Ποιες αλλαγές έρχονται στις προδιαγραφές και στην εμπορία του προϊόντος
Με δύο νέους Κανονισμούς, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επικαιροποιεί τα χαρακτηριστικά, τις μεθόδους ανάλυσης και τα πρότυπα εμπορίας των ελαιολάδων και πυρηνελαίων, αντικαθιστώντας τους Κανονισμούς 2568/1991 και 29/2012, ενώ παράλληλα γίνεται προσπάθεια να απλοποιηθεί και αποσαφηνισθεί το ρυθμιστικό πλαίσιο.
Συγκεκριμένα, δημοσιεύθηκαν στις 4/11/2022 με έναρξη ισχύος τους στις 24/11/2022:
α) ο Κατ' εξουσιοδότηση Κανονισμός (ΕΕ) 2022/2104 της Επιτροπής, της 29ης Ιουλίου 2022 για τη συμπλήρωση του Κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1308/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου όσον αφορά τις προδιαγραφές εμπορίας του ελαιολάδου και
β) ο Εκτελεστικός Κανονισμός (ΕΕ) 2022/2105 της Επιτροπής, της 29ης Ιουλίου 2022 για τη θέσπιση κανόνων σχετικά με τους ελέγχους συμμόρφωσης των προδιαγραφών εμπορίας για το ελαιόλαδο και των μεθόδων ανάλυσης των χαρακτηριστικών.
Λόγω της σημασίας τους, σύμφωνα με τον agrotypos.gr, για τον ελαιοκομικό τομέα, ο ΣΕΒΙΤΕΛ διοργανώνει ανοιχτή διαδικτιακή συζήτηση μεταξύ των εκπροσώπων και στελεχών των επιχειρήσεων τυποποίησης, εμπορίας και εξαγωγής ελαιολάδων, την Τετάρτη 16/11/2022.
Αναλυτικότερα, λόγω της κατάστασης της αγοράς, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μέσω του Κατ’ Εξουσιοδότηση κανονισμού 2022/2104, θεώρησε σκόπιμο να θεσπιστούν πρότυπα εμπορίας για το ελαιόλαδο που να εγγυώνται την ποιότητα του προϊόντος και να καταπολεμούν αποτελεσματικά την απάτη, παράλληλα δε να βελτιώνουν τον αποτελεσματικό έλεγχο των προτύπων εμπορίας.
Για την διαφοροποίηση των τύπων ελαιολάδου κρίθηκε απαραίτητο να καθοριστούν τα φυσικοχημικά χαρακτηριστικά κάθε κατηγορίας και τα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά των παρθένων ελαιολάδων, προκειμένου να διασφαλιστεί η γνησιότητα και η ποιότητα τους.
Προκειμένου να μην παραπλανώνται οι καταναλωτές και να μην δημιουργηθούν συνθήκες αθέμιτου ανταγωνισμού στην αγορά ελαιολάδου, είναι σκόπιμο να επιτρέπεται η ανάμειξη μόνο των κατηγοριών ελαιολάδου που πωλούνται στον τελικό καταναλωτή με άλλα φυτικά έλαια ή να ενσωματώνονται σε προϊόντα διατροφής. Προκειμένου να ληφθούν υπόψη οι διαφορετικές συνθήκες τους, είναι δυνατόν να επιτραπεί στα κράτη μέλη να απαγορεύσουν την παραγωγή των εν λόγω μειγμάτων στην επικράτειά τους.
Προκειμένου να διασφαλιστεί η αυθεντικότητα του πωλούμενου ελαιολάδου, η Επιτροπή διευκρίνισε ότι είναι σκόπιμο να προβλεφθούν, για το λιανικό εμπόριο, συσκευασίες μικρού μεγέθους που διαθέτουν κατάλληλο σύστημα κλεισίματος. Ωστόσο, είναι σκόπιμο τα κράτη μέλη να επιτρέψουν μεγαλύτερη χωρητικότητα για συσκευασίες προς συλλογικές εστιάσεις.
Για να βοηθηθεί ο καταναλωτής να επιλέξει μεταξύ διαφορετικών προϊόντων είναι απαραίτητο οι υποχρεωτικές ενδείξεις στην ετικέτα να είναι ευανάγνωστες. Ως εκ τούτου, θεσπίζονται πρότυπα που ρυθμίζουν την αναγνωσιμότητα και τη συγκέντρωση των υποχρεωτικών δεδομένων στο κύριο οπτικό πεδίο.
Πολυάριθμες επιστημονικές μελέτες έχουν δείξει ότι το φως και η θερμότητα έχουν αρνητικές επιπτώσεις στην εξέλιξη της ποιότητας του ελαιολάδου. Για το λόγο αυτό, η ετικέτα πρέπει να αναφέρει σαφώς τις ειδικές συνθήκες αποθήκευσης, ώστε ο καταναλωτής να έχει επαρκείς πληροφορίες για τις βέλτιστες συνθήκες αποθήκευσης του προϊόντος.
