Ο Μάνος Χατζιδάκις ήταν ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες συνθέτες
Γεννήθηκε μια μέρα σαν σήμερα στην Ξάνθη το 1925 και ήταν γιος του δικηγόρου Γεωργίου Χατζιδάκη (με καταγωγή από την Κρήτη) και της Αλίκης Αρβανιτίδου. Όπως είπε ο ίδιος, από τη μητέρα του κληρονόμησε όλους τους γρίφους που τον απασχολούσαν από παιδί και μέχρι το τέλος της ζωής του προσπαθούσε να λύσει. «Χωρίς αυτούς τους γρίφους δεν θα ήμουν αυτό που είμαι» είχε πει χαρακτηριστικά.
Μόλις στα τέσσερά του ξεκινά μαθήματα πιάνου κοντά στην αρμενικής καταγωγής πιανίστα Αλτουνιάν, ενώ παράλληλα εξασκείται στο βιολί και το ακορντεόν. Το 1932 έπειτα από τον χωρισμό των γονέων του εγκαθίσταται μαζί με τη μητέρα του οριστικά στην Αθήνα. Το 1938 ο πατέρας του σκοτώνεται σε αεροπορικό δυστύχημα, ενώ λίγα χρόνια αργότερα έρχεται ο πόλεμος. Τα δύο αυτά γεγονότα επιφέρουν στην οικογένεια σοβαρότατες οικονομικές δυσχέρειες, οι οποίες τον αναγκάζουν να ριχτεί στη βιοπάλη από μικρός, ενώ παράλληλα παρακολουθεί ανώτερα θεωρητικά μαθήματα με τον Μενέλαο Παλλάντιο. Λίγο αργότερα ξεκινά σπουδές στη Φιλοσοφική Σχολή Αθηνών, τις οποίες δεν ολοκλήρωσε ποτέ.
Την ίδια περίοδο γνωρίζεται με σπουδαίους διανοούμενους όπως τον Νίκο Γκάτσο, τον Γιώργο Σεφέρη, τον Οδυσσέα Ελύτη, τον Άγγελο Σικελιανό και τον Γιάννη Τσαρούχη. Η πρώτη εμφάνιση του Χατζιδάκι ως συνθέτη πραγματοποιείται το 1944 με τη συμμετοχή του στο έργο «Τελευταίος Ασπροκόρακας» του Αλέξη Σολωμού στο Θέατρο Τέχνης του Κ. Κουν, στο οποίο θα παρακολουθήσει μαθήματα υποκριτικής, αν και ο Κουν θα τον αποτρέψει. Η συνεργασία του με το Θέατρο Τέχνης θα διαρκέσει κοντά 15 χρόνια, οδηγώντας τον στη δημιουργία μουσικής για μεγάλα έργα του σύγχρονου θεάτρου. Το 1946 καταγράφεται η πρώτη του δουλειά για τον κινηματογράφο στην ταινία «Αδούλωτοι Σκλάβοι», ενώ θα ακολουθήσουν συνθέσεις για πολλές ελληνικές και ξένες ταινίες. Το 1959 κερδίζει το βραβείο μουσικής στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης για την ταινία «το Ποτάμι». Από το 1950 θα αποτελέσει ιδρυτικό στέλεχος και αργότερα διευθυντής του Ελληνικού Χοροδράματος της Ραλλούς Μάνου, όπου θα παρουσιάσει τα τέσσερα μπαλέτα του «Μαρσύας», «Έξι λαϊκές ζωγραφιές», «Το Καταραμένο Φίδι» και «Ερημιά». Παράλληλα, η Μαρία Κοτοπούλη τού αναθέτει τη σύνθεση της μουσικής για τις «Χοηφόρες» από την «Ορέστεια» του Αισχύλου, σημαίνοντας την αρχή της ενασχόλησής του με τις αρχαίες τραγωδίες και κωμωδίες, μεταξύ των οποίων η «Μήδεια», ο «Κύκλωπας», οι «Βάκχες», οι «Εκκλησιάζουσες», η «Λυσιστράτη» και οι «Όρνιθες». Το 1960 ο Χατζιδάκις αποσπά το βραβείο Όσκαρ για το τραγούδι «Τα παιδιά του Πειραιά» από την ταινία του Ζυλ Ντασέν «Ποτέ την Κυριακή», το οποίο συμπεριλήφθηκε στα δέκα εμπορικότερα τραγούδια του 20ου αιώνα. Ο ίδιος ο Μάνος Χατζιδάκις θεωρούσε ότι η ελαφρά μουσική που έγραψε για τον κινηματογράφο διακρινόταν από μια «ανεπιθύμητη λαϊκότητα» και μάλιστα έφτασε στο σημείο μεγάλο μέρος από τη μουσική αυτή να την αποκηρύξει δημόσια.
