Ο βιολιστής της Σεβίλλης


Μας είχε κουράσει πια τόσες φορές το πήγαινε - γύρισε Ιαπωνία-Αμερική, αφού σε 18 μήνες είχαμε κροσσάρει τον Ειρηνικό, περίπου δέκα συνεχόμενες φορές
Η χαρά μας ήταν μεγάλη, όταν μας ανακοίνωσαν το επόμενο ταξίδι, «σιτάρι από Νέα Ορλεάνη για την Σεβίλλη της Ισπανίας». Φανταστικό ταξίδι, μια που θα πιάναμε Ευρώπη μετά από τόσους μήνες στον Ειρηνικό. Η εκφόρτωση δεν κράτησε πολύ και την τρίτη ημέρα αποπλεύσαμε με άδειο το πλοίο, από το Λος Άντζελες για την διώρυγα του Παναμά. Αφήσαμε πίσω μας τα νησιά San Miguel, Santa Rosa και Santa Cruz, λίγο νοτιότερα τα San Nikolas, Santa Catalina και Santa Clementine. Λίγο πιο κάτω παραλλάξαμε τα νησιά Μαρία Μάντρε, Μαρία Μαγδαληνή και Μαρία Κλεόπα, τις τρεις Μαρίες, και κόστα-κόστα (γιαλό-γιαλό) φθάσαμε στην είσοδο της διώρυγας του Παναμά.
Επιβιβάστηκε ο Αμερικανός πλοηγός και με τις οδηγίες του ανέβηκε το πλοίο μία-μία τις δεξαμενές Μιραφλόρες, εκατό πόδια πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. Αρχίσαμε τον πλου στην λίμνη που ενώνει τους δύο ωκεανούς, μια φανταστική διαδρομή μέσα σε παρθένα τροπικά δάση μήκους 81 μιλίων, που διαρκεί περίπου 8-10 ώρες και φθάσαμε στις δεξαμενές Γκατούν, όπου κατέβασαν ξανά το πλοίο στην επιφάνεια της θάλασσας, για να συνεχίσει το ταξίδι του για τον κόλπο του Μεξικού. Διασχίσαμε τμήμα της Καραϊβικής, μπήκαμε στον κόλπο του Μεξικού και μετά από σύντομο πλου φθάσαμε στον πλοηγικό σταθμό Νέας Ορλεάνης, όπου επιβιβάστηκε ο Πλοηγός και με τις οδηγίες του μπήκαμε μέσα στον ποταμό Μισισιπή. Είναι ο τέταρτος σε μέγεθος ποταμός του κόσμου!
Οι πηγές του είναι στην Μινεσότα και στις μεγάλες λίμνες την Βορείου Αμερικής και μετά από 6.000 χιλιόμετρα ελικοειδούς διαδρομής, εκβάλει στον κόλπο του Μεξικού. Προσφέρει πολλές υπηρεσίες, γιατί σε όλο του το μήκος είναι πλωτός. Αλλά και μεγάλες καταστροφές με τις πλημμύρες του. Περάσαμε την πόλη της Νέας Ορλεάνης που είναι κτισμένη και στις δύο όχθες του ποταμού, συνεχίσαμε τον πλου βόρεια, και μετά από τριάντα μίλια πλευρίσαμε και δέσαμε σε ένα τεράστιο σιλό για την φόρτωση. Διαδικασία πρατηγαρίσματος δεν υπήρχε, διότι το προηγούμενο λιμάνι ήταν και αυτό Αμερικανικό, έτσι αμέσως άρχισε η φόρτωση. Το πλήρωμα καταστρώματος έτρεχε και δεν προλάβαινε, αφού είχαμε ροή φορτίου 800 τόνους την ώρα. Οι μηχανικοί όμως βγήκαν έξω, μερικοί πήγαν με ταξί μέχρι την Νέα Ορλεάνη.
