Για πολλούς θεωρείται "πολυτέλεια" η πολυσυζητημένη μετάβαση στην ψηφιακή εποχή. Για άλλους είναι ένα απαραίτητο εργαλείο, εάν θέλουμε να μιλάμε για μία τουριστική και οικιστική ανάπτυξη τα επόμενα χρόνια στον Δήμο Βιάννου.
Το σίγουρο είναι ότι υπάρχει ανάγκη. Και μάλιστα μεγάλη. Υπάρχει βέβαια και άγνοια του πληθυσμού, κυρίως σε έναν Δήμο όπως ο Δήμος Βιάννου όπου, σε μεγάλο βαθμό, οι πολίτες είναι ηλικιωμένοι.
Τα στοιχεία, πάντως που έδωσε στη δημοσιότητα το Παρατηρητήριο Περιφερειακών Πολιτικών για την «Ψηφιακή Διακυβέρνηση στην Τοπική Αυτοδιοίκηση – Μελέτη των δικτυακών τόπων των Δήμων της Ελλάδας» μετά από μελέτη που πραγματοποίησε σε συνεργασία με το ΕΛΙΑΜΕΠ και την ερευνητική ομάδα του Καθηγητή Ψηφιακής Διακυβέρνησης στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου Γιάννη Χαραλαμπίδη, είναι χαρακτηριστικά.
Η έρευνα η οποία διεξήχθη, κατά την περίοδοΦεβρουαρίου – Ιουνίου 2022, αφορά στο σύνολο των ιστοτόπων των 332 δήμων της χώρας, οι οποίοι, σήμερα, παρέχουν με βάση τις αρμοδιότητές τους, με ψηφιακά μέσα προς τον πολίτη, συνολικά 552 καταγεγραμμένες υπηρεσίες.
Επισημαίνεται ότι σήμερα οι δήμοι δεν διαθέτουν τυποποιημένο μητρώο των υπηρεσιών που παρέχονται στους πολίτες, έργο που προβλέπεται μέσω της υλοποίησης του ψηφιακού έργου ΔΙΑΥΛΟΣ.
Οι μικροί Δήμοι
Ωστόσο, η στήριξη από την Πολιτεία, για την ανάπτυξη τέτοιων δράσεων και την πολυσυζητημένη μετάβαση στην ψηφιακή εποχή, στην πράξη, είναι απαραίτητη. Ιδιίως για μικρούς Δήμους όπως ο Δήμος Βιάννου.
Σύμφωνα με τον Δήμαρχο, Μηνά Σταυρακάκη, υπάρχει αίτημα του Δήμου για χρηματοδότηση μέσω Προγράμματος για την αναβάθμιση των παρεχόμενων υπηρεσιών με κονδύλι ύψους 220.000 ευρώ. Ένα ποσό που θα μπορούσε να δώσει λύσεις.
Βάσει, λοιπόν, της έρευνας:
Στην κατηγορία των Μητροπολιτικών Δήμων (47 δήμοι των πολεοδομικών συγκροτημάτων της Αθήνας, της Θεσσαλονίκης και του Πειραιά) ο μέσος όρος προσφερόμενων υπηρεσιών είναι 59,3 ανά δήμο
Στην κατηγορία των Μεγάλων Ηπειρωτικών Δήμων (91 δήμοι με πληθυσμό άνω των 25.000 κατοίκων και πρωτεύουσες νομών) ο μέσος όρος παρεχόμενων υπηρεσιών είναι 41,8 ανά δήμο
Για την κατηγορία των Μεσαίων Ηπειρωτικών Δήμων (96 δήμοι με πληθυσμό άνω των 10.000 και έως 25.000 κατοίκων) ο μέσος όρος των προσφερόμενων υπηρεσιών είναι 29,2 ανά δήμο
Στην κατηγορία Μικρών Ηπειρωτικών Δήμων (36 δήμοι με πληθυσμό κάτω των 10.000 κατοίκων) ο μέσος όρος των προσφερόμενων υπηρεσιών είναι 14,3 ανά δήμο
Στην κατηγορία των Μεγάλων Νησιωτικών Δήμων (27 νησιωτικοί δήμοι με πληθυσμό άνω των 3.500 κατοίκων) ο μέσος όρος των προσφερόμενων υπηρεσιών είναι 17,6 ανά δήμο
Στην κατηγορία των Μικρών Νησιωτικών Δήμων (35 οι νησιωτικοί δήμοι, με πληθυσμό έως 3.500 κατοίκους) ο μέσος όρος των προσφερόμενων υπηρεσιών 13,6 ανά δήμο
Από το σύνολο (552) των παρεχόμενων υπηρεσιών στους 332 δήμους της χώρας μόνο το 1,2% είναι πλήρως αυτοματοποιημένες. Από αυτές που παρέχονται, οι περισσότερες αφορούν τις κεντρικά παρεχόμενες υπηρεσίες, δηλαδή παρέχονται μέσω του gov.gr, όπως είναι οι υπηρεσίες Δημοτολογίου ή Ληξιαρχείου
