Το κείμενο αυτό λόγω του κλίματος των ημερών της Μεγάλης Εβδομάδας είναι πρόσφορο για προβληματισμό, ειδικότερα στην εποχή μας.
Αφορά δε, στην ανάδειξη της προσφοράς ενός ανθρώπου της καθημερινότητας, που άσκησε το επάγγελμα του αχθοφόρου ή κατά την κρατούσα την εποχή της δεκαετίας του 50 έως και του 70 «ορολογία» , το επάγγελμα του χαμάλη.
Ο Μανώλας ήταν γνωστός άχθοφόρος που λειτούργησε εντός των τειχών του Ηρακλείου Κρήτης .
Ήταν η εποχή των δεκαετιών 50-60-70 όπου το επάγγελμα του αχθοφόρου, του μεροκαματιάρη «σκλάβου» για την διακίνηση αγαθών και προϊόντων άμεσης ανάγκης, ήταν από τα καθιερωμένα σε μεγάλη έκταση.
Ένας λοιπόν απ’ αυτούς τους μεροκαματιάριδες «σκλάβους» ήταν και ο Μανώλας. Ποιός όμως ήταν αυτός ο άνθρωπος;
Ο Μανώλας δεν ήταν μια «κοινή προσωπικότητα» . Είχε χαρίσματα, δίδαξε ήθος και με το προσωπικό του ύφος δεν αφορούσε μια από τις «γραφικότητες του Ηρακλείου» της εποχής, όπως θα τον ήθελαν μερικοί που δεν τον γνώριζαν ως άνθρωπο , αλλά αφορούσε μία από τις προσωπικότητες εκείνες όπου σήμερα στην κοινωνία με δυσκολία μπορεί να εντοπίσει κάποιος.
Ο Μανώλας είχε τα παρακάτω χαρίσματα άγνωστα στον πολύ κόσμο.
1) Ήταν βασικός αιμοδότης. Πολλά άτομα της κοινωνίας του Ηρακλείου σώθηκαν με την προσφορά του αίματος του, που το έδινε αφειδώς και σε τακτά χρονικά διαστήματα, παρά το ό,τι το επάγγελμα του απαιτούσε αυξημένες φυσικές δυνάμεις!
2)Ήταν, για την εποχή, καλά αμοιβόμενος. Σωματικά ήταν θηριώδης και μπορούσε να μεταφέρει πολύ πιο πολλά προϊόντα από άλλους, και λόγω της εργατικότητας του είχε καλό μεροκάματο. Το μεροκάματο όμως το αξιοποιούσε με κάποιους τρόπους ασυνήθεις για σήμερα. Παράδειγμα : ο Μανώλας γνώριζε «συγκεκριμένα άτομα» στη Βίγλα (στα τότε παραπήγματα) όπου κατοικούσε, και κατά κανόνα στήριζε άνεργους, και κοπέλες πολύ φτωχές για τις οποίες (κατά κοινή μαρτυρία) ουδέποτε σκέφτηκε πονηρά!
Το περίσσευμα λοιπόν της ημέρας το «αξιοποιούσε» αγοράζοντας έτοιμα τρόφιμα από γνωστά «στέκια» του Ηρακλείου, τα οποία κάθε βράδυ μετέφερε,εκεί όπου εκείνος ήξερε. Επίσης ο Μανώλας στο τότε ευρισκόμενο φαρμακείο ,του αείμνηστου Χαλκιαδάκη, επί της οδού Έβανς ,αγόραζε φάρμακα τα οποία έδινε επίσης εκεί όπου γνώριζε.