Με την επιστροφή τους το φορτίο είχε τελειώσει και είχε αρχίσει ήδη το σπατσαμέντο, δηλαδή η προετοιμασία του πλοίου για ταξίδι στο ωκεανό. To ξημέρωμα της επομένης μας βρήκε ξανά μέσα στον Μισισιπή. Περάσαμε τη Νέα Ορλεάνη, το δέλτα του ποταμού, βγήκαμε στον κόλπο του Μεξικού, και αμέσως μετά ο Ατλαντικός. Θα μας πάρει περίπου δύο εβδομάδες μέχρι τον βράχο του Γιβραλτάρ. Επειδή το λιμάνι της Σεβίλλης είναι ρηχό, έπρεπε να ξελιμπάρουμε το πλοίο (ελαφρώνω από το μισό φορτίο) στo λιμάνι της Καρθαγένης, που είναι μέσα στη Μεσόγειο. Το ταξίδι στον Ατλαντικό δεν ήταν και τόσο άσχημο. Μας βοηθούσε το ρεύμα του κόλπου και παρόλο που το πλοίο ήταν βαρυφορτωμένο, είχε όλη του την ταχύτητα και κάτι παραπάνω. To ρεύμα του κόλπου (Γκολφ στρημ) είναι ένα θαλάσσιο ρεύμα που ξεκινά από τον κόλπο του Μεξικού και τις ακτές της Φλώριδας. Με πορεία βορειοανατολική ανεβαίνει τον βόρειο Ατλαντικό, φθάνει στις ακτές της Αγγλίας, διασχίζει την Μάγχη, μπαίνει στην βόρεια θάλασσα και φθάνει μέχρι τις ακτές της Νορβηγίας. Αυτό το ζεστό νερό είναι η αιτία που έχουν τα μέρη αυτά ήπιους χειμώνες.
Χωρίς αυτή την σταθερή ροή του ζεστού νερού, οι Βρετανοί και όλοι οι λαοί της βόρειας Ευρώπης θα ζούσαν σε πάγους, αφού η Μάγχη και η Βόρειος θάλασσα θα ήταν παγωμένες. Ένα παρακλάδι του ρεύματος μπαίνει στη Μεσόγειο, τρέχει κατά μήκος των Αφρικανικών ακτών, κάνει αναστροφή, στρέφεται δυτικά και επιστρέφει από τις βόρειες ακτές στο Γιβραλτάρ. Το ρεύμα στον Ατλαντικό έχει πλάτος 100-150 μίλια, μέγιστη μέση ταχύτητα 4.0 μίλια. Είναι γνωστό από την εποχή της ανακαλύψεως της Αμερικής, έχει χαρτογραφηθεί κατά μήνα και όλοι οι Πλοίαρχοι οφείλουν να το εκμεταλλεύονται για να αυξήσουν την ταχύτητα των πλοίων τους. Περάσαμε με το καλό τις Βερμούδες και η προπέλα χωρίς σταματημό, κάθε μέρα, μας πλησίαζε όλο και περισσότερο προς το στενό του Γιβραλτάρ.
Η θαλάσσια αυτή λωρίδα έχει άνοιγμα 7.5 μιλίων, ενώνει την Μεσόγειο Θάλασσα με τον Ατλαντικό Ωκεανό και χωρίζει την Αφρική από την Ευρώπη. Ουσιαστικά είναι η πόρτα της Μεσογείου. Η βόρεια ακτή είναι Ισπανική και η νότια ανήκει στο Μαρόκο, εκτός από το πολύ μικρό λιμάνι της Σέουτας, που είναι κι αυτό Ισπανικό. Από είκοσι μίλια μακριά αντικρίσαμε αμυδρά την επιβλητική μορφή του βράχου και όσο πλησιάζαμε φαινόταν όλο και πιο ευδιάκριτα. Μπήκαμε στο στενό πλέοντας παράλληλα με την βόρεια ακτή και μετά από είκοσι ώρες πλου μέσα στη Μεσόγειο, φθάσαμε στο λιμάνι της Καρθαγένης. Η παραμονή μας στην Καρθαγένη κράτησε περίπου μία εβδομάδα, το πλοίο σηκώθηκε αρκετά με την εκφόρτωση και όταν το βύθισμα το επέτρεπε, αποπλεύσαμε για το λιμάνι της Σεβίλλης.
