Ο ρόλος της Βιαννίτισσας το 60'


Τη δεκαετία του 1960 φαίνεται η ενεργή παρουσία και συμμετοχή της Βιαννίτισσας στα δημόσια πολιτιστικά δρώμενα, η οποία είχε ξεκινήσει από το 1944 με τη συμμετοχή στη χορωδία της ΕΠΟΝ.
Έτσι, ενώ προπολεμικά οι γυναίκες δε συμμετείχαν στη θεατρική ομάδα, τώρα αποκτούν ρόλους, πρωταγωνιστικούς και μη. Η κοινωνική αυτή αλλαγή οφείλεται στην ισότητα, την οποία επέβαλε η ενεργή στρατιωτική συμμετοχή της γυναίκας στην Αντίσταση, το σταθερό και ασφαλές δίκτυο κοινωνικών σχέσεων των μελών της κωμόπολης, καθώς και οι παγκόσμιες κοινωνικές μεταβολές της δεκαετίας του 1960.
Η πολεμική αναμέτρηση σε συνάρτηση με τον καθημερινό αγροτικό βίο που απαιτεί την ισότιμη συμμετοχή της γυναίκας στις εργασίες της οικογένειας συμμετέχουν ενεργά στη χειραφέτησή της. Η συγγένεια, η εγγύτητα των αποστάσεων και η καθημερινή συναναστροφή στα πλαίσια της γειτονιάς, επίσης, επιτρέπουν τις σχέσεις εμπιστοσύνης μεταξύ των δυο φύλων κατά τη διάρκεια της ψυχαγωγίας και των πολιτιστικών δράσεων. Αυτές οι μεταβολές, οι οποίες οδηγούν στη βελτίωση της κοινωνικής θέσης της γυναίκας, έχουν άμεση σχέση και με το παγκόσμιο φεμινιστικό, αντιρατσιστικό κίνημα της δεκαετίας του 1960, το Γαλλικό Μάη του 1968 και γενικότερα με τις φυλετικές, κοινωνικές και πολιτικές ανακατατάξεις της δεκαετίας, οι οποίες επηρέασαν και τον ελλαδικό χώρο.
Η αλλαγή της θέσης της γυναίκας στην τοπική κοινωνία της Βιάννου φαίνεται από τη συμμετοχή στις χοροεσπερίδες, την μόρφωση, καθώς τη δεκαετία του 1960, σύμφωνα με στιχουργήματα του Γιώργου Κόμη και προφορικές μαρτυρίες παλαιότερων Βιαννιτών, η γυναίκα αρχίζει να συμμετέχει στις δημόσιες δομές και δράσεις. Έτσι, στη Βιάννο υπάρχουν η γραμματέας της Εισαγγελίας, η οδοντίατρος και η μαμή, οι οποίες αντιπροσωπεύουν δυο διαφορετικές πραγματικότητες, μια μοντέρνα και μια παραδοσιακή. Η πρώτη γυναίκα, σίγουρα με βασική μόρφωση, αντιπροσωπεύει τη νέα γυναίκα της εποχής, η οποία εργάζεται στο δημόσιο τομέα κατέχοντας μια κοινωνικά καταξιωμένη θέση. Η δεύτερη με πανεπιστημιακή μόρφωση φανερώνει το νέο πνεύμα της εποχής που θέλει τη γυναίκα μορφωμένη και εργαζόμενη, ενώ η τρίτη απεικονίζει τον παραδοσιακό ρόλο της εμπειρικής μαμής του χωριού, καθώς απουσιάζει ο μαιευτήρας. Αν σε αυτές προστεθούν η υπεύθυνη επόπτρια, υπάλληλος των Γεωργικών Εφαρμογών, η οποία διδάσκει στις Βιαννίτισσες οικιακή οικονομία, καθώς και η κοινωνική λειτουργός γίνεται αντιληπτό ότι η Βιαννίτισσα διεκδικεί ενεργό ρόλο στα τοπικά κοινωνικά και πολιτισμικά δρώμενα. Η γυναίκα, δηλαδή, συμμετέχει στο δημόσιο βίο, ενώ ταυτόχρονα η συμμετοχή της στην τοπική οικονομία στον παραδοσιακό ρόλο της αγρότισσας συνεχίζεται και συνυπάρχει με τις προαναφερόμενες δράσεις και επαγγελματικές διεξόδους.
Από τα παραπάνω γίνεται φανερό ότι ο παραδοσιακός έμφυλος καταμερισμός της εργασίας (γυναίκα στο σπίτι για να μεγαλώσει παιδιά, το νοικοκυριό, ενώ ο άνδρας μετακινείται για εργασία) ισχύει εν μέρει στη Βιάννο. Το ενδιαφέρον είναι, όμως, ότι συνεχίζεται η εξιδανίκευση της γυναικείας ύπαρξης μέσω της καντάδας, καθώς αποτελεί, εκτός από το καθιερωμένο προξενιό, τη μοναδική κοινωνικά αποδεκτή λύση για φλερτ και γνωριμία με το άλλο φύλο αυτή τη δεκαετία.
Φωτογραφία: Αρχείο Μανώλη Σπανάκη