Αλλάζει το τοπίο μετά το Προεδρικό Διάταγμα που φέρνει αντιδράσεις - Αλλαγές στη δόμηση μικρών οικισμών
Το νέο Προεδρικό Διάταγμα που αφορά στους όρους δόμησης εκτός σχεδίου έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις και εύλογες ανησυχίες σε όλη τη χώρα — ιδίως στις αγροτικές και νησιωτικές περιοχές. Πρόκειται για μια ρύθμιση που, παρά τις προθέσεις για προστασία του περιβάλλοντος και ορθολογική ανάπτυξη, στην πράξη συνιστά κατάφωρη αδικία για χιλιάδες πολίτες.
Το διάταγμα αυτό (με τίτλο: "Καθορισμός κριτηρίων, τρόπου και διαδικασιών οριοθέτησης των οικισμών της Χώρας με πληθυσμό κάτω των δύο χιλιάδων (2.000) κατοίκων, περιλαμβανομένων και των προϋφιστάμενων του 1923, καθώς και καθορισμός χρήσεων γης και γενικών όρων και περιορισμών δόμησης»). επιφέρει σημαντικές αλλαγές στη δόμηση μικρών οικισμών, όπως αυτών του Δήμου Βιάννου, με κύριες επιπτώσεις:
Αναοριοθέτηση οικισμών: Περισσότεροι από 10.000 οικισμοί επανακαθορίζονται, με αποτέλεσμα πολλά ακίνητα να βρίσκονται πλέον εκτός των νέων ορίων και να χάνουν το δικαίωμα δόμησης.
Κατάργηση επεκτάσεων: Οι επεκτάσεις οικισμών που έγιναν με αποφάσεις νομαρχών από τη δεκαετία του 1980 ακυρώνονται, καθώς κρίθηκαν αντισυνταγματικές από το Συμβούλιο της Επικρατείας.
Αυστηρότερα κριτήρια δόμησης: Η δόμηση σε περιοχές εκτός σχεδίου απαιτεί πλέον μεγαλύτερα ελάχιστα εμβαδά και πρόσωπο σε αναγνωρισμένο δρόμο, καθιστώντας πολλά μικρά οικόπεδα μη οικοδομήσιμα.
Οικογενειακές Περιουσίες σε Ομηρία
Για δεκαετίες, οι Έλληνες πολίτες επένδυαν σε εκτάσεις εκτός σχεδίου, στη βάση ενός σταθερού πολεοδομικού πλαισίου που επέτρεπε τη δόμηση υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις. Πολλές οικογένειες έδωσαν κόπο και χρήμα για να διατηρήσουν ή να αγοράσουν τέτοια οικόπεδα με την προσδοκία ότι κάποτε θα χτίσουν το σπίτι τους ή θα εξασφαλίσουν οικονομικό όφελος. Το νέο Π.Δ. απαξιώνει απότομα αυτή την περιουσία, καθιστώντας την πρακτικά μη αξιοποιήσιμη — χωρίς καμία αποζημίωση ή μεταβατική πρόνοια.
Ανάπτυξη Δύο Ταχυτήτων
Η επιλεκτική εφαρμογή του Π.Δ. δημιουργεί μία Ελλάδα δύο ταχυτήτων: από τη μία οι αστικές περιοχές με πλήρη δικαιώματα δόμησης και από την άλλη η ύπαιθρος, που στερείται την ίδια δυνατότητα ανάπτυξης. Η περιφέρεια, που ήδη αντιμετωπίζει δημογραφική και οικονομική υποβάθμιση, δέχεται ένα ακόμη πλήγμα: αποτρέπεται η επιστροφή νέων ανθρώπων, περιορίζονται οι επενδύσεις στον τουρισμό και επιτείνεται η εγκατάλειψη.
Γιατί είναι άδικο αυτό το μέτρο;
1. Περιορισμοί στη δόμηση μικρών ιδιοκτησιών
Το Π.Δ. προβλέπει αυστηρούς περιορισμούς για τη δόμηση σε εκτός σχεδίου περιοχές, ειδικά για ιδιοκτησίες κάτω των 4 στρεμμάτων. Σε πολλές περιπτώσεις στη Βιάννο —όπου η γη είναι κατακερματισμένη— οι πολίτες έχουν τέτοια μικρά αγροτεμάχια, που:
Κληρονόμησαν ή απέκτησαν νόμιμα, με την προσδοκία μελλοντικής αξιοποίησης.
Τώρα απομειώνονται σε αξία χωρίς καμία αποζημίωση.
Δεν μπορούν πλέον να οικοδομήσουν ούτε για κύρια κατοικία ούτε για τουριστική/αγροτική χρήση.
2. Αδικία σε σχέση με αστικά κέντρα ή τουριστικές ζώνες
Το Π.Δ. πλήττει δυσανάλογα ορεινές ή απομονωμένες περιοχές όπως η Βιάννος, σε αντίθεση με ήδη ανεπτυγμένες τουριστικές περιοχές ή πόλεις όπου:
Η δόμηση παραμένει δυνατή.
Υπάρχει πρόσβαση σε σχέδια πόλης, υποδομές κ.λπ. Άρα, το μέτρο εντείνει τις ανισότητες μεταξύ των περιοχών.
3. Απαξίωση περιουσιών χωρίς αντιστάθμιση
Οι ιδιοκτήτες βλέπουν τις περιουσίες τους να μηδενίζονται οικονομικά, χωρίς:
Ανταποδοτικά οφέλη (όπως αποζημιώσεις ή φορολογικές ελαφρύνσεις).
Εναλλακτικές χρήσεις (π.χ. ήπια τουριστική ή γεωργική ανάπτυξη με νόμιμη δόμηση). Αυτό προσβάλλει την αρχή της αναλογικότητας και της ισότητας ενώπιον του νόμου.
4. Αναπτυξιακός αποκλεισμός
Σε μια περιοχή όπως η Βιάννος:
Οι νέοι ή οι επενδυτές αποθαρρύνονται να επενδύσουν σε γη ή να εγκατασταθούν.
Το μέτρο εμποδίζει κάθε μορφή βιώσιμης ανάπτυξης, είτε οικιστική είτε τουριστική, ειδικά μικρής κλίμακας (ξενώνες, αγροτουρισμός).
