Ηρωίδες γυναίκες…
Με αφορμή την εκδημία της Αντιγόνης Παπαδογιαννάκη, που αποχαιρέτισε πλήρης ημερών τα εγκόσμια, επαναδημοσιεύουμε το εξαιρετικό αφιέρωμα που είχαμε κάνει για τις ηρωίδες γυναίκες που συνελήφθησαν και βασανίστηκαν από τους Ναζί κατακτητές
Το αφιέρωμα:
Σε προηγούμενο δημοσίευμα στη στήλη «Πίσω στο χρόνο - Ξεφυλλίζοντας την εφημερίδα», θυμηθήκαμε τη δικαίωση της Πολύμνιας Τζανάκη - Τρευλάκη από τον Άγιο Βασίλειο Βιάννου, μιας από τις γυναίκες που μαρτύρησαν στα χέρια των Ναζί.
Σήμερα, σας παρουσιάζουμε ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον ντοκουμέντο από την περιγραφή του Γεωργίου Δ. Χρηστάκη, σχετικά με τις συλλήψεις των κοριτσιών των χωριών της Βιάννου, από τους Ναζί, που έλαβαν χώρα τέτοιες ημέρες, πριν 78 χρόνια.
«Στις 27 του Γενάρη του 1943 πέντε χωριά της επαρχίας δέχθηκαν νυχτερινή επιδρομή των Γερμανών που τοποθέτησαν φρουρούς σ’ επίκαιρα σημεία γύρω από το κάθε χωριό, ώστε να είναι αδύνατη η διαφυγή έξω από αυτό χωρίς να γίνει αντιληπτός όποιος το επιχειρούσε.
Προσπάθειες που έγιναν ματαιώθηκαν, γιατί υπό την απειλή των προτεταμένων όπλων που συναντούσαν, υποχρεώνονταν να γυρίσουν πίσω.
Μόλις ξημέρωσε, Γερμανοί στρατιώτες μπήκαν στα χωριά, χτυπούσαν τις πόρτες των σπιτιών δυνατά και υποχρέωναν τους κατοίκους, άνδρες, γυναίκες και παιδιά, που πολλοί βρίσκονταν ακόμα στο κρεβάτι, να συγκεντρωθούν στην εκκλησία του χωριού.
Με διερμηνείς που είχαν μαζί τους ή και Γερμανούς που μιλούσαν ελληνικά, καλούσαν τους κατοίκους, μέσω των προέδρων των κοινοτήτων, να παραδώσουν τα όπλα, που, όπως έλεγαν είχαν πληροφορίες ότι υπήρχαν στα χέρια τους.
Στη δήλωση των προέδρων, αλλά και των κατοίκων, ότι δεν έχουν όπλα, ο επικεφαλής αξιωματικός ξεσπούσε σε απειλές για κάψιμο του χωριού και για εκτελέσεις.
Όταν, παρά τις πιέσεις και τις απειλές δεν πέτυχαν, σε κανένα χωριό, να τους παραδοθεί έστω κι ένα πιστόλι, κατέφυγαν στις συλλήψεις κοριτσιών.
Έκαναν επιλογή, ξεχώρισαν και πήραν μαζί τους, παρά τις διαμαρτυρίες των κατοίκων, κοπέλες που φαίνονταν πιο ζωηρές.
Συνέλαβαν και πήραν μαζί τους:
Από τον Βαχό έξι, τις: Κατίνα Ηρ. Πνευματικάκη, Ουρανία Γ. Καργιολάκη, Ειρήνη Δ. Πνευματικάκη, Κατίνα π. Λ. Πνευματικάκη, Στέλλα Στ. Λουλάκη και Πολυξένη Εμμ. Αγγελάκη.
Από τ’ Αμιρά έξι, τις: Ελένη Εμμ. Σταυρακάκη, Δήμητρα Πυροβολάκη, Μαρία Αναστασάκη, Μαρία Γ. Κονδυλάκη, Ελένη Ι. Ινιωτάκη και Βασιλική Ραπτάκη.
Από το Κεφαλοβρύσι πέντε τις: Μαρία Μαθ. Βαρδάκη, Μαρία π. Μ. Γιαλιαδάκη, Ευσεβία π. Μ. Γιαλιαδάκη, Ελευθερία Αρ. Βραχνάκη και Κορνηλία Μοσχοβάκη.
Από τον Κρεββατά δυο, τις αδελφές Αννα και Ελπίδα Στυλ. Γιαλιαδάκη.
Από τον Αγιο Βασίλειο έντεκα, τις: Αντιγόνη Παπαδογιαννάκη, Πολύμνια Τρευλάκη, Ελένη Νοδαράκη, Ευγενία Μανουσάκη, Αννα Δημ. Τρευλάκη, Σοφία Κεφαλάκη, Αννα Χρυσουλάκη, Γαρυφαλιά Βαρδονικολάκη, Ζωή Συκολογιαννάκη, Ελένη Π. Τζανάκη, Μαρία Ν. Τζανάκη.
Τις κοπέλες αυτές τις συγκέντρωσαν στην Άνω Βιάννο.
Εκεί άφησαν ελεύθερες πολύ λίγες. Τις μετέφεραν μετά στο Ηράκλειο, όπου απέλυσαν λίγες ακόμη, ενώ τις υπόλοιπες τις οδήγησαν στις φυλακές της Αγιάς Χανιών, όπου κρατήθηκαν μέχρι τον Μάρτιο του 1943. Σ’ όλο αυτό το διάστημα υποχρεώνονταν σε αγγαρείες και κυρίως σε αγροτικές δουλειές.
Όμως, παρά την επιτήρηση που είχαν, έβρισκαν τον τρόπο ν’ αντιδράσουν και να κάνουν αντίσταση όπως τους ταίριαζε κάθε φορά.
Μια από τις μορφές αντίδρασής τους ήταν: Κατά το σκάλισμα λαχανικών, που τις υποχρέωναν να κάνουν, έκοβαν τις ρίζες τους, με συνέπεια να ξεραθούν και ν’ αχρηστευθούν αργότερα, αλλά και σε πολλές άλλες ενέργειες προέβαιναν τακτικά»…