Ο Δήμος Αθηναίων παρέχει τις περισσότερες σε απόλυτο αριθμό υπηρεσίες (166) και ταυτόχρονα -σε σχέση με το σύνολο των 552 υπηρεσιών- εμφανίζει το μεγαλύτερο ποσοστό ολοκληρωμένων ψηφιακών υπηρεσιών. Στην σχετική λίστα με τις περισσότερες υψηλού επιπέδου υπηρεσίες που προσφέρονται στους πολίτες, εμφανίζονται και οι Δήμοι Ηρακλείου και Μυλοποτάμου
Ως γενική παρατήρηση καταγράφεται ότι όσο ο πληθυσμός των δήμων μειώνεται, μειώνεται παράλληλα και το πλήθος των προσφερόμενων ηλεκτρονικών υπηρεσιών προς τους πολίτες. Ωστόσο στην έρευνα εμφανίζονται πολλοί δήμοι που παρέχουν πολλές υπηρεσίες σε χαμηλό επίπεδο αυτοματοποίησης, ή πολύ λίγες υπηρεσίες σε υψηλό επίπεδο. Η διαφοροποίηση στο πλήθος έχει μεγάλο εύρος και δεν αφορά συγκεκριμένη κατηγορία δήμων, αλλά εκτείνεται σε όλες τις κατηγορίες δήμων ασχέτως μεγέθους ή τοποθεσίας
Οι 25 δήμοι της χώρας, που προσφέρουν στους πολίτες τους τις περισσότερες υψηλού επιπέδου υπηρεσίες είναι:
Δήμοι και μέσα κοινωνικής δικτύωσης
Περίπου δύο στους τρεις δήμοι, συγκεκριμένα 219 από τους 332 (ποσοστό 66%) προσφέρουν αυτή την δυνατότητα στους πολίτες. Η απλή ύπαρξη των λογαριασμών κοινωνικών δικτύων αποτελεί θετικό στοιχείο, ωστόσο δεν υπάρχει καμία κατεύθυνση ή οδηγία για τη χρήση των Κοινωνικών Δικτύων από δημόσιους φορείς (όπως συμβαίνει σε ΕΕ, Αγγλία, Αυστραλία κλπ.). Αναλύοντας τα στοιχεία σύμφωνα με τις κατηγορίες Κλεισθένη, παρατηρείται ότι το ποσοστό προσφοράς των καναλιών επικοινωνίας αυτών είναι υψηλό για όλες τις κατηγορίες δήμων. Ιδιαίτερα στην κατηγορία των Μητροπολιτικών δήμων το ποσοστό αγγίζει το 80%.
Ίση πρόσβαση και παροχή διευκολύνσεων
Ένα σημαντικό ποσοστό των συμπολιτών μας αντιμετωπίζει δυσκολίες στην πρόσβαση και στη χρήση του διαδικτύου.
Ωστόσο, από το σύνολο των 332 δήμων, μόνο 117 δήμοι παρέχουν διευκολύνσεις πρόσβασης, δηλαδή περίπου 1 στους 3 δήμους. Τα αποτελέσματα είναι ακόμα χειρότερα αν εξετάσουμε ξεχωριστά κάθε κατηγορία Κλεισθένη, όταν πρόκειται για τις κατηγορίες πέραν των Μητροπολιτικών Κέντρων. Ικανοποιητική είναι μόνο η κατηγορία 1 (δήμοι μητροπολιτικών κέντρων) με 63,8 % των δήμων που παρέχουν διευκολύνσεις.
Πρόκειται για την μοναδική κατηγορία, η οποία ξεπερνά το 50% αφού όλες οι υπόλοιπες υπολείπονται και μάλιστα η κατηγορία των Μικρών Νησιωτικών Δήμων παρέχει προσβασιμότητα σε ποσοστό μόλις 11,43%.
Είναι υποχρέωση των δήμων να δημιουργούν ιστοτόπους, οι οποίοι θα αναγνωρίζουν τις δυσκολίες των ευάλωτων αυτών κοινωνικών ομάδων και θα παρέχουν διευκολύνσεις, ώστε οι δυσκολίες αυτές να ξεπεραστούν (Ευρωπαϊκή Οδηγία 2016/2102). Εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι υπάρχουν ιστότοποι δήμων, οι οποίοι παρόλο που έχουν πρόσφατα δημιουργηθεί ή ανανεωθεί, παραλείπουν να ενσωματώσουν τη συγκεκριμένη δυνατότητα, δυσχεραίνοντας έτσι τη πρόσβαση σε μια ειδική ομάδα πολιτών.
Οι δήμοι δεν διαθέτουν τυποποιημένο μητρώο των υπηρεσιών που παρέχονται στους πολίτες. Κάθε δήμος έχει κάνει διαφορετική επιλογή από υπηρεσίες τις οποίες εξυπηρετεί μέσα από τον ιστότοπό του, ενώ παράλληλα υπάρχουν περιπτώσεις που οι ίδιες υπηρεσίες διαθέτουν διαφορετικό όνομα και διαφορετικά έγγραφα έναρξης. Αυτό καταγράφεται ενόψει της υλοποίησης του ψηφιακού έργου ΔΙΑΥΛΟΣ, το οποίο υπόσχεται να επιλύσει βασικά θέματα μοντελοποίησης των υφιστάμενων διαδικασιών δημόσιων υπηρεσιών και φορέων.
