Η πανέμορφη τέχνη του Γιώργη Βαρδιατζάκη από την Άνω Βιάννο που χάθηκε όπως τόσες άλλες
Ο Γιώργης Βαρδιατζάκης ήταν ένας ωραίος Βιαννίτης που έγραψε τη δική του, ξεχωριστή ιστορία.
Σωστός οικογενειάρχης και πάνω απ’ όλα σπουδαίος πατριώτης. Πήρε μέρος στους Βαλκανικούς Πολέμους του 1912-13 όπως και στον Μικρασιατικό Πόλεμο. Ο λόγος που με ανάγκασε να κάνω τούτο το μικρό αφιέρωμα στη μνήμη του, ήταν η εκπληκτική του τέχνη να φτιάχνει σταυρούς και ποτηράκια της ρακής λιώνοντας δεκάρες! Μέσα από τις διηγήσεις της ωραίας Βιαννίτισσας κ. Κατίνας Βαρδιατζάκη, συνταξιούχου δασκάλας, η οποία ήταν νύφη του, ανακαλύπτουμε σημαντικά στοιχεία της τέχνης του Γεωργίου Βαρδιατζάκη, αλλά και των θρύλων που τη συνοδεύουν.
Όπως προαναφέρθηκε, ο Γεώργιος Βαρδιατζάκης βρέθηκε στην πρώτη γραμμή του μετώπου το 1922. Στην Σμύρνη, γνωρίστηκε με κάποιον Τουρκοκρητικό, ο οποίος του έμαθε αυτή την ωραία τέχνη, να λιώνει τις δεκάρες και να φτιάχνει αριστουργήματα. Για πολλά χρόνια έφτιαχνε σταυρούς, που αφορούσαν, κυρίως γυναίκες που δεν μπορούσαν να κάμουν παιδί. Οι γυναίκες αυτές έπρεπε να συγκεντρώσουν 40 δεκάρες από 40 διαφορετικές Μαρίες «Μαναδοκυρουδάτες», δηλαδή να είναι στη ζωή και η μάνα και ο πατέρας τους. Ο Γεώργιος Βαρδιατζάκης έπαιρνε τις δεκάρες και τις έλιωνε ή τη Μ. Παρασκευή ή την ημέρα εορτής του Τιμίου Σταυρού στις 14 Σεπτεμβρίου. Αφού έλιωνε το μέταλλο με δυνατή φωτιά, στη συνέχεια είχε κατασκευάσει μια πέτρινη μήτρα που την έλεγε «βύσαλο» κι ήταν σε σχήμα σταυρού. Στη συνέχεια έκανε τα σκαλίσματά τους, με τα ειδικά λεπτά εργαλεία που είχε φέρει από τη Σμύρνη και έγραφε το όνομα του Χριστού. Με τον ίδιο τρόπο έκανε και μεγαλύτερους σταυρούς, τους οποίους είχε δωρίσει σε πολλές εκκλησίες, ενώ κάποιοι από αυτούς βρίσκονται στα εγγόνια του, Γιώργο και Χριστόφορο Βαρδιατζάκη, αλλά και στην Λένδη, κόρη της Πολύμνιας Παπαδημητράκη, που διαμένει στην Αμερική και στη γειτονιά της έχει ορθόδοξη εκκλησία.
Ενδιαφέρουσα είναι και η τεχνική με την οποία κατασκεύαζε τα ποτηράκια της ρακής, χρησιμοποιώντας άλλα καλούπια. Δείγμα της τεχνικής αυτής είναι αυτό που σας παραθέτουμε στην φωτογραφία, το οποίο είναι απολύτως συμμετρικό και γύρω του είναι χαραγμένα τα ακόλουθα:
«Κοπέλα πάρε όμορφη,
να έχει πλούσα κάλλη
στα μαρμαρένια χέρια της
ν’ αξίζει να σε βάλει
εις υγείαν
τότε ως φόβητρον και νυν ποτήριον ενθύμιον Παγκοσμίου Πολέμου».
Δυστυχώς και η τέχνη αυτή, όπως άλλωστε και τόσες άλλες, χάθηκε μαζί με τους τεχνίτες…
Λεζάντα
Το χειροποίητο ποτηράκι με το αριστοτεχνικό σκάλισμα
Φωτογραφικό αρχείο Μανώλη Σπανάκη: ο Γεώργιος Βαρδιατζάκης στα γεράματά του
