Το πρώτο φυτό μπανάνας στην Κρήτη


Η ιστορία της μπανάνας στην Κρήτη, ξεκινάει περίπου έναν αιώνα πριν και συγκεκριμένα τη δεκαετία του 1920.
Είναι σχεδόν βέβαιο, πως τα πρώτα φυτά, έφτασαν και ευδοκίμησαν λόγω των ιδιαίτερων κλιματικών συνθηκών, στην περιοχή της Άρβης. Πως έφτασε όμως ένα φυτό που καλλιεργείται στην τροπική ζώνη μέχρι εκεί; Ως προς αυτό, υπάρχουν δύο εκδοχές.
Η άποψη που σήμερα επικρατεί είναι πως ένας μοναχός, έπειτα από επιστροφή από τους Αγίους Τόπους, φύτεψε μερικές μπανανιές στην Μονή Αγ. Αντωνίου(3). Καθώς κανένας δεν γνώριζε τα εν λόγω φυτά, όταν καρποφόρησαν κανένας δεν τα δοκίμαζε, ωστόσο κάποιοι τα φύτευαν στις αυλές τους ως καλλωπιστικά φυτά. Αργότερα, ένας γιατρός ο οποίος τις γνώριζε βρέθηκε στην περιοχή, το δοκίμασε μπροστά στους κατοίκους και αγόρασε ένα τσαμπί. Στις αρχές της δεκαετίας του 1930 ξεκίνησαν οι πρώτες καλλιέργειες(1).
Υπάρχει όμως και μια πολύ σοβαρή εκδοχή, που συνδέει τον Βιαννίτη πρ. πρωθυπουργό της Κρητικής Πολιτείας, Γεώργιο Παπαμαστοράκη με το πρώτο φυτό μπανάνας στην Άρβη.
Συγκεκριμένα, ο μοναχός Ανανίας της Ιεράς Μονής του Αγίου Αντωνίου, φέρεται να διηγείται πως ο Παπαμαστοράκης, ο οποίος είχε πάει αρκετές φορές στην Αίγυπτο, είδε το φυτό και το πήρε μαζί του προκειμένου να το παραδώσει στους μοναχούς της Μονής(2), καθώς γνώριζε πολύ καλά τις καλλιεργητικές δυνατότητες της περιοχής.. Τα γεγονότα αυτά εφόσον ευσταθούν, συνέβησαν λίγα χρόνια πριν τον θάνατο του Παπαμαστοράκη το 1923, μόλις στα 56 του χρόνια.
Μετά τις πρώτες καλλιέργειες και τη διάδοση του εύγευστου καρπού, οι μπανάνες ξεκίνησαν να μεταφέρονταν με ζώα στην Βιάννο, το Ηράκλειο Κρήτης και την Αθήνα. Χάρη στις κατάλληλες εδαφικές και κλιματικές συνθήκες, ευνοήθηκε ο εγκλιματισμός και η ανάπτυξη των φυτών. Με την πάροδο του καιρού, η καλλιέργεια επεκτάθηκε στη Σητεία, το Ρέθυμνο, την Ιεράπετρα και τα Χανιά, με την μπανάνα να αποτελεί πια ένα από τα πιο γνωστά και αγαπημένα φρούτα σε όλη την Ελλάδα.
Πληροφορίες: froutonea.gr (1), Βιάννος 20ος Αιώνας - Εμμανουηλ Καδιανάκης (2), Η εξέλιξη της καλλιέργειας της μπανάνας στην Άρβη - Στέλιος Μπαρμπαγαδάκης (3)