Το άλλοτε πολύ διαδεδομένο δέντρο στην περιοχή της Βιάννου που έχει αντιπυρικές δυνατότητες
Η χαρουπιά θεωρείται σπουδαίο δασικό δέντρο.
Αυτό, διότι πέρα από τον καταπληκτικό καρπό της, εμποδίζει την εξάπλωση της φωτιάς, αντίθετα απ’ ό,τι συμβαίνει με το πεύκο και είναι κατάλληλη για αναδασώσεις. Όσο λοιπόν κι αν με τα χρόνια, εμπορικά η χαρουπιά απαξιώθηκε από τους κατοίκους πολλών περιοχών της Κρήτης, όπως φυσικά και της Βιάννου, ο περιβαλλοντικός της ρόλος είναι σπουδαίος γιατί μπορεί να επιβιώνει σε άγονα και ξηρικά ασβεστολιθικά εδάφη.
Η χαρουπιά ήταν κάποτε ο λόγος που "πρασίνιζαν" περιοχές με λιγοστά νερά ενώ διαθέτει ένα πλούσιο ριζικό της σύστημα και ως εκ τούτου συγκρατεί και προστατεύει το έδαφος από τη διάβρωση.
Αξίζει να αναφέρουμε, πως υπάρχουν αναφορές πως κατά τη διάρκεια πυρκαγιών στην Ελλάδα κατά τα προηγούμενα έτη, οι χαρουπιές "φρέναραν" τη φωτιά σε αρκετές περιπτώσεις αφού δημιούργησαν ένα φυσικό τείχος προστασίας.
Η χαρουπιά είναι γνωστή και ως κερατιά ή ξυλοκερατιά και αυτό γιατί το σχήμα του καρπού της θυμίζει ξύλινο κέρατο, ενώ ίσως ο τουριστικότερος παραλιακός οικισμός της Βιάννου, ο Κερατόκαμπος, οφείλει σ'αυτήν το όνομα του. Είναι δέντρο αειθαλές που μπορεί να φτάσει σε ύψος τα 18 μέτρα και σε ηλικία τα 100 έτη, ενώ τα φύλλα του είναι στρογγυλά, σκληρά και πυκνά.
Στη χαρουπιά οφείλει και την ονομασία του το «καράτι», η σημερινή μονάδα μέτρησης χρυσού και πολύτιμων λίθων αφού οι αρχαίοι είχαν ορίσει το βάρος του σπόρου των χαρουπιών σαν την πιο μικρή μονάδα μέτρησης, διαδικασία η οποία γινόταν επίσης στην περιοχή του Κερατοκάμπου.