3) Καθε πρωί που ξεκινούσε τη δουλειά του ο Μανώλας, έκανε το σταυρό του και πολλές φορές, ανάλογα με το δρομολόγιο, άναβε κεράκι σε μη κεντρικές Εκκλησίες, όπως στον Άγιο Ματθαίο,στον Άγιο Δημήτριο και στην Αγία Παρασκευή. Όταν δε τον ρωτούσαν, γιατί δεν πηγαίνει και στον ´Αγιο Μηνά, απαντούσε ότι : «εκεί πηγαίνει πολύς κόσμος και δεν θέλω να με βλέπουν». Ωστόσο ο πατέρας μου γνώριζε ότι «αποφεύγει» τον Άγιο Μηνά «γιατί όταν μπαίνει μέσα δεν είναι πολύ καθαρά τα ρούχα του και ο Άγιος Μηνάς είναι Μητρόπολη»!..
4) Ο Μανώλας όμως είχε και κάποιες άλλες «ιδιαιτερότητες» , που τον έκαναν πολύ λαοφιλή ,ειδικότερα στα μικρά παιδιά.
4α) Η μία ιδιαιτερότητα του αφορούσε στο ότι συχνά πήγαινε κινηματογράφο σε έργα απλά ελληνικά της εποχής, τα κατά συνθήκη λεγόμενα «κοινωνικά» και πάντα κατάλληλα! Ως γνωστόν η μαθητιώσα νεολαία της εποχής δεν επιτρεπόταν να πηγαίνει στο σινεμά. Η περίοδος όμως των διακοπών ήταν ιδεώδης για σινεμά, οπότε με την ακαθόριστη στις τοπικές κοινωνίες επικοινωνία «όποιος πιτσιρικάς» γνώριζε οτι ο Μανώλας κατευθύνεται στο «τάδε σινεμά» γινόταν συναγερμός!
Οι πιτσιρικάδες έκοβαν εισιτήριο για να παρακολουθήσουν όχι το έργο ,αλλά το Μανώλα,τον οποίο και περιστοίχιζαν. Ο Μανώλας είχε τη συνήθεια να παρεμβαίνει στις συνομιλίες!
Δηλαδή σχολίαζε και αντιδρούσε στο έργο! Και έτσι τα παιδιά διασκέδαζαν με τις αντιδράσεις του Μανώλα!
Χαρακτηριστική περίπτωση ήταν όταν ο υποδυόμενος το ρόλο του ηθοποιός (κατά κανόνα πλούσιος) επιδίωκε να ξελογιάσει μια (κατά κανόνα φτωχή) κοπέλα, σε γνώση του ότι την ξελογιάζει χωρίς να την αγαπά, τότε αλίμονο στην σχετική προβολή! ο Μανώλας διαμαρτυρόταν έντονα και η νεολαία του συμπαραστεκόταν!.. Απίθανες παραστάσεις του παλιού καλού καιρού, ανεπανάληπτες για σήμερα.
4β) Η άλλη ιδιαιτερότητα του Μανώλα ήταν ότι κάθε καλοκαίρι, ένα μήνα περίπου ,τον διέθετε σε διακοπές άγνωστου προορισμού. Ταξίδευε με τα πλοία της τότε γραμμής με το «Κανάρης» ή με το «Καραϊσκάκης» . Αναφέρομαι στα παλιά καράβια της εποχής, πριν έρθουν στη ζωή μας τα ferry boats . Κάποια από τα παιδιά είχαν πρόσβαση στην ημερομηνία επιστροφής του Μανώλα, οπότε στο Ηράκλειο γινόταν το εξής αξιοθαύμαστο: Περίπου στις 6 το πρωί ικανή σε πλήθος νεολαία ήταν ακροβολισμένη στην προβλήτα για να υποδεχτεί τον Μανώλα, οπότε ο Μανώλας έβγαινε πλάι στον πλοίαρχο (!) που έδινε εντολές για να πλευρίσει το καράβι, και ο Μανώλας χαιρετούσε τους πιτσιρικάδες που τον χειροκροτούσαν!..Ανεπανάληπτες στιγμές!
