Δεν είναι ασύνηθες σε τούτη τη χώρα να διχαζόμαστε. Ακόμη συνηθέστερο είναι να χωριζόμαστε δίχως αποχρώντα λόγο. Τέλος, αποτελεί κανόνα η «λαϊκή βούληση» να διατυπώνεται μέσα από εξόχως παραπλανητικά ερωτήματα. Όλα τα ανωτέρω αποδείχθηκαν για άλλη μια φορά, με αφορμή την αχρείαστη κυβερνητική πρωτοβουλία για τη ρύθμιση του χώρου πέριξ του μνημείου του Άγνωστου Στρατιώτη («Προστασία της ακεραιότητας και της κατά προορισμό χρήσης του Μνημείου του Αγνώστου Στρατιώτη» τιτλοφορείται η σχετική κυβερνητική τροπολογία που ψηφίστηκε την περασμένη εβδομάδα).
Για ποιο λόγο αχρείαστη; Γιατί το ζήτημα δεν έχρηζε νομοθετικής ρύθμισης. Οι αρμοδιότητες για το συγκεκριμένο χώρο ήταν πάντοτε σαφείς. Δεν υπήρχε ζήτημα αλληλοεπικάλυψης. Το μνημείο – ως «μνημειακός χώρος» - υπάγονταν στην αρμοδιότητα του Υπουργείου Πολιτισμού, τα ζητήματα δημόσιας τάξης υπάγονταν στην αρμοδιότητα του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη (δηλαδή στην αστυνομία) και τα ζητήματα καθαριότητας, στο Δήμο Αθηναίων (όπως όλο το κέντρο της πόλης). Τι αλλάζει από άποψη αρμοδιοτήτων; Ότι τώρα θα πρέπει να καθαρίζουν το χώρο οι σκουπιδιάρες… του Πενταγώνου. Να πηγαίνουν φαντάροι να κάνουν … γόπιγκ και να καθαρίζουν το χώρο. Εικόνα που ουδόλως συνάδει με μια σύγχρονη ευρωπαϊκή δημοκρατία. Εάν πάλι το Υπουργείο Άμυνας αναθέσει ως υπεργολαβία τη συγκεκριμένη δραστηριότητα σε ιδιωτική εταιρία καθαρισμού γίνεται ακόμη πιο αντιληπτό το αχρείαστο της ρύθμισης.
Γιατί τέθηκαν παραπλανητικά ερωτήματα στην κοινή γνώμη; Γιατί η κυβερνητική πρωτοβουλία «διανθίστηκε» με τις αναμενόμενες «δημοσκοπήσεις». Οι οποίες έθεταν ένα ερώτημα που η συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών θα απαντούσε ούτως ή άλλως θετικά. Δεν μπορώ να φανταστώ νουνεχή πολίτη που να μην επιζητεί την ακεραιότητα ενός μνημείου και την καθαριότητα του χώρου. Το ζήτημα είναι πως επιτυγχάνεται αυτή. Και προφανώς ουδείς ρώτησε την κοινή γνώμη εάν επιθυμεί την παραβίαση του Συντάγματος για μια υποτιθέμενη «καθαριότητα» του χώρου.
Γιατί παραβιάζεται το Σύνταγμα; Γιατί η ψηφισθείσα τροπολογία είναι προδήλως αντισυνταγματική και ανεφάρμοστη. Αντισυνταγματική γιατί ο θεμελιώδης νόμος του κράτους θεωρεί αναφαίρετο δικαίωμα των πολιτών να συναθροίζονται «ησύχως και αόπλως» (άρθρο 11 – δικαίωμα του συνέρχεσθαι). Τι λέει, όμως, η περιλάλητη (ν)τροπολογία; Ότι «απαγορεύεται από την έναρξη ισχύος της, η πραγματοποίηση οποιασδήποτε δημόσιας υπαίθριας συνάθροισης υπό την έννοια της περ. 1του άρθρου 2 του ν. 4703/2020, συμπεριλαμβανομένων και της αυθόρμητης και της έκτακτης υπαίθριας δημόσιας συνάθροισης υπό την έννοια των περ. 4 και 5 του ανωτέρω άρθρου 2.Όσοι παραβιάζουν την παρ. Ι τιμωρούνται με φυλάκιση μέχρι ενός (1) έτους ή με χρηματική Ποινή, εφόσον δεν τιμωρούνται βαρύτερα από άλλη διάταξη».
«Γκρίζες ζώνες» στο δημόσιο χώρο δεν επιτρέπει το Σύνταγμα. Δεν μπορεί να υπάρχουν δημόσιοι χώροι όπου δεν μπορούν να συγκεντρώνονται οι πολίτες. Ακόμη περισσότερο δεν μπορεί η εκτελεστική εξουσία να ορίσει που θα διαδηλώνουν και που όχι. Και στο βαθμό που το μνημείο γειτνιάζει με το κοινοβούλιο δεν μπορεί να δημιουργείται μια απροσπέλαστη «υγειονομική ζώνη» υπό την πρόφαση της ακεραιότητας ενός μνημείου που ουδείς διακινδύνευσε.
Γιατί, τέλος, θεωρούμε ανεφάρμοστη αυτή τη διάταξη; Γιατί απλούστατα κανένας κατασταλτικός μηχανισμός δεν μπορεί να εφαρμόσει έναν παράλογο νόμο (άλλωστε δεν νομιμοποιείται να το πράξει από τη στιγμή που πρωτίστως οφείλει υπακοή στο Σύνταγμα). Φανταστείτε δεκάδες χιλιάδες διαδηλωτές να συναθροίζονται στο μνημείο στην επόμενη συλλογική εκδήλωση. Ποιους θα συλλάβεις και ποιους θα καταδικάσεις;
