Θέμα της έκθεσης «Οι θηριωδίες της ναζιστικής Γερμανίας στην Κρήτη»
Αυλαία στις μαραθώνιες εκδηλώσεις για τα 80 χρόνια από το Ολοκαύτωμα της Βιάννου και των χωριών της Δυτικής Ιεράπετρας, με την εξαιρετική προβολή του πολύτιμου αρχειακού υλικού που περιλαμβάνεται στην περίφημη Έκθεση της Κεντρικής Επιτροπής Διαπιστώσεως Ωμοτήτων στη Μεγαλόνησο, που φέρει τις υπογραφές των Νίκου Καζαντζάκη, Ιωάννη Καλιτσουνάκη, Ιωάννη Κακριδή και αποτυπώθηκε φωτογραφικά από τον Κωνσταντίνο Κουτουλάκη.
Η έκθεση που φιλοξενείται στον προθάλαμο του κηποθέατρου «Μάνος Χατζιδάκις» οργανώθηκε από την Ένωση Θυμάτων Ολοκαυτώματος Δήμου Βιάννου με συνδιοργανωτές την Περιφέρεια Κρήτης, τους Δήμους Βιάννου, Ηρακλείου, Μαλεβιζίου και την ΕΛΜΕ Ν. Ηρακλείου και τελούσε υπό την αιγίδα του Εθνικού Συμβουλίου Διεκδίκησης των Οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα.
Σύντομο χαιρετισμό απηύθυναν ο Αντιπεριφερειάρχης κ. Κώστας Φασουλάκης, ο Δήμαρχος Ηρακλείου κ. Βασίλης Λαμπρινός, η Πρόεδρος της ΕΛΜΕ Ν. Ηρακλείου κ. Αρετή Σπαχή ενώ σύντομες παρεμβάσεις έκαναν η Πρόεδρος Θυμάτων Δαμάστας κ. Πόπη Λιαδάκη, ο κ. Στέλιος Μπραμπαγαδάκης και ο κ. Βασίλης Παπαδόπουλος.
Ομιλητές στην εκδήλωση ήταν ο κ. Γιώργος Τζωράκης, Δρ. Αρχαιολόγος - Ιστορικός, επιμελητής του φωτογραφικού αρχείου Κουτουλάκη, ο κ. Γιώργος Καλογεράκης, Διδάκτωρ Ιστορίας Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και ο κ. Αριστομένης Ι. Συγγελάκης, Πανεπιστημιακός, Συγγραμματέας του Εθνικού Συμβουλίου Διεκδίκησης των Οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα.
Το «παρών» έδωσαν ο εκπρόσωπος του Αρχιεπισκόπου Κρήτης-Αρχιμανδρίτης Κορνήλιος Αθανασάκης, ο Πρόεδρος του Περιφερειακού Συμβουλίου κ. Βαγγέλης Ζάχαρης, ο Δήμαρχος Βιάννου κ. Μηνάς Σταυρακάκης, οι Αντιδήμαρχοι Ηρακλείου κ. Ρένα Παπαδάκη-Σκαλίδη και η κ. Στέλλα Αρχοντάκη-Καλογεράκη, ο Αντιδήμαρχος Δήμου Μαλεβιζίου κ. Γρηγόρης Περισυνάκης, ο δημοτικός σύμβουλος Ηρακλείου κ. Πέτρος Ινιωτάκης, ο Πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Ηρακλείου κ. Νίκος Λογοθέτης, ο Πρόεδρος και ο Γραμματέας του Εργατικού Κέντρου κ.κ. Στέλιος Βοριάς και Νεκτάριος Μωϋσάκης και ο πρώην Νομάρχης Ηρακλείου κ. Δημήτρης Σαρρής.
Η σεμνή εκδήλωση έκλεισε με την κ. Λίλυ Δάκα στο πιάνο και τους απόφοιτους του Μουσικού Σχολείου Ηρακλείου Κωνσταντίνο Μπουτσόλη (κλαρινέτο) και Λευτέρη Μπουτσόλη (κοντραμπάσο).
