Έναν μόνο φοβού: τον καιρό!
«Φεύγεις, φεύγεις νεότη καημένη όλο φεύγεις, δεν μένεις στιγμή,
σα νερό που στην άβυσσο μπαίνει, σαν αγέρι που φεύγει με ορμή»
Αχιλλέας Παράσχος
«Είμαστε μια μικρή λεπτομέρεια μέσα στην τραγική ιστορία του σύμπαντος», είπε σοφά ο μεγάλος μας ποιητής Νικηφόρος Βρεττάκος…
Ήταν ένα ανιαρό-βροχερό απόγευμα του Μαγιού, όταν, η Μνημοσύνη κι η Αναστόρηση, πιασμένες αγκαζέ, ήρθαν και, με το έτσι θέλω, μ’ άρπαξαν από το μπράτσο… Ζόρικα θηλυκά και τα δυο τους κι άντε να μην υπακούσεις! Έτσι βρέθηκα πάλι στο φωτογραφικό μου αρχείο. το γνωστό γεωγραφικό τόπο των μεγάλων συναντήσεων! Είναι κάτι σαν το «Μέγα Αλέξανδρο», το πάλαι ποτέ περίφημο καφενείο της Ομόνοιας, το προσφιλέστατο εκείνο σημείο συνάντησης, μόνο που, σε τούτο το καφενείο του φωτογραφικού μου αρχείου, συντελείται κάτι μαγικό: Συνυπάρχουν ζώντες και τεθνεώτες, χωρίς «μη» χωρίς «εάν» και «διότι»…
Όμως, προσέτι μαγικότερο, είναι όταν διαπιστώνω πως, αγαπημένα πρόσωπα, που μετοίκησαν σε άλλα μέρη, με κοιτούν κατάματα «μου μιλούν και μου φωνάζουν κι είναι σαν να αναστενάζουν»… Κι αυτοί οι αναστεναγμοί τους, δεν είναι τίποτε άλλο, ει μη μόνον η ανάγκη τους, να μεταφερθούν στο παρόν τα όσα μού λένε, κι όσα δεν πρόλαβαν να πουν όσο ζούσαν!
Εκεί λοιπόν στον τόπο των μεγάλων συναντήσεων, στον τόπο των αναμνήσεων και των αναδιφήσεων με οδήγησαν ξανά η Μνήμη και η Αναστόρηση…
Βρέθηκα μπροστά σε τρία γλυκύτατα κορίτσια, που το μαγικό φωτογραφικό «κλικ» τα πέτυχε στον ανθό της νεότητάς τους! Τρεις όμορφες, καλοχτενισμένες, καλοντυμένες και πρόσχαρες Βιαννιτοπούλες, στήθηκαν με αξιοθαύμαστη άνεση απέναντι στο φωτογράφο. Δεν είχαν τον τουπέ και το μπρίο των Αθηναΐδων, ούτε όμως και το κόμπλεξ του επαρχιωτισμού. Ο άγνωστος σε μας φωτογράφος, εστίασε, απαθανατίζοντας τις τρεις κοπελιές, διασώζοντας ταυτόχρονα τη νεανική τους δροσεράδα, τη ζωντάνια και διάθεσή τους για ζωή! Εμφιλοχωρώντας στις λεπτομέρειες της φωτογραφίας, διαπιστώνουμε ότι και τα τρία αυτά ομορφοκόριτσα ήταν μαθήτριες μοδιστρικής στην σπουδαία Βιαννίτισσα μοδίστρα, την αείμνηστη Ελευθερία Κονταξάκη- Φουρναράκη…
Από αριστερά, μια πολυαγαπημένη που μίσεψε πρόσφατα: Είναι η Κατερίνα Ραπτάκη-Δαμουλάκη. Άνθρωπος πολυτάλαντος και πολυπροικισμένος. Τι να πρωτοαναφέρουμε από αυτή την ηρωίδα της ζωής; Τα κατέγραψε όλα στο βιβλίο της, όπως και στα αμέτρητα κείμενά της, που δημοσιεύτηκαν στα έντυπα της περιοχής κι ας ήταν του δημοτικού, αφού η οικογενειακή οικονομική ένδεια δεν της επέτρεψε να σπουδάσει. Μέσα από τα πεζά της κείμενα και τα στιχουργήματά της, κατέγραψε και διέσωσε ήθη, έθιμα και παραδόσεις, τα επαγγέλματα και τις λαϊκές ασχολίες των χωριανών.
Δίπλα της μια γλυκειά και τρυφερή ύπαρξη, η Αννούλα Αγαπάκη-Μπιτσακάκη. Η «Αννούλα του Καλαϊτζή»! Έτσι ήταν περισσότερο γνωστή. Ευγενής και καλοσυνάτη γυναίκα που το στόμα της έσταζε μέλι. Παντρεύτηκε έναν θαυμάσιο Βιαννίτη, τον αγροφύλακα Νίκο Μπιτσακάκη. Μετά το γάμο τους, μοίρα καλή τους έφερε να κατοικήσουν στη γειτονιά μας, το Σωρό της Άνω Βιάννου και μάλιστα το σπίτι τους ήταν ακριβώς απέναντι από το πατρικό μου! Θυμάμαι κάποτε να μαγειρεύει στην παραστιά που είχε φτιάξει στο δρόμο και η γειτονιά είχε πλαντάξει από τις ευχάριστες οσμές! Βρήκα τη δύναμη και τη ρώτησα «τι μαγειρεύει και ζαλίστηκε η γειτονιά από τις ευχάριστες μυρωδιές»! Η απάντησή της ήταν δώρο Θεού! Μετά από ελάχιστα λεπτά ήρθε με το πεσκέσι της, που ήταν ένα πεντανόστιμο πιάτο πράσα με μπακαλιάρο!
Πόσα έχω να θυμάμαι από αυτή την όμορφη φτωχική γειτονιά που, όπως λέει το γνωστό τραγούδι «είχε σπίτια χαμηλά αλλά οι άνθρωποι είχαμε πάντα γιορτή»…
Εκεί ήταν και το σπίτι της τρίτης εκ δεξιών, της Μαρίας Κορνιλάκη, που είχε παντρευτεί τον Βαγγέλη Ν. Παπαγιαννάκη. Η Μαρία, είναι και η μόνη επιζώσα της τριαδικής συντροφιάς…
Το ξέρουμε, ότι «έρχεται η στιγμή που αδιαίρετα το όμορφο και το άσκημο μαζί μας συνοδεύουν στου τέλους την αρχή την αρχή του τίποτα», όπως εύστοχα παρατήρησε η Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ.
Είναι όμως πολύ οδυνηρό να βλέπεις και να συγκρίνεις… Προσέτι οδυνηρότερο, είναι ο ατελεύτητος κατάλογος απουσιών αγαπημένων προσώπων… Αντίβαρο σ’ αυτές τις, ομολογουμένως θλιβερές διαπιστώσεις, είναι τούτες οι αναφορές, που τις θεωρούμε μικρές αναστάσεις…
* Ο τίτλος είναι από ποίημα του Αχιλλέα Παράσχου
Σημείωση: Η φωτογραφία είναι από το Αρχείο του Μανώλη Σπανάκη
Υ.Γ. Το Φωτόγραμμα είναι αφιερωμένο στη Μνήμη της Κατερίνας Ραπτάκη-Δαμουλάκη και της Αννούλας Αγαπάκη-Μπιτσακάκη