Η Εκκλησία των Τριών Ιεραρχών και του Προφήτη Ηλία στη Μέση

Ο οικισμός της Μέσης του Δήμου Βιάννου ανέκαθεν ανήκε στην κοινότητα Κάτω Βιάννου και επίσημα προσαρτήστηκε σε αυτήν στις 16-10-1940 με ΦΕΚ που δημοσιεύτηκε μετά την κατοχή λόγω του πολέμου.

Παλαιότερα στην είσοδο του χωριού υπήρχε εκκλησία αφιερωμένη στον Προφήτη Ηλία και η οποία καταστράφηκε από τους Τούρκους μετά την επανάσταση του 1866-69 μαζί με την εκκλησία του Αγίου Σπυρίδωνα στη θέση Κεκιανά.

Αργότερα, τη δεκαετία του 1980 ο ιερέας Μιχαήλ Δουλγεράκης πρωτοστάτησε και με τη βοήθεια των κατοίκων κτίστηκε νέα εκκλησία με δυο κλίτη στην ίδια θέση αλλά λίγο πιο ψηλά, στην είσοδο του οικισμού. Ένα αφιερωμένο στους Τρείς Ιεράρχες που γιορτάζει στις 30 Ιανουαρίου και ένα αφιερωμένο στον προφήτη Ηλία που γιορτάζει στις 20 Ιουλίου.

Το κλίτος στον Προφήτη Ηλία κτίστηκε επειδή στην ίδια θέση και λίγο νοτιότερα υπήρχε παλιά η ομώνυμη εκκλησία. Το δεύτερο κλίτος αφιερώθηκε, με πρόταση του π. Μιχάλη, στους τρείς Ιεράρχες επειδή αφ ενός μεν δεν υπήρχε άλλη ομώνυμη εκκλησία στην ευρύτερη περιοχή της Δυτικής Βιάννου, αφ ετέρου για να εορτάζει την εποχή που οι Λασηθιώτες βρισκόταν στην περιοχή για να μαζέψουν τις ελιές τους και να ξεχειμωνιάσουν.

Θεμελιώθηκε από τον τότε μητροπολίτη Πέτρας κ. Νεκτάριο και εγκαινιάστηκε από τον νέο μητροπολίτη Αρκαλοχωρίου, Καστελλίου και Βιάννου κ. Ανδρέα Νανάκη.

Ανάδοχος του ναού ήταν ο Ψαρολογάκης Νικόλαος από τον Χόνδρο και η Ζαμπετάκη Πηνελόπη από τον οικισμό της Μέσης.

Εργολάβος για το κτίσιμο της εκκλησίας ανέλαβε ο Ζαμπετάκης Ιωάννης ενώ όλοι οι κάτοικοι της Μέσης αλλά και επαγγελματίες της ευρύτερης περιοχής πρόσφεραν εργασία, και δωρεές υλικών.

Σύμφωνα με πληροφορίες υπήρχε και άλλη εκκλησία στη Μέση, στο κέντρο του σημερινού χωριού αφιερωμένη στην Μεταμόρφωση του Σωτήρος. Καταστράφηκε και αυτή από τους Τούρκους και σήμερα φαίνονται μόνο οι βάσεις από τους τοίχους. Οι γεροντότεροι θυμούνται στη θέση αυτή, μικρό πέτρινο εκκλησάκι με ένα μικρό εικόνισμα μέσα.

Κάθε χρόνο γίνεται αξιόλογο πανηγύρι με αρκετούς πιστούς από τον οικισμό, την Κάτω Βιάννο και τα χωριά της ευρύτερης περιοχής.