Tην επομένη το μεσημέρι βρεθήκαμε στο στόμιο του πολυτραγουδισμένου και ιστορικού ποταμού Γουαδαλκιβίρ. Πηγάζει από τα βουνά της Σιέρα Μορένα, διασχίζει όλη την Ανδαλουσία και χύνεται στον Ατλαντικό. Μετά από πλου ολίγων ωρών μέσα σε φανταστικά τοπία, είδαμε την Σεβίλλη να απλώνεται δεξιά και αριστερά μας. Θέα καταπληκτική, που δύσκολα μπορεί να την περιγράψει κανείς. Κάπου στα βορειοδυτικά της πόλης ήταν η προβλήτα εκφόρτωσης, και με μαεστρία ο Πλοηγός πλεύρισε το πλοίο. Άρχισε η εκφόρτωση από μία ομάδα εργατών και με το ρυθμό που δούλευαν καταλάβαμε ότι η παραμονή μας στη Σεβίλλη θα κρατούσε πάνω από δέκα ημέρες. Το πρώτο βράδυ βγήκα έξω να γνωρίσω την πόλη. Περιπλανώμενος άσκοπα, μπήκα σε μια γειτονιά, που την παρομοίασα σαν την δική μας Πλάκα, με την διαφορά ότι ήταν επίπεδη. Σε κάθε γωνιά υπήρχαν αγάλματα και προτομές, ο φωτισμός ήταν με δάδες και κανδήλες υγραερίου, που τις άναβαν μόλις σκοτείνιαζε… Ταβέρνες δεξιά και αριστερά που σιγά-σιγά άρχισαν να γεμίζουν από παρέες. Μπήκα σε κάποια που μου άρεσε, κάθισα μόνος μου και παράγγειλα ένα ποτήρι κρασί. Την ώρα που το έπινα μπήκε μέσα ένα ζευγάρι, ο άνδρας άρχισε να παίζει βιολί και η γυναίκα να χορεύει Φλαμένγκο.
Αφού χόρεψε η γυναίκα μερικά λεπτά, έβγαλε ο βιολιστής το καπέλο του και περνούσε από τα τραπέζια για την αμοιβή του. Όταν πλησίασε στο τραπέζι μου, έβγαλα ένα χαρτονόμισμα των 50 πεσετών και το έριξα στο καπέλο του. Με κοίταξε καλά-καλά, μου είπε κάτι που δεν το κατάλαβα και πιάνει το χαρτονόμισμα και μου το δείχνει. Δικό μου με ρωτά; Δικό σου του απαντώ εγώ. Όλα αυτά με νοήματα, γιατί εγώ δεν μιλούσα λέξη Ισπανικά. Να καθίσω μαζί σου με ρωτά; Να καθίσεις του απαντώ εγώ. Φωνάζει την γυναίκα του, κάθισαν στο τραπέζι μου και βάζει το χαρτονόμισμα επάνω στο τραπέζι και μου το ξαναδείχνει. Τότε με έκπληξη διαπίστωσα ότι δεν ήταν πενηντάρικο, αλλά χαρτονόμισμα των 500 πεσετών. Ντράπηκα να το πάρω πίσω και με νόημα του είπα ότι είναι δικό του.
