Μπορεί να είμαστε ελιτιστές ως έθνος. Μπορεί, βέβαια, να είμαστε απλώς απογοητευμένοι. «Διαλέξτε και πάρτε». Η ουσία, όμως, είναι ότι δεν υπάρχουν πολλές χώρες στον κόσμο που στις δημοσκοπήσεις οι πολίτες θεωρούν ως ικανότερο για πρωθυπουργό τον «κανέναν» και ταυτόχρονα κρίνουν ότι την πιο αποτελεσματική αντιπολίτευση την κάνει, πάλι, ο «κανένας». Μονά ζυγά δικά του. Και ως κυβέρνηση και ως αντιπολίτευση κυριαρχεί η αδιόρατη φυσιογνωμία του «κανένα».
Πράγματι, τα ευρήματα των δημοσκοπήσεων δεν είναι καινούργια. Τουλάχιστον αναφορικά με το πρόσωπο που κρίνεται ικανότερο να κυβερνήσει. Ωστόσο, είναι εξαιρετικά παράδοξα για το πρόσωπο του «ικανότερου αντιπολιτευτή». Μετά από 6 χρόνια διακυβέρνησης δεν είναι δυσεξήγητο να υπάρχει δυσαρέσκεια για το πρόσωπο του πρωθυπουργού. Αντιθέτως είναι πρωτόγνωρο το 48,1% των πολιτών να θεωρεί ότι κανείς δεν κάνει σοβαρή αντιπολίτευση στον τόπο. Άλλωστε, η «τέχνη» της αντιπολίτευσης λογίζεται απείρως ευκολότερη από την «τεχνική» της διακυβέρνησης. Πώς γίνεται να καταγράφεται τέτοια «κακοτεχνία» στη σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα;
Ας δούμε δύο παραδείγματα – προτάσεις στο δημόσιο διάλογο όχι από την αντιπολίτευση (μείζονα ή ελάσσονα) αλλά από ανεξάρτητες αρχές. Πρώτα πρώτα, η Επιτροπή Ανταγωνισμού – με ασυγχώρητη καθυστέρηση είναι η αλήθεια – διαπίστωσε «χαρακτηριστικά ολιγοπωλίου» στον κλάδο της ακτοπλοΐας, με δύο ομίλους να κατέχουν το 60% του στόλου, ενώ δεν υπάρχουν ενδείξεις ενίσχυσης του ανταγωνισμού και εισόδου νέων εταιρειών. Παράλληλα, διαπίστωσε ότιη ποιότητα υπηρεσιών και η προσβασιμότητα πολλών νησιών παραμένουν χαμηλές. Θα αντιλέξει κάποιος: μα και η αντιπολίτευση καταγγέλλει ότι τα ναύλα είναι ακριβά και επιβαρύνουν τους νησιώτες. Πράγματι το έκανε. Αλλά η ακρίβεια των εισιτηρίων είναι μια από τις επιπτώσεις. Η αιτία είναι το ολιγοπώλιο. Πότε και ποιους κατήγγειλε δημόσια η αντιπολίτευση και δεν το πήραμε χαμπάρι;
Παράδειγμα δεύτερο: το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή, στο πλαίσιο της τριμηνιαίας έκθεσής του, ζητεί να αξιοποιηθεί ο δημοσιονομικός χώρος από την πάταξη της φοροδιαφυγής για τη μείωση φορολογικών συντελεστών στη μισθωτή εργασία και, αν υπάρχουν περιθώρια, των ασφαλιστικών εισφορών. Συγκεκριμένα, δηλαδή, να μειωθούν τα βάρη της μισθωτής εργασίας και όχι εν γένει η φορολόγηση ή οι φόροι που επιρρίπτονταιστην κατανάλωση (που είναι εξίσου άδικοι). Στοχευμένες προτάσεις με μετρήσιμους στόχους και συγκεκριμένο κοινωνικό ακροατήριο. Αντιθέτως, κάποιοι στην αντιπολίτευση, απλώς διαμαρτύρονται γιατί δεν τους αφήνουν να φλυαρούν με τις ώρες όταν η μονοπώληση του δημοσίου λόγου λειτουργεί υπονομευτικάστη δυνατότητα έκφρασης των υπολοίπων βουλευτών. Ο σύγχρονος σεβασμός, φευ, στις κοινοβουλευτικές διαδικασίες περνάει μέσα από έναν ιδιότυπο βλαχομπαρόκ νεοσταλινισμό βαλκανικού τύπου.
Όμως, στην ιστορία ο μοναδικός «Κανένας» που γνωρίζουμε ήταν ο Οδυσσέας. Και μπορεί η κοινωνία να αναζητεί έναν «πολυμήχανο» για κυβερνήτη ή επικεφαλής της αντιπολίτευσης, αλλά όσο δεν τον βρίσκει είτε θα πηγαίνει σπίτι της (αποχή) είτε θα επιλέγει την ύστατη ώρα στη λογική του «μη χείρον βέλτιστον». Έτσι, όμως, δεν θα πάμε μακριά. Και σίγουρα όχι … μπροστά.
