Είναι φορές που στη Δημοσιογραφία υπάρχει και η λέξη "ευθύνη". Η "υποχρέωση", το "πρέπει".Είναι το χρέος απέναντι στη δουλειά σου, στον κόσμο, απέναντι στον ίδιο σου τον εαυτό.Με αυτές τις σκέψεις μπήκε στο τραπέζι της συζήτησης η συνέντευξη με έναν μουσικό της παράδοσης, αθόρυβο αλλά με μεγάλη ιστορία στις πλάτες του. Έναν μουσικό που έχει καθίσει δίπλα σε ιερά τέρατα της Κρητικής μουσικής,χωρίς ωστόσο να επιδιώξει ποτέ να τα προσπεράσει. Με ευγένεια, διακριτικότητα και ήθος.
Ο Γιάννης Πετσάκης, ένας ‘’ακούραστος εργάτης’ του λαούτου,της Κρητικής μουσικής, από τον Άγιο Βασίλειο Βιάννου, ένας καλλιτέχνης με μια αξιοθαύμαστη πορεία, μιλάει για την καριέρα του, τις δυσκολίες των πρώτων χρόνων και τις συνεργασίες που απόλαυσε, σε μια εφ’ όλης της ύλης συνέντευξη που ακολουθεί.
Από τον Μανώλη Αλεξάκη μέχρι τον γιο του, Μιχάλη Πετσάκη, γίνεται μια μεγάλη αναφορά σε σπουδαίους κρητικούς καλλιτέχνες, ενώ έρχονται και στο προσκήνιο όμορφες και ξεχωριστές ιστορίες από τη σημαντική διαδρομή του στο χώρο της μουσικής.
Τα πρώτα χρόνια και τα πρότυπα
-Πότε ξεκινήσατε τη μουσική σας σταδιοδρομία;
«Ουσιαστικά και επαγγελματικά ξεκίνησα αμέσως μετά το στρατό. Στα παιδικά-σχολικά μου χρόνια είχα το μεράκι και τη μουσική μέσα μου. Δεν είχα λαούτο, ήταν δύσκολα χρόνια, ωστόσο τραγουδούσα σε παρέες και σχολικούς χορούς, ενώ κάτι αντίστοιχο έκανα και ως φαντάρος. Μετά που απολύθηκα, μπήκα στο επάγγελμα και κατόρθωσα να βγω στο πάλκο. Δούλεψα έναν ολόκληρο χρόνο για να πάρω το λαούτο μου στα 22 μου, βέβαια οι γονείς μου ήθελαν να μάθω γράμματα και όχι να ασχοληθώ με τη μουσική. Προέρχομαι από μια φτωχή οικογένεια, η οποία όμως με στήριξε».
-Ποιοι είναι οι καλλιτέχνες αυτοί που θαυμάζατε και είχατε ως πρότυπα;
«Σίγουρα μια μορφή που με σημάδεψε ήταν ο Θανάσης Σκορδαλός. Τον ευχαριστώ και τον σκέφτομαι συχνά, εκεί που είναι στα ψηλά. Με δίδαξε και καμιά φορά μπορεί να θεωρούσα βαρετά αυτά που μου έλεγε, όμως είχε απόλυτο δίκιο σε όλα. Ένας μεγάλος δάσκαλος που είχα την χαρά και την τύχη να έχω. Επίσης μια ακόμη σημαντική επιρροή που είχα ήταν ο Κώστας Μουντάκης, τον οποίο όμως γνώρισα σε μεγαλύτερη ηλικία. Πάντως είχα την ευτυχία να παίξω και με τους δύο σπουδαίους αυτούς καλλιτέχνες».
