Ο μουσικός που καθόρισε την ιδιαιτερότητα και το ύφος της μουσικής της Βιάννου μετακατοχικά
Νιώθω μια ιδιαίτερη ικανοποίηση κάθε φορά που μου δίνεται η ευκαιρία να μιλώ για έναν σπουδαίο λαϊκό μουσικό, όπως ήταν ο Μύρος Κουτρουμπάκης.
Πιστεύω, ότι δεν θα είχε δυσκολία κάποιος που τον έχει ακούσει να παίζει βιολί, να περιγράψει το μεγαλείο της τέχνης του και γενικά να εξάρει την καλλιτεχνική του υπόσταση. Σφακιανός στην καταγωγή, ήταν μαθητής του Ηρακλή Σταυρουλάκη από την Επισκοπή Πεδιάδος, του οποίου τον αδερφό, Γιάννη, είχε πολλές φορές για πασαδόρο.
Ο Μύρος ήταν ο μουσικός που καθόρισε την ιδιαίτερότητα και το ύφος της μουσικής της Βιάννου μετακατοχικά. Τη δεκαετία του '60, τότε που ακόμα οι τοπικές κοινωνίες διατηρούσαν τον δικό τους χαρακτήρα σε όλες τις εκφάνσεις της καθημερινότητας, οι λαϊκοί καλλιτέχνες ήταν τα άτομα που προσέδιδαν ομορφιά και αυτάρκεια στη ζωή των ντόπιων κατοίκων.
Με αυτή την έννοια, ο Μύρος, ήταν ίσως από τους ελάχιστους που υπηρέτησε ως καλλιτέχνης με επαγγελματική συνέπεια τη Βιάννο και τα χωριά της.
Δεν ήταν ένας απλός κανταδόρος ή μόνο ένας μουσικός της παρέας.
Είχε βγάλει πολυπληθή γλέντια σε γάμους και πανηγύρια. Και μάλιστα την εποχή του 1955-1980, τότε που βιολί βρισκόταν "υπό διωγμόν", εξαιτίας του ότι είχε αρχίσει μια περίεργη εκστρατεία για την επιβολή της λύρας ως αποκλειστικό σολιστικό όργανο της κρητικής μουσικής. Παράλληλα, την εποχή εκείνη μεσουρανούσαν οι κορυφαίοι Μουντάκης και Σκορδαλός και ακολουθούσε ο Ξυλούρης.
Μη ξεχνάμε επίσης, ότι ο Σίμων Καράς, υπεύθυνος τότε στην Ελληνική Ραδιοφωνία για τις εκπομπές δημοτικής μουσικής, απαγόρευσε τη μετάδοση κρητικής μουσικής που παιζόταν με βιολί. Συνέπεια αυτού του καθεστώτος λαούτου-λύρας, ήταν να δημιουργηθούν κάποιες προκαταλήψεις και να απαξιωθούν μουσικοί και μουσικές με τοπικό ιδίωμα που είχαν ποιότητα και αυθεντικό χαρακτήρα.
Το γεγονός αυτό ίσως είχε ως αποτέλεσμα τη δημιουργία ενός κλίματος ηττοπάθειας στο βιαννίτικο μουσικό περιβάλλον, με θλιβερή συνέπεια την παντελή έλλειψη δισκογραφικής δραστηριότητας. Έτσι, δεν καταγράφηκε με ποιότητα ένας βιολάτορας σαν τον Μύρο, του οποίου όσοι εκτός Βιάννου έχουν ακούσει πρόχειρες μαγνητοφωνήσεις τον θεωρούν από τους κορυφαίους της Κρήτης.
Με κορυφαία την τέχνη του Μύρου, η Βιάννος αντιστάθηκε σ'αυτήν την "επέλαση" της λύρας. Δυστυχώς όμως, φοβάμαι ότι αυτή η μουσική αλώθηκε. Και ενώ κάποτε τα βιαννίτικα μουσικά ήθη τα επηρέαζαν εξαιρετικοί λαϊκοί καλλιτέχνες σαν τον Ηρακλή Σταυρουλάκη, τον Παντελή Μπαριταντωνάκη αλλά και τους άλλους μεγάλους, Μουντάκη και Σκορδαλό, εκεί που ο ήχος του βιολιού, του μαντολίνου και της κιθάρας ψυχαγωγούσαν τον φιλήσυχο Βιαννίτικο λαό, σήμερα ο ένας και ο άλλος απαίδευτος εκπρόσωπος της ψευτοανωγειανής μουσικής εκδοχής, το μόνο που προσφέρουν στην Πλάκα, το Πετρούνι και στο Σωρό, είναι η βλαβερή ηχορύπανση -το θορυβώδες "τίποτα"- κι ο εκτραχισμός των ηθών της νεολαίας μας.
Ο Μύρος, την ώρα που λειτουργούσε ως καλλιτέχνης-βιολιστής, ασκούσε τον ρόλο του με πολλή σοβαρότητα. Ήταν αφοσιωμένος στο παίξιμό του και με μαεστρία προσέδιδε υψηλή ποιότητα και ομορφιά στην παρέα στην οποία απευθυνόταν, ανεξάρτητα από το αν ήταν μικρή ή μεγάλη. Πειθαρχημένο παίξιμο και συγχρόνως δημιουργικό, υψηλής μουσικής στάθμης. Ύφος σεβάσμιο. "Αυστηρός" με τους τραγουδιστάδες. Και πιστεύω, ότι έπρεπε να είναι απαιτητικός και αυστηρός, γιατί ο συγκλονιστικός ρυθμός και η απέριττη μελωδία της μουσικής του, δικαιούνταν να τύχουν ανάλογης εκτίμησης και ανταπόδοσης. Τραγουδούσε λίγο. Όμως όταν τραγουδούσε, δίδασκε. Δίδασκε το μουσικό μέτρο και το ρυθμό.
Ήχος λιτός, απλοϊκός αλλά όμορφος. Δηλαδή ποιοτική τέχνη. Η τέχνη που δεν αντιγράφεται. Η φωτογραφία του σπουδαίου καλλιτέχνη. Και φυσικά, το γνώρισμα των προικισμένων καλλιτεχνών να απεικονίζουν την κοινωνία της εποχής τους και των αξιών της(!) τα χρόνια εκείνα που το αισθητήριο του απλού κόσμου λειτουργούσε ανεπηρέαστο ώστε η μεγάλη φήμη και το καλό όνομα κάποιου καλλιτέχνη ήταν αποτέλεσμα της ποιοτικής αίσθησης που γεννούσε η ποιοτική του τέχνη: η τέχνη που όχι μόνο διασκεδάσει, αλλά και ψυχαγωγεί. Τότε που το εντυπωσιακό, ταυτίζεται με το σπουδαίο, με το αληθινό...
*Ο πίνακας είναι της ζωγράφου Ξενάκη Αγλαϊας, "Ο βιολάτορας της Βιάννου Μύρος Κουτρουμπάκης": Από τη συλλογή της Πινακοθήκης Βιάννου ''Σάββας Πετράκης"
**Κείμενο του αείμνηστου Σάββα Πετράκη για τον Μύρο Κουτρουμπάκη, το οποίο δημοσιεύτηκε στην "Ηχώ της Βιάννου" τον Φεβρουάριο του 2006