Η Διάσωση ενός Ιστορικού Αρχείου
Στις 17-6-1945 η κυβέρνηση Βούλγαρη, συνέστησε την «Κεντρική Επιτροπή Διαπιστώσεως Ωμοτήτων εν Κρήτη» αποτελούμενη από τους Νίκο Καζαντζάκη, Ιωάννη Καλιτσουνάκη, Ιωάννη Κακριδή και Κωνσταντίνο Κουτουλάκη, προς διαπίστωση των ναζιστικών εγκλημάτων στην Κρήτη. Μετά από επίπονη περιοδεία (29 Ιουνίου - 6 Αυγούστου 1945), η Επιτροπή συνέταξε εμπεριστατωμένη Έκθεση, την οποία παρέδωσε στο Υπουργείο Εξωτερικών ως έγκυρο ντοκουμέντο και στοιχείο ενίσχυσης των ελληνικών αξιώσεων αποζημίωσης ενόψει της Διασυμμαχικής Διάσκεψης των Παρισίων για τις Επανορθώσεις (Νοέμβριος 1945 - Ιανουάριος 1946). Ανάλογες εκθέσεις συντάχθηκαν και για άλλους μαρτυρικούς τόπους της Ελλάδας.
Το πολύτιμο αυτό τεκμήριο «χάθηκε» από τις υπηρεσίες του ελληνικού κράτους. Ευτυχώς ο Νίκος Καζαντζάκης είχε παραδώσει για διατύπωση παρατηρήσεων ένα αντίγραφό του στον Κρητικό λόγιο και αδελφικό του φίλο Παντελή Πρεβελάκη, ο οποίος, πολύ αργότερα, το παρέδωσε στο Ιστορικό Μουσείο Ηρακλείου για να αποτελέσει μέρος του αρχείου Καζαντζάκη. Έτσι διασώθηκε το ιστορικό αυτό κείμενο και το 1983 δημοσιεύθηκε από τον Δήμο Ηρακλείου μαζί με περιορισμένο φωτογραφικό υλικό από το αρχείο του Κώστα Κουτουλάκη.
Τμήμα του φωτογραφικού αρχείου Κουτουλάκη βρέθηκε στην κατοχή του αείμνηστου δημοσιογράφου Μανόλη Δουλγεράκη, το οποίο, μαζί με την πλούσια βιβλιοθήκη του, δωρίθηκε το 2014 από την οικογένεια Δουλγεράκη στο Δήμο Μαλεβιζίου.
Στην Έκθεση παρουσιάζονται μέρος του φωτογραφικού αυτού υλικού και αποσπάσματα από το παραπάνω ιστορικό κείμενο, που αποτυπώνουν το «απάνθρωπο» των πράξεων: τα καμένα χωριά, τους βομβαρδισμένους τόπους, τις ομαδικές εκτελέσεις αμάχων, τις μαυροφορεμένες γυναίκες, τα ρακένδυτα παιδιά, τα απελπισμένα μάτια….
Τα παραπάνω ανεκτίμητα ιστορικά ντοκουμέντα παρουσιάζονται στο κοινό του Ηρακλείου με την ευκαιρία της 80ης επετείου του Ολοκαυτώματος των χωριών της Βιάννου και της Δ. Ιεράπετρας, ως τιμή στους νεκρούς, ως όπλο απέναντι στη λήθη, ως εργαλείο μάθησης των νέων, ως ηχηρό μήνυμα κατά του φασισμού, ως ώθηση στον ιερό αγώνα διεκδίκησης των γερμανικών αποζημιώσεων και επανορθώσεων.
Την επιμέλεια της έκθεσης είχαν η κ. Στέλλα Νησιώτη και η κ. Δέσποινα Συγγελάκη.
Η έκθεση θα είναι ανοιχτή για το κοινό από 9:00 π.μ. έως 13:00 και 18:00 έως 21:00 και θα διαρκέσει μέχρι και την 30η Σεπτεμβρίου.
Κατά γενική ομολογία πάντως, οι φετινές πολυήμερες εκδηλώσεις για την επέτειο των 80 χρόνων από το Ολοκαύτωμα της Βιάννου και των χωριών της Δυτικής Ιεράπετρας, ήταν υψηλού επιπέδου και αξίζει κάθε έπαινος στους διοργανωτές, στην Ένωση Θυμάτων Ολοκαυτώματος και ιδιαίτερα στον ακούραστο Πρόεδρό της κ. Αριστομένη Α. Συγγελάκη, όπως και στον Συγγραμματέα του Εθνικού Συμβουλίου Διεκδίκησης Γερμανικών Οφειλών κ. Αριστομένη Ι. Συγγελάκη.