Οι συνεργασίες που τον σημάδεψαν
-Μέσα σε αυτή την σπουδαία διαδρομή που είχατε στο χώρο της κρητικής μουσικής, ποιες είναι οι συνεργασίες που απολαύσατε περισσότερο;
«Εδώ θα πω μια μικρή ιστορία. Κάπου στο 1975 εμφανίστηκε ένας πιτσιρικάς, ένας μικρός 11χρονος. Αυτός ήταν ο Μανώλης Αλεξάκης. Παίζαμε μαζί για αρκετά χρόνια και πραγματικά απόλαυσα αυτή την συνεργασία. Με τον Μανώλη ‘’οργώσαμε’’ όλα την Κρήτη, την Αθήνα και τα Δωδεκάνησα χωρίς να τραγουδάει εκείνος ακόμη αλλά να παίζει λύρα, ενώ συμμετείχε και δισκογραφικές μου δουλειές. Ήταν ένα φαινόμενο και είχε το μικρόβιο μέσα του ο Μανώλης για να μάθει. Μια φορά δεν θα ξεχάσω, πήγαμε σε ένα γάμο στο χωριό μου. Άφαντος ο Αλεξάκης. Κάποια στιγμή εμφανίζεται και τον βλέπει ο πατέρας μου και γυρνάει λέγοντας μου: «πάρε τον να φύγεις. Πως θα βγάλεις με το παιδάκι ένα γάμο και μάλιστα σημαντικής οικογένειας;». Του απάντησα:Περίμενε και θα δεις. Ο πατέρας μου σε εκείνο το γάμο πέρασε όλο το βράδυ με κοκκινισμένο πρόσωπο, από την προσοχή που είχε στον Αλεξάκη από την στιγμή που έπιασε το δοξάρι, ενώ δεν σήκωσε το βλέμμα του από πάνω του όλο το βράδυ. Όπως είπα και προηγουμένως, ήταν ένα φαινόμενο που συνεργάστηκα μαζί του. Από εκεί και πέρα, ακόμη μια σπουδαία συνεργασία, ήταν με τον Μανώλη Καρπουζάκη, με τον οποίο μάλιστα το 1981 πήγαμε στα Δωδεκάνησα. Εκεί γνώρισα τον Στέφανο Μεσσαριτάκη, που ήταν φαντάρος τότε στην Κω και που έκτοτε είχαμε αρκετές συνεργασίες. Βέβαια δεν γίνεται να μην αναφέρω τον Ροδάμανθο, τον οποίο θαύμαζα απεριόριστα και είχα την χαρά να συνεργαστώ για πολλά χρόνια μαζί του. Αξίζει ακόμη να πω, ότι ευχαριστώ όλους τους καλλιτέχνες της Κρήτης που συνεργάστηκα».
-Υπάρχουν κομμάτια που σας έχουν σημαδέψει; Και αν ναι, ποια είναι αυτά;
«Υπάρχουν τραγούδια τα οποία τα ακούω μέχρι σήμερα και που με κάνουν να νιώθω πράγματα. Είναι πάρα πολλά, αλλά αν πρέπει να ξεχωρίσω μερικά, θα πω το «μόνο εκείνος που αγαπά» του Θανάση Σκορδαλού, το «πρώτο βήμα της ζωής» του Ψαρονίκου. Του Ροδάμανθου «Θα την εκάψω την καρδιά». Η «ροδαριά» του Νίκου Σωπασή. Αυτά είναι σίγουρα μερικά κομμάτια που μου έρχονται στο μυαλό τώρα και που αν πάω σε γλέντι θέλω να τα ακούσω. Σπουδαία τραγούδια που έχουν αφήσει εποχή στην κρητική μουσική, όπως και πολλά άλλα βέβαια».
-Πείτε μας ορισμένους λυράρηδες που έχετε ξεχωρίσει, τόσο μεγαλύτερους, όσο και νεότερους στην ηλικία.
«Δεν μπορώ να μην αναφέρω τον Μανώλη Αλεξάκη, για μένα είναι ο πρώτος και είχε μεγάλη διάρκεια. Ο Μανώλης Καρπουζάκης επίσης, όπως και ο Ροδάμανθος. Καλλιτέχνες που θα τους αγαπώ και στην άλλη ζωή. Από εκεί και πέρα ο Λεωνίδας Κλάδος ήταν μια σπουδαία λύρα, όπως και οι δύο "Πατριάρχες" που ανέφερα πιο πριν. Θανάσης Σκορδαλός και Κώστας Μουντάκης. Τους ακούω ακόμη και σήμερα, είναι διαχρονικές και μοναδικές λύρες».
