Μοναδικές εμπειρίες και εικόνες έχει χαρίσει το συναρπαστικό ταξίδι που κάνει ο αναγνώστης στις θάλασσες του κόσμου από το 2015 όπου ξεκίνησαν οι λογοτεχνικές καταγραφές του συγγραφέα καπετάν Μιχάλη Καρπαθάκη με το πρώτο του πεζογράφημα «Ιστορίες της Αλμύρας».
Η συμπύκνωση της ναυτικής του διαδρομής, πλέον των σαράντα χρόνων, μας έδωσε το 2018 τα μαγευτικά ταξίδια με τον «Δόκιμο Καταστρώματος» πλοηγό στις θάλασσες μα και στις καρδιές των αναγνωστών. Ήταν νοτισμένα στην αλμύρα τα ταξίδια αυτά, μα και στις έγνοιες, τις χαρές και κυρίως τα συναισθήματα που βίωνε ο συγγραφέας στη μικρή πολιτεία, το πλοίο, που κυβερνούσε.
Και κάθε φορά που η πένα του καπετάν Μιχάλη Καρπαθάκη ξεκινά το ταξίδεμά της σε καινούργια σελίδα που προστίθεται στο λογοτεχνικό του έργο, την τρυφεράδα από τα φυλλοκάρδια του μεταφέρει. Μνήμες, που χάραξαν ανεξίτηλα τη ζωή του στους ωκεανούς και τα πέλαγα μαζί με τους ανθρώπους και τα πλεούμενα, που κομμάτι τους είναι κι ο ίδιος. Που παίρνουν ζωή στη φαντασία μας και γινόμαστε κι εμείς ένα μ’ αυτά.
Εκεί, στο βάθος του χρόνου, στο πρόσωπο του καπετάνιου Μιχάλη Καρπαθάκη κάποιες φορές έχουμε την αίσθηση πώς κάποιος Μινωίτης μας γνέφει από τα χρόνια εκείνα. Τότε που οι Μινωίτες πρόγονοί μας ήταν θαλασσοπόροι και θαλασσοκράτορες του τότε κόσμου και διαφέντευαν θάλασσες μα πιότερο καρδιές και ανθρώπους του καιρού τους. Και η αίσθησή μας αυτή γίνεται εντονότερη με το καινούργιο του αφιέρωμα στους θαλασσόλυκους της θάλασσας μας, του Αιγαίου. «Θαλασσόλυκοι του Αιγαίου», τι όμορφος τίτλος.
Στους θαλασσόλυκους, ο συγγραφέας, περιλαμβάνει όχι μόνο τους καπετάνιους των πλοίων αλλά και όλο το προσωπικό. «Χωρίς αυτούς, οι πλοίαρχοι δε θα μπορούσαν να κυβερνήσουν με ασφάλεια», γράφει.
Επιτομή της ιστορίας της ελληνικής ακτοπλοΐας, μετά τον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο θα μπορούσε να χαρακτηριστεί το καινούργιο βιβλίο του καπετάν Μιχάλη Καρπαθάκη. Μα και πατριδογνωσία του Αιγαίου, της πατρίδας μας της θαλασσινής, με την αναφορά του στα μικρά και μεγάλα αιγαιοπελαγίτικα νησιά ως προορισμούς των θαλασσόλυκων για την εξυπηρέτηση των αναγκών των ανθρώπων που ζούσαν σ’ αυτά.
Διασώζει μοναδικά τις συνθήκες της ζωής των νησιωτών που έδιναν, κείνα τα δύσκολα χρόνια, τον δικό τους αγώνα για την επιβίωση. Και πώς, εκείνοι οι θαλασσόλυκοι, επιτελούσαν εθνικό έργο που και σήμερα, με διαφοροποιημένες τις συνθήκες, έχει ανάγκη ο νησιώτης για να συνεχίσει να παραμένει στον τόπο του.
Η αναφορά του συγγραφέα στους καπετάνιους Κώστα Τζώρτζη και Σπύρο Θηραιό που με τη γεμάτη ανθρωπιά και αλληλεγγύη συμπεριφορά τους έσωσαν ανθρώπινες ζωές αισθήματα ευγνωμοσύνης προκαλούν και σήμερα στον αναγνώστη.
Η πατρίδα μας από τη θάλασσα αυτή, το Αιγαίο αναπνέει χιλιάδες χρόνια τώρα. Κι στη θάλασσα ο καπετάν Μιχάλης Καρπαθάκης προσδίδει ανθρώπινη μορφή και συμπεριφορά. Την κάνει συντρόφισσα, άλλοτε τρυφερή και γαλήνια και άλλοτε μπουρινιασμένη κι εχθρική. Και τότε, όπως ο καπετάν Δημήτρης Σκοπελίτης, τότε πρέπει να την ξεγελάσεις. «Να την κοροϊδέψει. Μέχρι να πιάσει τον κάβο της Σχοινούσας…» να καταφέρει να φτάσει η γυναίκα που κινδυνεύει στο νοσοκομείο της Νάξου… «Ο καπετάν Μήτσος και το καΐκι του ήταν ανάσα ζωής για τους κατοίκους των νησιών των Κυκλάδων. Ήταν το οξυγόνο τους για να ζήσουν…». Το κατέγραψε με μοναδική εκφραστικότητα η ψυχή του νησιώτη.
