Θα χαρακτηριστεί ο πλάτανος της Άνω Βιάννου, Μνημειακό Δέντρο;

Το παρακάτω κείμενο, υπογράφει η κα Σόφη Παυλάκη, δικηγόρος

Ο γεροπλάτανος στην πλατεία της Άνω Βιάννου μετράει περί τα 1.200 χρόνια ζωής! Δεν είναι απλά ένα υπεραιωνόβιο εντυπωσιακό δέντρο, αλλά και ένα δέντρο σύμβολο για την όμορφη αλλά και μαρτυρική Βιάννο.

Ήταν 14 Σεπτεμβρίου του 1943, όταν οι Γερμανοί κατακτητές έδειξαν για μια ακόμη φορά το απάνθρωπο πρόσωπό τους. Η μέρα που έλαβε χώρα ένα από το πιο ειδεχθή εγκλήματα των ναζί εναντίον αμάχων: το Ολοκαύτωμα της Βιάννου στην επαρχία Ιεράπετρας Κρήτης ως αντίποινα για τη δράση αντάρτικων ομάδων στην περιοχή.

Ο γερμανικός στρατός εισέβαλε στα χωριά Βιάννο, Αμιρά, Βαχό, Κεφαλοβρύσι, Κρεβατά, Άγιο Βασίλειο, Πεύκο, Κάτω Σύμη, Γδόχια, Μύρτο, Μουρνιές, Ρίζα, Μάλλες κ.ά. και επί τρεις ημέρες εκτελούσε άνδρες, γυναίκες και παιδιά, έκαιγε σπίτια και περιουσίες… Έναν μήνα μετά οι γερμανοί επανήλθαν ισοπεδώνοντας ολόκληρα τα χωριά. 401 άνθρωποι σκοτώθηκαν. Πάνω από 1.000 οικίες καταστράφηκαν. Κανένα έλεος. Μόνο φωτιά, καπνός και αίμα.

Ο γεροπλάτανος της Βιάννου στάθηκε βουβός μάρτυρας των εγκλημάτων που συντελέστηκαν σε βάρος των κατοίκων της περιοχής από τους ναζί. Πόσα και πόσα θα είχε σήμερα να μας διηγηθεί, αν μπορούσε να μιλήσει…

Συχνά τον αποκαλούν και «πλάτανο του Κονδυλάκη» καθώς η προτομή του καταγόμενου από την περιοχή συγγραφέα δεσπόζει πίσω ακριβώς από το όμορφο δέντρο σαν ακοίμητος φρουρός του. Ο Ιωάννης Κονδυλάκης (1861-1920), δημοσιογράφος, πρώτος πρόεδρος της ΕΣΗΕΑ και χρονικογράφος – συγγραφέας, είναι το γνωστότερο τέκνο της Βιάννου. Στο έργο του «Πατούχας» περιγράφει τον ακατέργαστο αλλά με παιδιάστικη, αγαθή καρδιά Κρητικό βοσκό, απότοκο της εμπειρίας του με παρόμοιους αυθεντικούς ανθρώπινους χαρακτήρες από γεννησιμιού του στη Βιάννο. Λίγο πριν τον θάνατό του ο Κονδυλάκης είχε επισκεφτεί τη Βιάννο, οπότε και δημοσίευσε σειρά άρθρων με τις εντυπώσεις του από τη γενέθλια γη και τους συγχωριανούς του μετά από μακρόχρονη απουσία.

Ο γεροπλάτανος αποτελεί, διαχρονικά, σημείο συνάντησης για τους ντόπιους, μόλις οι καιρικές συνθήκες επιβάλλουν τη δροσιά και σημείο θαυμασμού για τους επισκέπτες που περιδιαβαίνουν τα στενά δρομάκια της Άνω Βιάννου αναζητώντας τις μαρτυρίες του παρελθόντος που κάνουν αυτή τη γωνιά της Κρήτης ξεχωριστή.

Λένε πως η διάμετρος του πλατάνου της Άνω Βιάννου είναι τέσσερα μέτρα αλλά ακριβή προσδιορισμό της ηλικίας του κανείς δεν έχει επιχειρήσει. Και παρά τις προσπάθειες και τις παροτρύνσεις, δεν έχουν εκκινήσει οι διαδικασίες χαρακτηρισμού του ως μνημειακού δέντρου, αν και θα έπρεπε…

*Το κείμενο αναδημοσιεύεται προς προβληματισμό, καθώς εκατοντάδες επισκέπτες κάθε χρόνο, εκφράζουν την ίδια απορία σχετικά με τη μοίρα του ιστορικού δέντρου.

Η πρώτη δημοσίευση, έγινε στο dasarxeio.com, στο οποίο παρατίθενται και πληροφορίες από παλαιότερο κείμενο του viannitika.gr