Η Βιάννος την περίοδο που εκτυλίχθηκε η Μάχης τη Κρήτης ήταν μακριά από το πεδίο των μαχών
Είχε όμως καταρτιστεί εθελοντικό σώμα από 150 πολίτες με πεπειραμένους υπαξιωματικούς που θα έπαιρνε οπλισμό από το Φρουραρχείο. Όταν η επιτροπή πήγε να παραλάβει τον οπλισμό από το Ηράκλειο, τη βρήκε εκεί ο βομβαρδισμός της πόλης και η πτώση των Γερμανών αλεξιπτωτιστών, οπότε δεν κατάφερε να πάρει οπλισμό. Αρκετοί Βιαννίτες πολέμησαν με όπλα που τους παραχωρήθηκαν (γκράδες), εθελοντικά αλλά πειθαρχημένα. Σύμφωνα με τον Γιάννη Μουρέλο, ανάμεσα τους ήταν ο Σπυρ. Ι. Αγαπάκης, ο Μεγακλής Γ. Αγαπάκης κ.α.
Τις ημέρες της Μάχης της Κρήτης, υπηρετούσαν στο Τάγμα Εμπέδου Ηρακλείου οι Βιαννίτες αξιωματικοί, Μύρων Κονδυλάκης (λοχαγός υπασπιστής του Εμπέδου), Δημήτρης Μανουσάκης (Λοχαγός του Ανακριτικού Γραφείου), Ιδομενέας Γελασάκης (Ανθ/γος συνοδός των εκάστοτε αποστολών στο Αλβανικό Μέτωπο) και ο οργανωτής της αεράμυνας στην Επαρχία Βιάννου, Γεώργιος Στρατάκης (εφ. υπ/γος) και Μανώλης Χαμηλάκης από τη Σύμη.
Σύμφωνα με τα "Βιαννίτικα Νέα" (φ. Μαΐου 1990) όλοι οι παραπάνω πολέμησαν γενναία, ενώ ο μοίραρχος Σπύρος Χλειουνάκης και ο έφεδρος Υπ/γος Γιώργος Στρατάκης τραυματίστηκαν. Επίσης πολέμησαν ο έφεδρος ανθ/γος Κωνσταντίνος Φωτ. Δουλγεράκης από την Κάτω Βιάννο με τη διμοιρία του και ο Ιωάννης Γουναλάκης. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι νέοι τότε, Ευάγγελος Ηγουμενίδης και Νικόλαος Μανουσάκης(Σύμη), βοηθούσαν στις χειρουργικές επεμβάσεις στο Πανάνειο Νοσκομείο.
Η Βομβαρδισμοί και ο 1ος θάνατος στη Βιάννο
Οι σκηνές κόλασης που προκαλούσαν οι βομβαρδισμοί και οι πυροβολισμοί των Στούκας με τον φριχτό ήχο τους, δεν εκτυλίχθηκαν μόνο στην πόλη του Ηρακλείου. Ακόμη και σε περιοχές της ενδοχώρας, όπως το Αρκαλοχώρι, το Καστέλλι και φυσικά η Βιάννος, δεν εξαιρέθηκαν από τις επιθέσεις από αέρος. Ιστορικά μάλιστα τα αεροπλάνα αυτά διακρίθηκαν κυρίως στη Μάχη της Κρήτης αλλά και της Μάλτας.
Εκείνες τις ημέρες καταγράφηκε και ο πρώτος, φριχτός θάνατος στην περιοχή, αφού τα βομβαρδιστικά σκότωσαν στην Άνω Βιάννο μια έγκυο γυναίκα μαζί με το παιδί της, την Πολύμνια Αθουσάκη. Επίσης καταγράφηκαν καταστροφές σε ιστορικούς νερόμυλους, σπίτια και αιωνόβια δέντρα.
Στη Μάχη της Κρήτης σκοτώθηκαν επίσης οι στρατιώτες Μιχαήλ Κυριακάκης, Νικόλαος Κοντονασάκης και Χριστόφορος Πετράκης. Στις επιχειρήσεις του Ηρακλείου σκοτώθηκαν οι Εμμανούηλ Νεραντζάκης (Καπαρός), Γεώργιος Σπυρομαθιουδάκης (Κούζας) και Χριστόφορος Θεοδοσάκης. Ακόμη, οδηγήθηκαν στη Σερβία όπου εκτελέστηκαν οι Γιάννης Τρουλάκης (γεωργός) και Χαράλαμπος Ραπτάκης (Ίλαρχος).
