Η κόντρα Βιαννιτών-Σφακιανών
Στα μέσα του 19ου αιώνα, το κλίμα ανάμεσα σε Βιαννίτες και Σφακιανούς δεν ήταν το καλύτερο δυνατό.
Βρισκόμαστε στις αρχές του 1828, όταν άρχιζε η προετοιμασία για την αναζωπύρωση του Κρητικού Αγώνα.
Εκείνη την περίοδο, οι οπλαρχηγοί των Ανατολικών επαρχιών και κυρίως ο γενικός αρχηγός Γ. Λουτσάκης με τον οπλαρχηγό της Βιάννου, Χατζηαναγνώστη Συμιακό, ζήτησαν από το Κρητικό Συμβούλιο ενίσχυση σε οπλισμό, ώστε να εφοδιάσουν με τη σειρά τους, τους κατοίκους της. Το Κρητικό Συμβούλιο ωστόσο, βρέθηκε σε αδυναμία ικανοποίησης του αιτήματος κι έτσι απευθύνθηκαν στους Σφακιανούς οι οποίοι δέχθηκαν να εφοδιάσουν την περιοχή.
Η αποστολή των όπλων στην Ψαρή Φοράδα
Με το καράβι ενός εμπόρου από την Ανώπολη Σφακίων, του Σταμάτη Φασουλή, οι Σφακιανοί έστειλαν 1.400 τουφέκια και άλλα πολεμοφόδια στην Ψαρή Φοράδα. Εκεί, περίμεναν ο Χατζηαναγνώστης με τον Γ. Λουτσάκη ώστε να πουλήσουν με τη σειρά τους τα όπλα στους Βιαννίτες και στους κατοίκους των γειτονικών περιοχών για να στείλουν το αντίτιμο στους Σφακιανούς. Τη συγκεκριμένη περίοδο όμως, η περιοχή της Βιάννου ήταν ρημαγμένη από τους Τούρκους οι οποίοι τους εκδικούνταν διαρκώς για τους συνεχείς ξεσηκωμούς τους και φυσικά οι άνθρωποι ήταν πάμφτωχοι για να αγοράσουν τα όπλα.
Η συμφωνία των οπλαρχηγών
Ο Λουτσάκης και ο Χατζηαναγνώστης, ξεκαθάρισαν ότι οι Βιαννίτες σ'αυτή τη φάση δεν μπορούν να διαθέσουν "ούτε γρόσι" για τα όπλα τους, όμως αν δεν έφταναν στα χέρια τους, η Επανάσταση θα αντιμετώπιζε σοβαρό κίνδυνο.Υπό τις τρομακτικές συνέπειες της αναβολής της παράδοσης, ο Φασουλής συμφώνησε να δώσει τα όπλα χωρίς χρήματα με αντίτιμο αφού ξεκαθαρίσουν την επαρχία από τους Τούρκους, να κατάσχουν το λάδι από τα τούρκικα λιόφυτα για την αποπληρωμή.
Η καθυστέρηση της αποπληρωμής
Σύμφωνα με τον Γεώργιο Ι. Παπαδάκη (βιβλίο "Βιάννος") η διαρκής απασχόληση των οπλαρχηγών με τις μάχες κατά των Τούρκων συνέβαλλε στο να καθυστερήσει η αποπληρωμή των όπλων κάτι που εξόργισε τους Σφακιανούς οι οποίοι βρέθηκαν εκτεθειμένοι απέναντι στους χορηγούς τους. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να ξεσπάσει διαμάχη ανάμεσα τους κάτι που είχε σοβαρό αντίκτυπο στον επαναστατικό αγώνα, αφού οι Τούρκοι της Ιεράπετρας που ως τότε ήταν σε δύσκολη θέση, κατάφεραν να ξεχυθούν και να ανακαταλάβουν τη Σητεία. Αξίζει να αναφέρουμε επίσης, ότι οι σχέσεις που είχαν οι Σφακιανοί οπλαρχηγοί, Παναγιωτάκης, Μανιάς και Τσιριντάνης με τον Χατζηαναγνώστη και τον Λουτσάκη, είχαν κλονιστεί ανεπανόρθωτα, ενώ σε ότι αφορά τον Χατζηαναγνώστη με τον Παναγιώτακη, οι σχέσεις τους δεν ήταν από παλαιότερα καλές. Αξιοσημείωτο ήταν ένα περιστατικό στις Μάλλες, όπου οι Σφακιανοί χτυπήθηκαν ξαφνικά από τους Τούρκους και οι ντόπιοι δεν τους βοήθησαν. Στη μάχη αυτή μάλιστα τραυματίστηκε σοβαρά ο Παναγιωτάκης.
Σύμφωνα με τον Ι.Μουρέλλλο πάντως, οι Σφακιανοί ενώ είχαν απόλυτο δίκιο να ζητούν τα χρήματά τους, ωστόσο έκαναν λάθος τη συγκεκριμένη περίοδο να δημιουργήσουν αυτή την ένταση.
Σε επόμενο αφιέρωμα μας, θα αναφερθούμε στην όξυνση της αντιπαράθεσης των Σφακιανών με τους Βιαννίτες, οι οποία οδήγησε ακόμη και σε εχθροπραξίες, αλλά και στην απαγωγή της γυναίκας του Χατζηαναγνώστη!
Πληροφορίες: Γεώργιος Ι. Παπαδάκης - "Βιάννος"
Επιμέλεια: Λευτέρης Σπανάκης
Φωτογραφία Χατζηαναγνώστη από το εξώφυλλο του νέου βιβλίου του Αντωνίου Στιβακτάκη