Όταν κατάλαβε ότι του έδωσα πράγματι αυτό το ποσό, κτύπησε τα χέρια του, ήλθε ο σερβιτόρος, και άρχισε τις παραγγελίες. Αρχίσαμε με τα περίφημα «τάπας» και συνεχίσαμε με του κόσμου τα καλά. Το κρασί άφθονο και μετά από λίγο άρχισε το βιολί και η γυναίκα του που ήταν επαγγελματίας χορεύτρια, το φλαμένγκο. Δεν πέρασε αρκετή ώρα και όλοι οι θαμώνες της ταβέρνας ήλθαν στην παρέα μας και έγινε χαμός! Μέχρι τις πρωινές ώρες τραγούδι χορός και άφθονο κρασί. Όταν ήλθε ο λογαριασμός ο οποίος υποθέτω ότι ήταν πολλαπλάσιος του πεντακοσάρικου, δεν με άφησε να πληρώσω τίποτα. Με την βοήθεια κάποιου που γνώριζε αγγλικά, μου είπε ότι την επομένη θα περάσουν από το πλοίο να με πάρουν να με ξεναγήσουν στην Σεβίλλη. Ο βιολιστής και η γυναίκα του ήταν η καθημερινή μου παρέα όσες ημέρες μείναμε στη Σεβίλλη.
Κάθε ημέρα βόλτες με το αυτοκίνητό τους και τα βράδια σε ταβέρνες κρασί, βιολί και φλαμένγκο. Μέχρι και σε ταυρομαχία με πήγαν! Η Σεβίλλη πράγματι είναι μια καταπληκτική πόλη. Είναι η πρωτεύουσα της Ανδαλουσίας και το καλλιτεχνικό και πολιτιστικό κέντρο όλης της νότιας Ισπανίας. Κατά την ελληνική μυθολογία την έκτισε ο Ηρακλής και σήμερα είναι η ομορφότερη Ισπανική πόλη. Με την ανακάλυψη της Αμερικής, λόγω της θέσης της, απέκτησε το μονοπώλιο των νέων αποικιών της Αμερικής και με την Αναγέννηση μεγάλη ανάπτυξη στη ζωγραφική, την ποίηση και το θέατρο.
Στο κέντρο της πόλης υπάρχει ο καθεδρικός ναός, που είναι ο τρίτος σε μέγεθος Χριστιανικός ναός, αν και με νεώτερες μετρήσεις του δίνουν την πρώτη θέση με 11.520 τετραγωνικά μέτρα! Μέσα στον ναό βρίσκεται και ο τάφος με τα οστά του Χριστόφορου Κολόμβου. Η Σεβίλλη είναι η πόλη του Φλαμένγκο, που όταν είναι αυθεντικός, είναι πολύ εντυπωσιακός. Σε κάθε δρόμο και κάθε γωνιά θα βρεις τα περίφημα «Τάπας», μεζέδες πολύ νόστιμους, κυρίως από θαλασσινά, που συνοδεύονται με τα «Τσάτος», χαμηλά ποτήρια γεμάτα κρασί. Όλα όμως τα όμορφα και τα ωραία περνούν, δυστυχώς, πολύ σύντομα. Κάποια ημέρα το φορτίο ξεφορτώθηκε και το πλοίο πήρε το δρόμο του γυρισμού για την Αμερική. Το επόμενο ταξίδι, καλαμπόκι από λιμάνι της ανατολικής ακτής της Αμερικής, για Ινδία. Στην Σεβίλλη δεν έτυχε να ξαναπάω ποτέ. Πάντα όμως θα θυμάμαι τις απερίγραπτες ομορφιές της, και θα νοσταλγώ την συντροφιά και τη φιλοξενία αυτών των υπέροχων ανθρώπων, του βιολιστή και της χορεύτριας συζύγου του...
*Ο Μιχάλης Καρπαθάκης είναι τ. πλοίαρχος Ε.Ν.
Το κείμενο αυτό δημοσιεύτηκε πρώτη φορά στην εφημερίδα "Ηχώ της Βιάννου" και συμπεριλαμβάνεται στο βιβλίο "Ιστορίες της Αλμύρας"