Ο προσδιορισμός περιφερειακής προέλευσης μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο ΠΟΠ ή ΠΓΕ. Προκειμένου να αποφευχθεί η σύγχυση μεταξύ των καταναλωτών και, συνεπώς, οι διαταραχές της αγοράς, οι Βρυξέλλες πιστεύουν ότι οι ονομασίες προέλευσης σε περιφερειακό επίπεδο θα πρέπει να επιφυλάσσονται για αυτά τα σήματα.
Η χρήση υφιστάμενων εμπορικών ονομάτων που περιλαμβάνουν γεωγραφικές αναφορές μπορεί να διατηρηθεί εφόσον αυτά τα ονόματα έχουν καταχωρηθεί επίσημα στο παρελθόν.
Όσον αφορά την ηλικία του προϊόντος, κρίθηκε σκόπιμο να επιτραπεί στις επιχειρήσεις να αναφέρουν την περίοδο συγκομιδής στην επισήμανση των παρθένων και εξαιρετικών παρθένων ελαιολάδων, αλλά μόνο εάν το 100% του περιεχομένου του περιέκτη προέρχεται από ένα μόνο έτος συγκομιδής. Δεδομένου ότι η συγκομιδή της ελιάς συνήθως ξεκινά το φθινόπωρο και τελειώνει πριν από την άνοιξη του επόμενου έτους, πρέπει να διευκρινισθεί ο τρόπος επισήμανσης της περιόδου συγκομιδής στην ετικέτα.
Για να παρέχονται στους καταναλωτές πληροφορίες σχετικά με την ηλικία ενός ελαιολάδου, είναι σκόπιμο να εξουσιοδοτηθούν τα κράτη μέλη να καταστήσουν υποχρεωτική την ένδειξη της περιόδου συγκομιδής. Ωστόσο, για να μην διαταραχθεί η λειτουργία της ενιαίας αγοράς, είναι σκόπιμο αυτή η υποχρεωτική ένδειξη, θα περιοριστεί στην εσωτερική της παραγωγή, που προέρχεται από ελιές που συγκομίζονται στην επικράτειά της και προορίζονται μόνο για τις εθνικές της αγορές.
Τέλος, με τον εκτελεστικό κανονισμό 2022/2105, θεσπίσθηκαν oi κανόνες σχετικά με τους ελέγχους συμμόρφωσης των προδιαγραφών - πρότυπων εμπορίας για το ελαιόλαδο και τις μεθόδους ανάλυσης των χαρακτηριστικών του ελαιολάδου.
Ο εν λόγω κανονισμός θεσπίζει κανόνες σχετικά με:
τους ελέγχους σύμφωνα με τα πρότυπα εμπορίας για τα ελαιόλαδα που αναφέρονται στο άρθρο 2 του κατ' εξουσιοδότηση κανονισμού (ΕΕ) 2022/2104 και την εφαρμογή τους από τις επιχειρήσεις,
συνεργασία και βοήθεια - συνδρομή μεταξύ των αρμόδιων αρχών,
τα αρχεία που πρέπει να τηρούν οι επιχειρήσεις που παράγουν ή κατέχουν ελαιόλαδο και την έγκριση - άδεια των εταιρειών συσκευασίας,
τις μεθόδους ανάλυσης για τον προσδιορισμό των χαρακτηριστικών του ελαιολάδου.
Όσον αφορά την σήμανση η ετικέτα των ελαίων αυτών πρέπει να περιλαμβάνει, με τρόπο ευκρινή και ανεξίτηλο, εκτός από την περιγραφή και την ακόλουθη πληροφορία για την κατηγορία του ελαίου:
α) για το εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο: «ελαιόλαδο ανωτέρας κατηγορίας που παράγεται απευθείας από ελιές και μόνο με μηχανικές μεθόδους»
β) για το παρθένο ελαιόλαδο: «ελαιόλαδο που παράγεται απευθείας από ελιές και μόνο με μηχανικές μεθόδους»
γ) για το ελαιόλαδο - αποτελούμενο από εξευγενισμένα ελαιόλαδα και παρθένα ελαιόλαδα: «έλαιο που περιέχει αποκλειστικά ελαιόλαδα που έχουν υποστεί επεξεργασία εξευγενισμού και έλαια που έχουν παραχθεί απευθείας από ελιές»
δ) για το πυρηνέλαιο:
α) «έλαιο που περιέχει αποκλειστικά έλαια που προέρχονται από επεξεργασία του προϊόντος που ελήφθη μετά την εξαγωγή του ελαιολάδου και έλαια που ελήφθησαν απευθείας από τις ελιές»· ή
β «έλαιο που περιέχει αποκλειστικά έλαια που προέρχονται από επεξεργασία πυρήνων ελιάς και ελαίων που παράγονται απευθείας από ελιές».
