Η Διεύθυνση Υδάτων προτείνει ενδεικτικά μέτρα, που πρέπει ο κάθε πάροχος υπηρεσιών ύδατος να εξειδικεύσει ανάλογα με την κατάσταση του ισοζυγίου προσφοράς – ζήτησης της περιοχής ευθύνης του, ώστε να αμβλυνθούν ή και να αποφευχθούν τυχόν φαινόμενα λειψυδρίας αλλά και οι επιπτώσεις τους.
Συγκεκριμένες οδηγίες και μέτρα από την Αποκεντρωμένη Διοίκηση Κρήτης εστάλησαν προς τις ΔΕΥΑ, τους ΤΕΟΒ, τους Δήμους και τον ΟΑΚ για να αντιμετωπιστεί το ενδεχόμενο της λειψυδρίας, όπως έχουμε ήδη γράψει σε προηγούμενο δημοσίευμά μας, εντοπίζοντας κι επισημαίνοντας τους υπάρκτους κινδύνους ενόψει του καλοκαιριού.
Πιο αναλυτικά, το τμήμα παρακολούθησης και προστασίας των υδατικών πόρων της Διεύθυνσης Υδάτων της Αποκεντρωμένης Διοίκησης προχώρησε σε συγκεκριμένες συστάσεις προς όλους τους φορείς παροχής υπηρεσιών ύδατος με σκοπό την άμεση λήψη προληπτικών και κατασταλτικών μέτρων για την αντιμετώπιση της λειψυδρίας και των δυσμενών επιπτώσεων της στην Κρήτη.
Η οδηγία αποτελεί επείγουσα σύσταση, όπως τονίζεται, με προτάσεις ενδεικτικών μέτρων που πρέπει ο κάθε αρμόδιος φορέας να ενσωματώσει στον ετήσιο προγραμματισμό του, ανάλογα με την κατάσταση του ισοζυγίου «προσφοράς και ζήτησης» της περιοχής ευθύνης του.
Αναλυτικά, προβλέπεται ότι:
"Με βάση τα έως σήμερα δεδομένα των μετεωρολογικών σταθμών στην Κρήτη, καταγράφεται σημαντική μείωση των βροχοπτώσεων σε όλο το νησί, σε ποσοστό από 50% έως 60% σε σχέση με το μέσο όρο των τελευταίων επτά (7) ετών.
Το τρέχον υδρολογικό έτος αποτελεί το πρώτο έτος με μειωμένες βροχοπτώσεις μετά από χρονικό διάστημα τεσσάρων (4) υγρών υδρολογικών ετών. Οι δε βροχοπτώσεις που έχουν, έως σήμερα, σημειωθεί προσομοιάζουν με εκείνες του έτους 2017-2018, το οποίο αποτέλεσε ένα από τα πλέον ξηρά υδρολογικά έτη της τελευταίας τριακονταετίας.
Συνέπεια της φετινής μειωμένης βροχόπτωσης είναι η μειωμένη αναπλήρωση των υδατικών πόρων τόσο στα υπόγεια όσο και στα επιφανειακά υδατικά συστήματα. Συγκεκριμένα, οι καταγραφές που αφορούν στις στάθμες των υπόγειων υδροφορέων και των φραγμάτων της Κρήτης καταδεικνύουν, μέχρι στιγμής, ελάχιστες εισροές υδάτων κατά το τρέχον υδρολογικό έτος.
Ήδη παρατηρείται κλιμάκωση της ζήτησης σε νερό άρδευσης (όπως έχει καταγραφεί σε ανάλογες ξηρές περιόδους). Με δεδομένο ότι η γεωργία καταναλώνει περίπου το 85% των απολήψιμων ποσοτήτων νερού ενώ ταυτόχρονα η φετινή τουριστική κίνηση προοιωνίζεται ως ιδιαίτερα αυξημένη, γίνεται αντιληπτή η ανάγκη λήψης μέτρων για την πρόληψη των φαινομένων λειψυδρίας.
Συστήνουμε, οι συλλογικοί φορείς παροχής υπηρεσιών ύδατος (ΔΕΥΑ, ΤΟΕΒ, Δήμοι, ΟΑΚ) να καταγράψουν τα διαθέσιμα αποθέματά τους και να υπολογίσουν το ισοζύγιο προσφοράς – ζήτησης για την επερχόμενη θερινή περίοδο. Σε περίπτωση ελλειμματικού ισοζυγίου θα πρέπει εγκαίρως να προβούν σε μέτρα άμβλυνσης του ελλείμματος.
