Ο Άγιος Ανδρέας ο "Τρυποτηγανάς" που "αντρειεύει" το κρύο!

Την τελευταία ημέρα του Νοέμβρη, γιορτάζει ο Άγιος Ανδρέας ο "Τρυποτηγανάς" σύμφωνα με την κρητική παράδοση

Επίσης λέγεται ότι από του Αγίου Ανδρέα το κρύο... "αντρειεύει", αφού η επόμενη μέρα είναι η 1η του πρώτου χειμερινού μήνα, του Δεκέμβρη.

Σε πολλές περιοχές της Κρήτης, οι παλαιότεροι λένε τον Άγιο Ανδρέα "Τρυποτηγανά", καθώς αν δεν τιμούσαν οι πιστοί τη γιορτή του με τηγανίτες (ή και λουκουμάδες), αυτός τρυπούσε τα τηγάνια!

Μάλιστα, η τηγανιά πρέπει να γίνει με το πρώτο λάδι της χρονιάς, προκειμένου να τιμηθεί ο άγιος όπως του αρμόζει.

Όπως γράφει ο Νίκος Ψιλάκης στο εξαιρετικό βιβλίο του «Λαϊκές τελετουργίες στην Κρήτη» (εκδόσεις Καρμανωρ), «…Στα τέλη του μήνα, όμως, έπρεπε να έχουν αλεστεί οι πρώτες ελιές και να έχει φτάσει στο κάθε σπιτικό το καινούριο λάδι. Το τηγάνισμα κατά την ημέρα της γιορτής του Αγίου Ανδρέα (ή την παραμονή) έπρεπε να γίνει με λάδι από την καινούρια σοδειά. Η χρησιμοποίηση του καινούριου ελαιολάδου ενσωμάτωνε μια ιδιαίτερη τελετουργία. Συχνά έχυναν το λάδι στο τηγάνι σταυρωτά λέγοντας μιαν ευχή, όπως «καλοκατάλυτο» ή «και του χρόνου». Πιθανότατα πρόκειται για απήχηση των απαρχών, της συνήθειας να μοιράζονται οι πρώτοι καρποί της σοδειάς ή να προσφέρονται στους θεούς.