• και μια προσωπική μαρτυρία
Θέλω να κλείσω το μνημόσυνο μου αυτό και την αναφορά μου στο Μανώλα με την εξής περίπτωση:
Ο πατέρας μου ,δικηγόρος του Ηρακλείου, χειριζόταν μια υπόθεση κάποιου εμπόρου ο οποίος είχε πτωχεύσει. Ο Μανώλας σύμφωνα με μαρτυρία του πατέρα μου, είχε πάρει αρκετά «αγώγια» από τον έμπορο αυτό και είχε κερδίσει αρκετά χρήματα. Όταν ο Μανώλας πληροφορήθηκε ότι ο πατέρας μου χειριζόταν την υπόθεση του, αφορούσε έξωση από το σπίτι του, ζήτησε αυτός να πληρώσει τα ενοίκια του «κυρ Λευτέρη», αλλά με δόσεις.
Ο πατέρας μου αιφνιδιασμένος και συγκινημένος απο την προσφορά του Μανώλα, του είπε «ας το κάνουμε μαζί μισά-μισά». Επουδενί όμως προσχωρούσε ο Μανώλας σε αυτό.
Όταν κάλεσαν τον ιδιοκτήτη, εάν θυμάμαι καλά το όνομα του (επίθετο) ήταν Παχιαδάκης, να του δώσουν τα χρήματα για να αποτραπεί η έξωση και ο πατέρας μου του είπε ότι τα πρώτα χρήματα ήταν του Μανώλα, ο Παχιαδάκης τόσο πολύ συγκινήθηκε που παραιτήθηκε από την διαδικασία της έξωσης και άφησε τον «κυρ Λευτέρη» χωρίς καταβολή μισθωμάτων περίπου ένα χρόνο ακόμη, μέχρι που ανάσανε ο άνθρωπος . Αυτός ήταν ο Μανώλας!
Γνωρίζω και άλλα περιστατικά αλλά δε χωράνε στο παρόν περίγραμμα.
• και ο Δήμος Ηρακλείου;
Εκείνο όμως που με θλίβει βαθύτατα είναι ότι τέτοιες προσωπικότητες, ο Δήμος Ηρακλείου, όφειλε να μην αφήσει να πεθάνουν στο περιθώριο, στην επαιτεία-στην διακονιά! Ο Μανώλας ήταν από τους μικρούς-μεγάλους ανθρώπους που μας δίδαξαν ότι η παιδεία και το αντικείμενο εργασίας, το «τι» περιβαλλόμεθα ως άνθρωποι, δεν μετράνε μπρος στην αξία της καρδιάς!..Στα αισθήματα του ανθρώπου!..
ΑΝΤΙ ΥΣΤΕΡΟΓΡΑΦΟΥ
Ο Μανώλας με το ήθος του παραδειγμάτισε τη νεολαία που τον έζησε, τα παιδιά που εκείνη την εποχή γεννήθηκαν και μεγάλωσαν εντός των τειχών του Ηρακλείου, όλων εμάς των Καστρινών, που καθημερινά τον βλέπαμε επι τω έργω της ημέρας.
Για το έργο της νύχτας, της διανομής τροφίμων και φαρμάκων λίγοι γνωρίζουν. Μεταξύ αυτών οι αείμνηστοι : πατέρας μου , ο αδερφός του πατέρα μου νομικός και γραμματέας του Αγίου Μηνά, ο φαρμακοποιός Χαλκιαδάκης και ο γιατρός Μπαλτζάκης.
Οι προαναφερόμενοι άνηκαν στην «τροφοδοσία» που «διευκόλυνε» το Μανώλα στο έργο της ιεραποστολής της νύχτας. Εκει για τους αναξιοπαθούντες των παραπηγμάτων της Βίγλας!..Και ο νοών νοείτω!
Αιωνία αυτών η μνήμη.
——————————————-
* Ο Πέτρος Μηλιαράκης δικηγορεί στα Ανώτατα Ακυρωτικά Δικαστήρια της Χώρας και στα Ευρωπαϊκά Δικαστήρια του Στρασβούργου και του Λουξεμβούργου (ECHR και GC – EU).