«Μες στ’ αφρισμένα κύματα περνά ο Πανορμίτης / και καπετάνιος με καρδιά ο Μήτσος Σκοπελίτης».
Και σ’ όλα τους τα ταξίδια, κείνες τις δύσκολες ώρες, οι θαλασσόλυκοι, σύντροφο και τιμονιέρη τους τον Άϊ-Νικόλα έχουν μαζί τους στην πλώρη.
Η αναφορά του συγγραφέα καπετάν Μιχάλη Καρπαθάκη στους πλοιάρχους που με την ανιδιοτελή τους συμπεριφορά στήριξαν το οικοδόμημα της νησιωτικής πατρίδας μας αποτελεί μια μεγάλη ηθική προσφορά, σ’ εκείνους τους ήρωες της ελληνικής ψυχής. Ανάμεσά τους ο καπετάν Μαθιός Πνευματικάκης, ο καπετάν Θεόπιστος που είχε το προσωνύμιο καπετάν Καλόγερος κι άλλοι πολλοί που άφησαν το στίγμα τους στον ωκεανό και στο Αιγαίο. Και που έχουν δεθεί άρρηκτα με τα νησιά, τους κατοίκους τους, μα κυρίως με κείνη την αρχόντισσα που αποτελεί τον συνδετικό ιστό που τα κάνει ένα. Τη θάλασσα του Αιγαίου. Με τα πλοία, να δημιουργούν τον δίαυλο, τις αρτηρίες που το θαλασσινό αίμα κοινωνεί και τους δίνει ζωή στο διάβα των αιώνων. Και όπως ο καπετάν Μιχάλης Καρπαθάκης χαρακτηριστικά υπογραμμίζει: «Υπάρχει, ας πούμε, ένας κώδικας επικοινωνίας, άγνωστος σε όλους τους άλλους, αλλά πολύ γνωστός και μοναδικός στον πλοίαρχο και στο πλοίο. Μιλούν μεταξύ τους, αφουγκράζονται, καταλαβαίνουν, κατανοούν…»
Αυτός ο κώδικας, η ταύτιση του καπετάνιου με τα έμψυχα, τους ανθρώπους, μα και με τα άψυχα, το πλοίο, είναι που κάνει τους θαλασσόλυκους να ξεχωρίζουν. Γιατί εκείνοι, όπως είναι ο συγγραφέας καπετάν Μιχάλης Καρπαθάκης έχουν πάντα πίστη στις αξίες, τα πιστεύω και τα ιδανικά που συγκροτούν το ηθικό οικοδόμημα του τόπου μας. Και το οικοδόμημα, η Ελλάδα, έχει ανάγκη πιότερο τις μέρες μας από ρουκούνους που θα τη στηρίξουν να πορευτεί στο μέλλον. Ρουκούνους σαν τον καπετάνιο Μιχάλη Καρπαθάκη.
Που εκτός από τη βαθιά προσήλωσή του στις ανθρώπινες αξίες, την ευγένεια, την προσήνεια, την καλοσύνη του, πορεύεται και με την αγάπη του στη θάλασσα. Που τη μεταδίδει με το συγγραφικό του έργο και στους αναγνώστες του. Γιατί όπως έγραψε ο Πάμπλο Νερούδα: «Έχω ανάγκη τη θάλασσα γιατί με διδάσκει. Δεν ξέρω αν μου δίνει μουσική ή συνείδηση. Δεν γνωρίζω αν είναι κύμα μονάχα ή πλάσμα βαθύ, ή μονάχα βραχνή φωνή ή θαμβωτική εικασία ιχθύων και καραβιών. Γεγονός είναι ότι και κοιμισμένος ακόμα με κάποιο μαγνητικό τρόπο κυκλοφορώ στην παγκοσμιότητα των κυμάτων… με τη λεπτομέρεια ανοικοδομώ την ημέρα, με μια ριπή αλατιού τον σταλακτίτη και με μια κουταλιά τον άπειρο Θεό…
Το βιβλίο του Μιχάλη Καρπαθάκη «Θαλασσόλυκοι του Αιγαίου» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ροδάμανθυς.
Γιάννης Νιωτάκης Ιούλιος 2024
Λεζάντα φωτογραφίας: Αύγουστος 2015 κατά την παρουσίαση του δεύτερου βιβλίου του Καπετάν Μιχάλη Καρπαθάκη με τίτλο "Δόκιμος Καταστρώματος". Από Αριστερά: Ο συγγραφέας Μιχ. Καρπαθάκης, ο αείμνηστος δάσκαλος Νίκος Αμανάκης, ο Δημοσιογράφος Μανώλης Σπανάκης και ο Δημοσιογράφος Γιάννης Νιωτάκης.
Σημείωση: Η φωτογραφία προέρχεται από το αρχείο του κ. Γιάννη Νιωτάκη
