Φιλελεύθερος σοσιαλιστής
Πριν από λίγες μέρες, σ’ ένα άρθρο του, ο καλός φίλος Λευτέρης Ζούρος έκανε μια ενδιαφέρουσα ανάλυση και εισήγαγε, ίσως σε παγκόσμια πρώτη, στην ιδεολογική τοπογραφία τον όρο «φιλελεύθερος σοσιαλιστής».
Το μυαλό ενός επιστήμονα του επιπέδου του φίλου μου έχει αυτή τη δυνατότητα, να αναλύει και να συνθέτει τα δεδομένα της στιγμής για το πρόβλημα που τον απασχολεί, και να βγάζει συμπεράσματα που συνήθως είναι ασφαλή. Δεν είμαι έτοιμος να δεχθώ το νέο ιδεολογικό όρο του καλού μου φίλου, όμως, είναι αλήθεια πως, οι καιροί επιβάλουν σύγχρονες ιδεολογικές αναζητήσεις.
Είναι τέτοιες και τόσες οι ανατροπές που έχει φέρει η επιστήμη, η τεχνολογία, από τα τέλη του εικοστού αιώνα μέχρι σήμερα στις συνθήκες παραγωγής, στη συμμετοχή του εργαζόμενου στον παραγόμενο πλούτο, που έχει αλλάξει τελείως η ταξική διαστρωμάτωση της κοινωνίας, με βάση την οποία, οι διανοητές του 19ου και μέχρι το τέλος του 20ου αιώνα ανέλυαν τις κοινωνίες και καθόριζαν το ιδεολογικό υπόβαθρο των κομμάτων.
Όχι μόνο οι εργαζόμενοι, αλλά και οι ιδιοκτήτες, δεν έχουν πια τα χαρακτηριστικά του προηγουμένου αιώνα. Οι οικογένειες έχουν εξαφανισθεί μέσα στη διάχυση των μετοχών, και η διοίκηση ασκείται πια από τους manager.
Στο 90% των βιομηχανιών αυτοκινήτων, μηχανών, χάλυβα, οι ιδιοκτήτες δεν είναι πια ανιχνεύσιμοι. Η τρίτη και η τέταρτη βιομηχανική επανάσταση έχει αλλάξει εντελώς την παραγωγική διαδικασία και τη σχέση κεφαλαίου-εργασίας.Το 19ο μέχρι και τα μέσα του 20ου αιώνα η σχέση κεφαλαίου (χρήμα, μηχανές, υλικά) εργασίας ήταν ετεροβαρής, υπέρ της χειρονακτικής εργασίας.
Από τη δεκαετία του ’60 και μετά, αρχικά με την αυτοματοποίηση και σήμερα με την τεχνητή νοημοσύνη και την ρομποτική, η χειρονακτική εργασία σε πολλές περιπτώσεις, σχεδόν εκμηδενίζεται. Υπάρχει το χαρακτηριστικό παράδειγμα του Μπιλ Γκέιτς, του πλουσιοτέρου ανθρώπου στον πλανήτη, ο οποίος με μόνο όπλο τις ιδέες του, με ελάχιστο κεφάλαιο και μηδενικά μέσα παραγωγής έγινε αυτό που ξέρομε. Με αυτά τα δεδομένα θα επανέλθω λίγο στο σκοπό αυτού του κειμένου, που είναι οι μικρές αλλά σημαντικές παρατηρήσεις στη συλλογιστική του φίλου μου.
Παρατήρηση πρώτη:
Όταν μιλάει για ακραίο σοσιαλισμό εννοεί τον κομμουνισμό, εκείνον που εγκαθίδρυσε η Ρώσικη επανάσταση του 1917. Αυτός απέτυχε. Ήταν δογματικοί οι στόχοι του, και προσέλαβαν θρησκευτικές διαστάσεις οι αλήθειες του. Λογική συνέπεια να δημιουργηθούν εκείνες οι εγκληματικές στρεβλώσεις, που όπως γνωρίζομε από την ιστορία των δογμάτων, εκείνων που υπερασπίζονται την απόλυτη αλήθεια, καταλήγουν σε στυγνές δικτατορίες και εγκλήματα.
Παρατήρηση δεύτερη:
O δημοκρατικός σοσιαλισμός προϋπήρχε της επανάστασης του ’17, στην οποία επανάσταση εκπροσωπήθηκε από τους Μενσεβίκους. Η μοίρα των οποίων είναι γνωστή. Οι διαχρονικές αρχές του δημοκρατικού σοσιαλισμού συμπίπτουν με εκείνες του διαφωτισμού και συμπυκνώνονται, στη διακήρυξη της Γαλλικής επανάστασης: Ελευθερία-Ισότητα-Αδελφότητα.
Παρατήρηση τρίτη
Ο δημοκρατικός σοσιαλισμός είναι εκείνος που επέβαλε το οκτάωρο, που πάλεψε και παλεύει για την εξάλειψη των διακρίσεων μεταξύ φύλων και φυλών, και που κάθε φορά που αναλαμβάνει τη διακυβέρνηση μεθοδικά ανακατανέμει, στο μέτρο του οικονομικά εφικτού, τον παραγόμενο πλούτο.
Όταν τα αποικιοκρατικά κράτη (Αγγλία, ΗΠΑ, Γαλλία, Ολλανδία, Βέλγιο) όπως κι εκείνα της Ιβηρικής χερσονήσου με σκληρότατους πολέμους, με υποδουλωμένους τους λαούς απομυζούσαν τον πλούτο της γης τους, ο δημοκρατικός σοσιαλισμός, ιδιαίτερα στη Σουηδία, τη Δανία και την Αυστρία είχε εξασφαλίσει ένα επίπεδο διαβίωσης των πολιτών του που για τους αποικιοκράτες ήταν αδιανόητο.
Ανέφερα μερικούς από τους λόγους, ως παρατηρήσεις, στο άρθρο του φίλου μου, οι όποιοι για πολλούς ,όπως και το γράφοντα, είναι αρκετοί για να μας να εντάσσουν στους υποστηρικτές του γνήσιου Δημοκρατικού Σοσιαλισμού.
Ενός συστήματος που στοχεύει στην συρρίκνωση των ανισοτήτων, δεν έχει ιδεολογική ακαμψία, και δεν καταπιέζει τις ιδιαίτερες δυνατότητες εκείνων που ξεχωρίζουν.