Το φασκόμηλο ή φασκομηλιά ανήκει στο γένος των Αγγειόσπερμων δικότυλων φυτών Ελελίφασκος.
Το φασκόμηλο, πολυετές, θαμνώδες, με πολυάριθμα κλαδιά, ύψους μέχρι μισό μέτρο, βρίσκεται σε όλες τις περιοχές της Ελλάδας κυρίως σε ξηρούς και πετρώδεις τόπους. Καταναλώνεται σαν αφέψημα για τις φαρμακευτικές του ιδιότητας, που όμως σε κάποιες περιπτώσεις έχει παρενέργειες.
Τα φύλλα του είναι επιμήκη και παχιά, χρώματος λευκοπράσινου. Τα άνθη του φύονται κατά σπονδύλους, είναι χρώματος μοβ και ανθίζουν από το Μάιο ως τον Ιούνιο. Κάθε χειμώνα η φασκομηλιά βγάζει καινούριους τρυφερούς βλαστούς ,ενώ στο τέλος της άνοιξης βγαίνουν τα λουλούδια με χρώμα πολύ ανοιχτό βιολετί και άσπρα. Υπάρχουν 20 είδη φασκόμηλου ,προτιμά ηλιόλουστες περιοχές πετρώδη και άγονα εδάφη.
Το σημαντικό είναι ότι οι περισσότεροι το ξέρουν ως ελληνικό βραστάρι ( Κινέζοι) και το θεωρούν καλύτερο από το τσάι. Οι Γάλλοι το ονομάζουν ελληνικό τσάι και το χρησιμοποιούν όπως και οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι όχι μόνο για φαρμακευτικούς αλλά και για μαγειρικούς σκοπούς. Οι Άραβες θεωρούσαν ότι μπορούσε να θεραπεύσει τα πάντα. Στην αρχαιότητα οι πρόγονοί μας το χρησιμοποιούσαν σαν πολυφάρμακο και έχει εκθειαστεί από τον Ιπποκράτη, τον Διοσκουρίδη τον Γαληνό και τον Αέτιο. Οι Λατίνοι το θεωρούσαν ιερό φυτό και το χρησιμοποιούσαν σε τελετές. Ήταν το φυτό της αθανασίας.
Εσωτερική και εξωτερική χρήση.
Εσωτερική:
Είναι τονωτικό, βοηθά στην ατονία του στομάχου, στην βελτίωση της μνήμης, στο κρυολόγημα, και στην έντονη εφίδρωση.
Πως φτιάχνουμε βραστάρι από φασκομηλιά
Για να παρασκευάσουμε ρόφημα φασκόμηλου χρησιμοποιούμε μία χούφτα αποξηραμένους ανθούς ή και κλαδιά με περίπου δύο κούπες νερό.
Αφήνουμε το νερό να βράσει και στη συνέχεια το χύνουμε μέσα σε δοχείο που βρίσκονται τα αποξηραμένα φύλλα. Το αφήνουμε να σταθεί για περίπου 20 λεπτά προτού πιούμε. Δε βάζουμε το φασκόμηλο να βράσει μαζί με το νερό γιατί το βράσιμο καταστρέφει την ευνοϊκή επίδραση των βοτάνων.
Για τους ζεστούς μήνες μπορούμε να φτιάξουμε παγωμένο ρόφημα φασκομηλιάς με λεμόνι και ζάχαρη ή μέλι, χρησιμοποιώντας την παρακάτω συνταγή:
- Περίπου 45 φύλλα φασκόμηλου
- 2 κ.τ.γ. ζάχαρη ή μία κουταλιά σούπας μέλι
- ξύσμα από ένα λεμόνι
- χυμός ενός λεμονιού
- 4 κούπες νερό
1. Βάζουμε το νερό στη φωτιά και αφού βράσει χαμηλώνουμε τη φωτιά και το αφήνουμε να σιγοβράζει
2. Ρίχνουμε μέσα τα συστατικά
3. Το αφήνουμε για 20-30 λεπτά, ανακατεύοντας περιστασιακά
4. Σουρώνουμε το ρόφημα για να αφαιρέσουμε τα συστατικά και το αφήνουμε σε θερμοκρασία δωματίου να κρυώσει.
5. Αφού «σπάσει» η ζέστη του ροφήματος, του προσθέτουμε πάγο και το σερβίρουμε.
Εξωτερική:
Ανακούφιση προσφέρουν τα φρέσκα φύλλα, αν τα τρίψουμε σε περιοχές με τσιμπήματα εντόμων ή σε πληγές με πύο. Γαργάρες με το αφέψημα καταπραΰνουν τον ερεθισμό των ούλων και του λαιμού. Το συχνό λούσιμο με το αφέψημα είναι καλό για την τριχόπτωση και οι με ζεστό βραστάρι είναι τονωτικές για το δέρμα του προσώπου. Χρησιμοποιείται επίσης στην μαγειρική για να νοστιμίζει κυρίως φαγητά με κρεατικά. Στο είδος Salvia υπάρχουν και ποικιλίες που καλλιεργούνται για διακοσμητικούς σκοπούς.
Κανόνες αποθήκευσης
Τα φύλλα θα πρέπει να αποθηκεύονται προφυλαγμένα από το φως και την υγρασία για μέχρι 18 μήνες, ενώ το εκχύλισμα μπορεί να διατηρηθεί για μέχρι 2 χρόνια.
Πάντως η χρήση του πρέπει να γίνεται με σύνεση γιατί υπάρχουν περιπτώσεις δηλητηρίασης από υπερβολική χρήση που οφείλεται κυρίως στην ουσία θουγιόνη που υπάρχει στο φυτό. Αυτή η χημική ουσία μπορεί να προκαλέσει επιληπτικές κρίσεις, βλάβες στο συκώτι και το νευρικό σύστημα. Σύμφωνα με τα επιτρεπτά όρια θουγιόνης που ορίζει ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων (ΕΜΑ) δεν πρέπει να καταναλώνονται περισσότερα από 7-12 (ή με άλλη έρευνα 2-20) αφεψημάτα φασκόμηλου την ημέρα.
Λόγω της εμμηναγωγού δράσης του δεν ενδείκνυται σε εγκύους γιατί μπορεί να προκαλέσει αποβολή. Δεν πρέπει να καταναλώνεται από μικρά παιδιά και για τον ίδιο λόγο από γυναίκες που θηλάζουν
