Γυρνούμε αρκετά πίσω τον τροχό του ιστορικού χρόνου και πιο συγκεκριμένα στις 26 Μάη του 1684, όταν ενώπιον του ιεροδικείου βρέθηκε για να δικαστεί ο παπάς Νικολός από την Άνω Βιάννο, διότι συνελήφθηκε να εισέρχεται «διά νυκτός και κρυφίως», σε σπίτι στην Κάτω Βιάννο, όπου διέμενε η σύζυγος του Αλή Μπεσέ!
Δυστυχώς όμως, ο παπά Νικολός έγινε αντιληπτός και… τα υπόλοιπα θα τα πληροφορηθούμε από την καταγεγραμμένη απόφαση του ιεροδικείου στην οποία αναφέρονται τα ακόλουθα:
«Υποβληθείσης αιτήσεως όπως εξετασθεί επί τόπου η κατωτέρω υπόθεσις απεστάλη προς καταγραφήν ταύτης εκ μέρους του Ιεροδικείου ο Ναΐπης τούτου, Μεβλάνα υιός Αλή, όστις μεταβάς εις το Διβάνιον, το συγκροτηθέν εν τω Σεραγίω του περινουστάτου Βεζίρου, ενδοξοτάτου και εκλαμπροτάτου Διοικητού πόλεως Χάνδακος Αχμέτ Πασά, συνεκρότησεν εκείσε επί παρουσία των ως κάτωθι υποφαινομένων μουσουλμάνων Ιεροδικαστικόν Συμβούλιον, ενώπιον του οποίου ενεφανίσθη ο Αλή Μπεσέ, υιός Αβδουλλάχ, στρατιώτης πεζικού, κάτοικος του χωρίου Κάτω Βιάννος, επαρχίας Ρίζου, διαμερίσματος Χάνδακος και εγείρας αγωγήν κατά του Παπά Νικολού υιού Γεωργίου, κατοίκου Μεγάλης Βιάννου, κατέθεσε τα ακόλουθα:
«Καθ’ ον χρόνον εγώ ευρισκόμην εν τη υπηρεσία του βασιλέως, εντός του φρουρίου της πόλεως Χάνδακος (παραλείπεται εν τω εγγράφω μία λέξις), αιτούμαι όπως ερωτηθεί επί της υποθέσεως ταύτης ο εναγόμενος Παπά Νικολός». Ηρωτήσαμεν τον εναγόμενον όστις ηρνήθη πάντα ταύτα. Κατόπιν τούτου ζητήσαντες αποδείξεις παρά του ενάγοντος, παρουσίασεν ούτος τους εκ των ευθιδίκων μουσουλμάνων Σουλεϊμάν Μπεσέ, υιόν Μουσταφά, Χουσεΐν Μπεσέ, υιόν Αχμέτ και Χουσεΐν Μπεσέ υιόν Μουσταφά, εκ των Τζεμπετζήδων των αυτοκρατορικών Γενιτζάρων της πόλεως Χάνδακος, οίτινες παρόντες εν τω Συμβουλίω και ερωτηθέντες σχετικώς κατέθεσαν τα ακόλουθα:
«Πράγματι, ο ειρημένος Παπά Νικολός διά νυκτός και κρυφίως εισήλθεν εντός της οικίας, της κειμένης εν τω ρηθέντι χωρίω και τη οποία διαμένει η σύζυγος του Αλή Μπεσέ, ειδοποιήθημεν προς τούτο υπό των κατοίκων του χωρίου, οπότε ημείς, παραλαβόντες φανούς, μετέβημεν εις την οικίαν ταύτην, ένθα είδομεν τον Παπά Νικολόν εντός της οικίας, εν τη οποία κατοικεί η σύζυγος του ενάγοντος Αλή Μπεσέ.
Ημείς εγενόμεθα μάρτυρες του γεγονότος τούτου και ταύτα μαρτυρούμεν». Μετά την υφ’ εκάστου των μαρτύρων τούτων γενομένην κατάθεσιν και την διαπίστωσιν, ότι ούτοι υπεδέχθησαν και εξελέγησαν προς τούτο υπό των κατοίκων του χωρίου των εγένετο αποδεκτή η κατάθεσις των αύτη. Καταγράψας δε επό τόπου ο διαταχθείς την αυστηράν ταύτην ανάκρισιν προαναφερθείς Μεβλάνας, επέστρεψεν είτα ούτος μετά του συνοδεύσαντος αυτόν διαγγελέως Μεχμέτ Μπεσέ εις το Ιεροδικείον, ένθα ανεκοίνωσε και ημίν το γεγονός τούτο. Τη αιτήσει κατεχωρίστησαν ταύτα ώδε τη ενδεκάτη του μηνός Τζεμαζιελαχίρ του χιλιοστού ενενηκοστού πέμπτου έτους.
Σημείωση: Το ενδιαφέρον αυτό ιστορικό στοιχείο συμπεριλαμβάνεται στο μνημειώδες έργο του αείμνηστου συνεπαρχιώτη μας Γεωργίου Ι. Παπαδάκη με τίτλο «Βιάννος-Διαχρονική πορεία από τα βάθη των αιώνων μέχρι σήμερα».