Η Διεύθυνση Υδάτων προτείνει τα παρακάτω ενδεικτικά μέτρα, που πρέπει ο κάθε πάροχος υπηρεσιών ύδατος να εξειδικεύσει ανάλογα με την κατάσταση του ισοζυγίου προσφοράς – ζήτησης της περιοχής ευθύνης του, ώστε να αμβλυνθούν ή και δυνατόν να αποφευχθούν φαινόμενα λειψυδρίας και οι επιπτώσεις τους.
Η εξειδίκευση αυτών των μέτρων πρέπει να συνάδει με τη γενικότερη πολιτική προστασίας των υδάτων και με ιεράρχηση των διαφόρων χρήσεων νερού, με προτεραιότητα στο νερό ύδρευσης.
Α. Μέτρα διατήρησης της προσφοράς νερού
επιτάχυνση ολοκλήρωσης υδραυλικών έργων υπό κατασκευή,
αύξηση της χρήσης επεξεργασμένων αστικών λυμάτων για άρδευση,
συστηματική παρακολούθηση δικτύων και δεξαμενών για διαρροές και ετοιμότητα σε τεχνικό προσωπικό για την άμεση αντιμετώπισή τους.
Β. Μέτρα μείωσης της ζήτησης (σπατάλης) νερού
συνεχής ενημέρωση των χρηστών νερού για το υπαρκτό πρόβλημα λειψυδρίας και την ανάγκη μείωσης της κατανάλωσης. Προτείνεται η σύγκλιση συμβουλίων (τοπικών, δημοτικών, αγροτικών Συλλόγων, ΤΟΕΒ, ξενοδόχων κ.ά.) για συζήτηση και εξεύρεση τρόπων αποτελεσματικής ενημέρωσης,
έλεγχος και αντιμετώπιση βλαβών σε δεξαμενές και δίκτυα,
ενημέρωση για προληπτικό έλεγχο καλής λειτουργίας οικιακών δικτύων και δικτύων τουριστικών μονάδων,
ενημέρωση επισκεπτών ξενοδοχείων για περιορισμό της κατανάλωσης του νερού,
καθορισμός προστίμων για αλόγιστη χρήση νερού και ενημέρωση για την επιβολή τους,
καθορισμός και εφαρμογή ελλειμματικής άρδευσης, ανά καλλιέργεια και περιοχή, σε συνεργασία με τη Δ.Α.Ο.Κ. της Περιφέρειας,
έλεγχος και συστηματική καταγραφή στάθμης –παροχής πηγών, υπόγειων και επιφανειακών σημείων υδροληψίας,
περιορισμός εποχιακών υδροβόρων καλλιεργειών,
δωρεάν διανομή και εγκατάσταση ειδικών συσκευών εξοικονόμησης,
περιορισμοί σε μη βασικές χρήσεις όπως, πλύσιμο οδοστρωμάτων και πεζοδρομίων, πλύσιμο αυτοκινήτων, πότισμα οικιακού γρασιδιού (γκαζόν), γέμισμα κολυμβητικών δεξαμενών, άρδευση πάρκων και γηπέδων γκολφ κ.ά.
Γ. Κατασταλτικά μέτρα για την αντιμετώπιση της λειψυδρίας
απαγόρευση ποτισμάτων εκτός πρωινών και βραδινών ωρών καθώς και, απαγόρευση ποτισμάτων όταν η ένταση του ανέμου είναι ισχυρή και όταν επικρατούν συνθήκες καύσωνα. Επιβολή προστίμων στους παραβάτες,
απαγόρευση χρήσης νερού ύδρευσης σε μη βασικές χρήσεις (πλύσιμο αυτοκινήτων, αυλών, κοινόχρηστων χώρων κ.λπ.),
περιοδικές διακοπές νερού,
εφαρμογή κλιμακωτού τιμολογίου ούτως ώστε, σε περίπτωση υπέρβασης της καθορισμένης ανά στρέμμα ποσότητας, να προκύπτει μεγάλη αύξηση στην τιμή χρέωσης ή/και διακοπή της παροχής,
παροχή κινήτρων για μείωση της κατανάλωσης (π.χ. μείωση τιμής νερού σε περίπτωση εφαρμογής της στάγδην άρδευσης),
αυστηρή τήρηση των όρων των αδειών χρήσης νερού και του χρονικού διαστήματος της αρδευτικής περιόδου από Απρίλιο έως Οκτώβριο κάθε έτους.
Η εφαρμογή αυτών των μέτρων κατά τη θερινή περίοδο του τρέχοντος έτους κρίνεται από την Αποκεντρωμένη Διοίκηση Κρήτης ως επιβεβλημένη και ιδιαίτερα κρίσιμη, ειδικά εάν ληφθεί υπόψη ότι σε περίπτωση επανάληψης της ανομβρίας το επόμενο υδρολογικό έτος (2023-2024), θα έχουμε να διαχειριστούμε πολύ σοβαρά προβλήματα λειψυδρίας σε ολόκληρη την Κρήτη".
