Ο σπιζαετός που απαντάται στον Ομαλό της Βιάννου όταν εντοπιστει προκαλεί δέος. Είναι ένα απο τα ζώα όμως, που βρίσκονται σε κίνδυνο και το μέλλον είναι δυσοίωνο, αν δε ληφθούν μέτρα.
Στο πανέμορφο οροπέδιο, το σύνολο των τοπίων και των βιοτόπων με τα σπάνια και ενδημικά ζώα και φυτά συνιστούν μια τοποθεσία με μεγαλή οικολογική και αισθητική αξία.
Η οικολογική σημασία της περιοχής οφείλεται στην ποικιλία των τύπων οικοτόπων που απαντώνται στην περιοχή, με κυρίαρχη βλάστηση τα φρύγανα και τα μακκί, εκτεταμένο πευκόδασος, ρυάκια, λίμνες, απότομους γκρεμούς και σπήλαια.
Η χλωρίδα και η πανίδα των βιοτόπων αυτών περιλαμβάνουν ενδημικά και τοπικά είδη της Κρήτης. Ιδιαίτερα η χλωρίδα περιλαμβάνει ενδημικά είδη όπως τα Astragalus nummularius, Geocaryum creticum και το Origanum dictamnus.
Επιπροσθέτως και η πανίδα της περιοχής περιλαμβάνει ενδημικά είδη, ενώ στα υψηλότερα σημεία απαντώνται τα χαρακτηριστικά αρπακτικά πτηνά της Κρήτης όπως ο γυπαετός Gypaetus barbatus, το όρνιο Gyps fulvus, ο χρυσαετός Aquilla chrysaetos, ο σπιζαετός Hieraaetus fasciatus και ο πετρίτης Falco peregrinus.
Για αυτά τα ζώα έχει ξεκινήσει εδώ και χρόνια μια... εκστρατεία, μέσα από τη λειτουργία ομάδων με ειδικά εκπαιδευμένους σκύλους. Όπως έχει γράψει το viannitika.gr έρχονται και νέα σκυλιά που «μπαίνουν» στη μάχη κατά των δηλητηριασμένων δολωμάτων. Τις ομάδες αυτές πρόκειται να παρουσιάσει το Πανεπιστήμιο Κρήτης και το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης.
