Κόλπα με την κοπανίδα, μου ’κανες όταν σε είδα…
Μια φωτογραφία που μας γυρίζει πίσω στην εποχή που τα... πλυντήρια ήταν τα χέρια των γυναικών και απορρυπαντικά ήταν το πράσινο ή το άσπρο σαπούνι...
«Σπίτι πλένει η eskimo», τελάλιζε η ελληνική τηλεόραση που τότε έκανε τα πρώτα της βήματα, ενώ στα διαφημιστικά σποτάκια κυριαρχούσε το «Nobel ’70 electronic», με πρωταγωνίστρια τη… «Θεία Όλγα», που ήξερε τα πάντα περί το πλύσιμο των ρούχων!
Όμως, δεν αφορούσαν τη φτωχολογιά όλα τούτα τα… δελεαστικά σποτάκια… γιατί, πρώτιστο ζητούμενο, παρέμενε η εξεύρεση του επιούσιου! Βρισκόμαστε στα μέσα της δεκαετίας του ’70 όταν, άνδρες και γυναίκες όλων των ηλικιών, οι νέοι και τα παιδιά, μαζευόμασταν στα καφενεία για να δούμε τον «Παράξενο Ταξιδιώτη», τους «Εμπόρους των Εθνών» και το «Ο Χριστός ξανασταυρώνεται»…
Ήταν η καταραμένη εκείνη εποχή που, ελέω χούντας, γιγαντώθηκε το κύμα αστυφιλίας και η ταυτόχρονη ερήμωση της ελληνικής επαρχίας. Ήταν η περίοδος, που πέθαναν οι γραφικές γειτονιές των πόλεων, προκειμένου να ανεγερθούν θηριώδεις πολυκατοικίες-κλουβιά για να στεγάσουν τους παρεπιδημούντες.
Τι κι αν, ωρύονταν στα τηλεοπτικά σποτάκια «η θεία Όλγα»; Οι εναπομείναντες άνθρωποι της ελληνικής επαρχίας συνέχιζαν να πλένονται στη σκάφη, ενώ τα ρούχα τους τα έπλεναν στα τρεχούμενα νερά των ποταμών! Το μοναδικό διαθέσιμο απορρυπαντικό ήταν το πράσινο ή το άσπρο σαπούνι (άντε και λίγο βιονόλ!)…
Τα ρούχα πλένονταν στο χέρι, ενώ η πλύστρα και το κόπανο (ή κοπανίδα) είχαν την τιμητική τους.
Όλα τα παραπάνω ήρθε να μας θυμίσει μια πανέμορφη φωτογραφία, που μοιράστηκε μαζί μας ο καλός μας φίλος Μπάμπης Κοντονασάκης.
Εκεί, στα μέσα της δεκαετίας του ’70 μια ωραία γυναικοπαρέα από την γραφική γειτονιά «Σωρός» της Άνω Βιάννου, συνευρέθηκαν στο ποτάμι για να κάμουν την απαραίτητη μπουγάδα τους. Να υπενθυμίσουμε ότι το νερό από τις πηγές της «Μάνας», των Πελεκίδων και του Γαμπριγιέλε κατέρχονταν διά μεγάλου υδαταύλακα και, αφού έδινε κίνηση στους αλευρόμυλους του Στυλιανάκη, των Δασκαλάκηδων, του Μπατζακομανώλη, του Αποστόλη Κολιοραδάκη και στων Καρπάθηδων, ακολούθως οδηγούνταν για την άρδευση των πανέμορφων περιοβολιών του Κάτω Μύλου, του Αυγού και των άλλων, των πλησίον της Κωμόπολης περιοχών.
Στα σημεία που ο υδαταύλακας ήταν ξεσκέπαστος προσφέρονταν για τη μπουγάδα των γυναικών. Ένα τέτοιο-ιδανικό σημείο- ήταν στο ίσιωμα κάτω από το γιγάντιο «Χαράκι του Λιβανού». Εκεί, που η ορμή του νερού ήταν συνεργάσιμη, υπήρχαν έξη ή επτά θέσεις όπου τοποθετούνταν οι ξύλινες πλύστρες. Ένα άλλο σημείο ήταν στις αποθήκες των δύο μεγαλομπακάλικων του Σωρού, του Πολύβιου Λουλάκη και του Γιάννη Παπαδομαρκάκη. Αψευδής μάρτυρας η παρατιθέμενη φωτογραφία. Μαγικό, πράγματι, το φωτογραφικό «κλικ», που διέσωσε αυτό το καταπληκτικό σκηνικό με τις τέσσερεις γυναίκες να κάνουν την οικογενειακή τους μπουγάδα!
Πρώτη από αριστερά η Ευπραξία Χαλκιαδάκη σύζυγος Ιωάννου Κοντονασάκη και δίπλα της η +Ειρήνη Γουρνιεζάκη, σύζυγος Μανώλη Κοντονασάκη. Παραδίπλα η +Βασιλεία Σταυρακάκη σύζυγος Νικολάου Παπαματθαιάκη και δίπλα της, η κόρη της Ελένη. Την όμορφη συντροφιά συμπληρώνει ο 6χρονος τότε Χαραλάμπης Κοντονασάκης, τον οποίο θερμά ευχαριστούμε για το φωτογραφικό του δώρο.
Μανώλης Σπανάκης