Σταθμός στο έργο του Χατζιδάκι θεωρείται η «Οδός Ονείρων» (1962) σε σκηνοθεσία Αλέξη Σολωμού, στην οποία πρωταγωνιστούσε ο αξεπέραστος Δημήτρης Χορν. Την περίοδο 1963-’66 διευθύνει την «Πειραματική Ορχήστρα Αθηνών», της οποίας ήταν και ο ιδρυτής, και στο διάστημα αυτό δίνει 20 συναυλίες στις οποίες παρουσιάστηκαν δεκαπέντε έργα μεγάλων Ελλήνων συνθετών.
Το 1966 ο Χατζιδάκις βρίσκεται στην Αμερική, όπου ανεβάζουν στο Μπρόντγουέι με τον Ντασέν και τη Μελίνα τη θεατρική διασκευή του «Ποτέ την Κυριακή». Στην Αμερική γνωρίζεται με την αμερικάνικη ποπ και ροκ μουσική και ηχογραφεί τον κύκλο τραγουδιών Reflections, ενώ παράλληλα συνθέτει τα λιμπρέτα «Μεταμορφώσεις», «Όπερα για Πέντε» και «Ντελικανής» και ηχογραφεί το «Χαμόγελο της Τζοκόντας». Το 1972 επιστρέφει στην Αθήνα και ιδρύει το μουσικό καφε-θέατρο «Πολύτροπο», με σκοπό, όπως ο ίδιος έλεγε, «την τελετουργική παρουσίαση του τραγουδιού». Η περίοδος αυτή και μέχρι το τέλος της ζωής του θεωρείται η πλέον ώριμη στη μουσική του πορεία και σηματοδοτείται από την ηχογράφηση του «Μεγάλου Ερωτικού».
Το 1975 και για δύο χρόνια διορίζεται αναπληρωτής γενικός διευθυντής της Λυρικής Σκηνής και την περίοδο 1975-1982 διευθυντής της Κρατικής Ορχήστρας και του Τρίτου Προγράμματος. Η παρουσία του Χατζιδάκι στο Τρίτο Πρόγραμμα αποδείχτηκε καθοριστική και ήταν ίσως η ποιοτικότερη στην ιστορία των ερτζιανών. Το 1979 καθιερώνει τις Μουσικές Γιορτές στα Ανώγεια και τον επόμενο χρόνο εγκαινιάζει τον Μουσικό Αύγουστο στο Ηράκλειο.
Το 1981 διοργανώνει τους Μουσικούς Αγώνες στην Κέρκυρα, ενώ άξια αναφοράς είναι και η συμμετοχή του στην έκδοση του μουσικού περιοδικού «Το Τέταρτο». Παράλληλα, συστήνει τη δισκογραφική εταιρεία «Σείριος». Τέλος του 1989 ο Χατζιδάκις ιδρύει την Ορχήστρα των Χρωμάτων, με σκοπό την παρουσίαση έργων που δεν κάλυπταν οι συμβατικές ορχήστρες. Την ορχήστρα διηύθυνε μέχρι το τέλος της ζωής του.
Ο σπουδαίος αυτός συνθέτης πέθανε στις 15 Ιουνίου 1994 και τάφηκε στην Παιανία.
Επιλεγμένη δισκογραφία
• Έξι λαϊκές ζωγραφιές/ Για μια μικρή, λευκή αχιβάδα (1954)
• Το καταραμένο φίδι (1958)
• Ο κύκλος με την κιμωλία (1959)
• Ερημιά (1959)
• Ο κύκλος του C.N.S (1959)
• Έξι λαϊκές ζωγραφιές (1959)
• Ραντεβού στην Κέρκυρα (1960)
• Το κλωτσοσκούφι (1960)
• Ποτέ την Κυριακή (1960)
• Όρνιθες (1960)
• La voleuse de Londres (Η κλέφτρα του Λονδίνου) (1961)
• Ελλάς, η χώρα των ονείρων (1961)
• Για μια μικρή λευκή αχιβάδα (1961)
• Χαμένα όνειρα (1961)
• Η Αλίκη στο ναυτικό (1961)
• Απόψε αυτοσχεδιάζουμε (1961)
• Πασχαλιές μέσα από τη νεκρή Γη (1962)
• Οδός Ονείρων (1962)
• Καίσαρ και Κλεοπάτρα (1962)
• Αμέρικα Αμέρικα (1963)
• Συνέβη στην Αθήνα (1964)
• Topkapi (1964)
• Ματωμένος Γάμος/ Παραμύθι χωρίς όνομα (1965)
• Το χαμόγελο της Τζοκόντας (1965)
• Μυθολογία (1966)
• Ilya Darling (1967)
• Blue (1968)
• Reflections (1970)
• Ο Μεγάλος Ερωτικός (1972)
• Ο Οδοιπόρος, το μεθυσμένο κορίτσι και ο Αλκιβιάδης (1974)
• Τα πέριξ (1974)
• Sweet Movie (1974)
• Ο σκληρός Απρίλης του ’45 (1974)
• Αθανασία (1976)
• Τα παράλογα (1976)
• Οι γειτονιές του φεγγαριού/ Χωρίον ο πόθος (1977)