Ο Άγιος Βασίλειος, το μέλλον της Κρητικής μουσικής και ο γιός του, Μιχάλης
-Επισκέπτεστε τον τόπο καταγωγή σας, τον Άγιο Βασίλειο; Και πόσο σημαντικό μέρος είναι για εσάς;
«Θα είμαι ειλικρινής. Όταν ζούσαν οι γονείς μου ερχόμουν συχνά. Ο Άγιος Βασίλειος ήταν ένας ‘’μαγνήτης’’ για μένα. Κοιτούσα συχνά να έχω γλέντια στη γραμμή της Βιάννου για να δω τους συντοπίτες μου και τους γονείς μου. Ήταν το σημείο αναφοράς μου, που σίγουρα με σημάδεψε. Τώρα μου είναι δύσκολο να πάω εκεί, αφού ο θάνατος των γονιών μου με στιγμάτισε. Επίσης, στενοχωριέμαι γιατί βλέπω ότι έχουν φύγει οι περισσότεροι από το χωριό. Πάντως με την ευκαιρία της ερώτησής σου, θέλω να πω μια μαντινάδα για τη μάνα μου που έγραψα εγώ:
Στη σκέψης μου την εκκλησιά,
Στο ιερό του νου μου,
Θα σε έχω μάνα ώστε να ζω,
Να φέγγεις του ουρανού μου».
-Μπορείτε να μας πείτε πως βλέπετε την επόμενη γενιά κρητικών μουσικών;
«Βλέπω ότι βγαίνουν αξιόλογοι δεξιοτέχνες του λαούτου και της λύρας. Μπορεί να μην υπάρχουν τόσα ονόματα όσο υπήρχαν παλιά, ωστόσο βλέπω μέλλον. Αυτό που τους λέω είναι να κάθονται παραπάνω στις πρόβες τους και να δουλεύουν περισσότερο. Επίσης καλό είναι να παίζουν τα παλιά κομμάτια, όμως δεν θέλω να τα ξεφτίζουν, θέλω να τα αφήνουν ατόφια. Πάντως το σίγουρο είναι ότι η κρητική μουσική έχει μεγάλο μέλλον και δεν θα πεθάνει ποτέ. Έχουμε συνδυάσει τη ζωή μας οι κρητικοί με τη μουσική, είναι δίπλα μας στα γλέντια, στις χαρές αλλά και στις λύπες, επομένως δεν γίνεται να πεθάνει».
-Πως νιώθετε που ένας από τους γιους σας, ο Μιχάλης, ακολουθεί τα "χνάρια’’ σας, κάνοντας και εκείνος μια σπουδαία καριέρα στο χώρο της κρητικής μουσικής;
«Θα πω και εδώ μια μικρή ιστορία. Όταν ο Μιχάλης ήταν περίπου δέκα χρόνων, είχα αγοράσει ένα ακριβό λαούτο. Γυρνούσα σπίτι και το έβλεπα ξεκούρδιστο. Το πήγα στον μάστορα και μου λέει ότι το λαούτο δεν είχε τίποτα. Τότε μου είπε η γυναίκα μου ότι ο Μιχάλης παίζει με αυτό και έτσι ξεκίνησε. Ο Μιχάλης δεν χρειάστηκε τη βοήθεια μου, είναι ένας σημαντικός μουσικός και σίγουρα νιώθω υπερηφάνεια και μόνο υπερηφάνεια που με ξεπέρασε».
-Πως είναι να συνεργάζεται ένας πατέρας με το γιο του πάνω στη μουσική; Πως νιώθετε για αυτό;
«Ο Μιχάλης ήθελε να είναι μόνος του. Είχαμε και έχουμε το ίδιο πάθος για τη μουσική, όμως πιστεύω ότι με σεβόταν υπερβολικά για αυτό και ήθελε να ακολουθεί ένα δικό του δρόμο, για τον οποίο είμαι υπερήφανος και χαίρομαι για αυτόν. Έχουμε παίξει και μαζί σε γλέντια. Είναι ένας δεξιοτέχνης της μουσική και παίζει δυνατό όργανο, οπότε πώς να μη νιώθω σπουδαία για το παιδί μου, όταν παίζαμε μαζί».
-Τέλος, θα θέλαμε να δώσετε μια συμβουλή στα νέα παιδιά που ασχολούνται με την Κρητική μουσική.
«Δεν θέλω να πω πολλά σε αυτό, νομίζω είναι λίγα πράγματα αλλά ουσιαστικά αυτά που πρέπει να ακολουθούν τα νέα παιδιά που ακολουθούν τον δρόμο της μουσικής. Αυτό που λέω είναι να σέβονται την παράδοση. Να πατούν εκεί που πάτησαν οι παλιοί και να αφήσουν κάτι για τους επόμενους, με δικά τους τραγούδια, που μένουν. Η κρητική μουσική δεν τελειώνει ποτέ».
