Γιορτάζει σήμερα η εκκλησία στη Λυγιά Αγίου Βασιλείου Βιάννου που είναι αφιερωμένη στο Γενέθλιο της Παναγίας.
Η Ιστορία της εκκλησίας.
Στην τοποθεσία Λυγιά του Αγίου Βασιλείου, δίπλα από το φαράγγι της Άρβης και πάνω από την βραχώδη Πλευρά βρίσκεται η εκκλησία της Γέννησης της Παναγίας. Ανήκει στην ενορία Αγίου Βασιλείου Βιάννου και γιορτάζει στις 8 Σεπτεμβρίου κάθε χρόνο.
Η Εκκλησία κτίστηκε τα τελευταία χρόνια της Τουρκοκρατίας από τους μετοχάρηδες της περιοχής. Ανάμεσα σε αυτούς ήταν και αρκετοί Κρεββατιανοί όπως οι Αγγελάκηδες και Ζωάκηδες του Κρεββατά (ο Ηλίας Αγγελάκης, πατέρας του Κολύμπαρου). Στην αρχή ξεκίνησαν εκκλησία του Προφήτη Ηλία ακριβώς απο κάτω στο γκρεμό. Ο τότε Δεσπότης της περιοχής δεν συμφωνούσε και οι εργασίες σταμάτησαν. Αργότερα οι Χατζάκηδες και οι Ζωάκηδες ξεκίνησαν να κτίσουν την εκκλησία του Αγίου Τίτου αλλά σταμάτησαν πάλι έπειτα από παρέμβαση του Δεσπότη. Μετά που άλλαξε ο Δεσπότης έκτισαν την εκκλησία της Παναγίας όπως είναι σήμερα.
Τον κέδρο στην αυλή, τον φύτεψε ο Νικόλαος Αγγελάκης (Κολύμπαρος). Την καμπάνα (κομμάτι βόμβας του 2ου Παγκοσμίου πολέμου) την τοποθέτησε ο οπλουργός Μιχάλης Ζωάκης (ο τυφλός) απο τον Κρεββατά στη μνήμη του γυιού του που εκτελέστηκε στην περιοχή.
Με ένα μονοπάτι επικοινωνούσε με την Μονή του Αγίου Αντωνίου που είναι κοντά και από εκεί με την Άρβη. Πολύ συχνά ερχόταν μοναχοί της Μονής και λειτουργούσαν η τελούσαν μυστήρια.
Στην αυλή της Εκκλησίας αλλά και στα γύρω χωράφια, εκτέλεσαν οι Γερμανοί στις 14-9-1943 όσους βρήκαν εδώ συνολικά 17 άτομα ανάμεσα τους και πολλά παιδιά και γυναίκες. Τα τρία μικρά παιδιά του Βερβελάκη αφού τα βασάνισαν για να μαρτυρήσουν που βρισκόταν οι γονείς τους, τα έσφαξαν με την ξιφολόγχη στο μετόχι τους, που τα βρήκαν. Άφησαν και 3 τραυματίες που τους θεώρησαν νεκρούς ενώ 4 διασώθηκαν. Τους περισσότερους τους έστηναν στην άκρη της αυλής, τους πυροβολούσαν και έπεφταν κάτω στα βράχια. Στη συνέχεια έκαψαν τις εικόνες, βεβήλωσαν τα ιερά σκεύη και χρησιμοποίησαν την Εκκλησία στάβλο θεωρώντας τη τόπο συγκέντρωσης ανταρτών.
Μετά την κατοχή επισκευάστηκε η Εκκλησία, τοποθετήθηκαν νέες εικόνες, πολύ ωραίο τέμπλο και ιερά σκεύη.
Με πρωτοβουλία του Ελευθερίου Διακάκη προέδρου του Συλλόγου Βιαννιτών Ηρακλείου, των πολιτιστικών Συλλόγων Αγίου Βασιλείου, Κεφαλοβρυσίου και Πεύκου και πολλών κατοίκων τοποθετήθηκε το 1998 αναμνηστική πλάκα των εκτελεσθέντων δίπλα από την αυλή της Εκκλησίας.
Την ημέρα της εορτής κάθε χρόνο γίνεται τρισάγιο στη μνήμη των εκτελεσθέντων από τους Γερμανούς σε όλη την περιοχή. Μαζεύεται πολύς κόσμος ενώ η Ενορία Αγίου Βασιλείου, οι πολιτιστικοί Σύλλογοι των χωριών που είχαν νεκρούς κατοίκους, το Πνευματικό Κέντρο Βιάννου και οι συγγενείς των εκτελεσθέντων προσφέρουν κόλλυβα στη μνήμη τους.
