε τώρα και τριάντα χρόνια τον πλουτοφόρο αυτό μαστό εγκαταλελειμμένο εις την τύχην του, με την Κουτσούρα στη μέση φριχτό εμπόδιο της προόδου των. Ηγνόησε τον πλούτον που ξεπηδά απ’ τα σπλάχνα της χειμώδους ζωής του. Αφήκε το ωραιότερο, το θαυμασιότερο τμήμα του ελληνικού εδάφους, ανεκμετάλλευτο, αλλά ο λαός τους οργά, εντείνει τη δύναμή του, δρα και περιμένει πότε θα ξεστραβωθεί η γελοία πολιτεία για νάρθει να θηλάσει τον ωραίο μαστό του. Μ’ όλη μου την ψυχή αφήκα μια κατάρα στην άστοργη πολιτεία που εξεμεταλλεύθησαν τη δροσάτη και μυρωμένη αυτή γωνιά και ξαπλώνω τα χέρια μου ανοιχτά στα μάτια των τυφλών που δεν θωρούν τι αξίζει το θαύμα αυτό των χυμών της γης.
Η ευγενική πρωτοβουλία των μελών του ομίλου μ’ ανεβάζει στον Καλέ. Αχ νάχα ένα μικρό σπιτάκι εδώ πάνω! Πόσο ήθελα να περνούσα λίγους μήνες της ζωής μου στην κορυφή αυτή του θαύματος! Τι ηρεμία! Τι γαλήνη στο μάτι και στη σκέψη μου! Μια εξαιρετικά μαγική θέση που στάζει δροσιά, ζωή, γλυκάδα! Μπλέκουνται οι κισσοί στις λεύκες και οι αγκαλισμοί τους στους βράχους μεθούν την ψυχή μας. Στρωμένα μύρτα κάτω στο χώμα, δίπλα στην πηγή δέχονται τα κορμιά μας ξεβιδωμένα από το νέκταρ της μαγείας! Κρασί, κρασί, κρασί! Και μεθύσι της ζωής! Τραγουδά ο Παπαγιαννάκης το τραγούδι του μυλωνά κι όλοι διψούμε τη μοίρα του νερού του μύλου του!
Τραγουδούν όλοι γιατί αισθάνουνται την ανάγκη ν’ αφήσουν την ψυχή τους να ξεχυθεί σε ύμνο ακαθόριστο στο δημιουργό.
Κρασί, κρασί, κρασί! Βοά η δροσάτη ρεματιά και το νερό βρουχάται κάτω στις πλαγιές»!
Ι. Πύργος
Το τεύχος της εν λόγω εφημερίδας προέρχεται από το αρχείο του καλού φίλου Νίκου Χατζηδημητράκου